DİLİN DOĞUŞU ÜZERİNE MÜTALAALAR

Year 2022, Volume: 5 Issue: 1, 37 - 78, 31.07.2022

Murat Ağarı

Abstract

Çok eski zamanlardan itibaren dilin doğuşuna dâir birtakım kuramlar ortaya konmuş, eserler telif edilmiş ve karşıt kuramlar ileri sürülmüştür. Konunun kendi çapında girift ve karmaşık olması ve iddiaları destekleyici somut deliller gösterilememesi nedeniyle oldukça spekülatif bir alanı oluşturmaktadır. Bugüne kadar yazılanlardan hareketle derli toplu bir bilgilendirme yapma imkânı mevcuttur. Dolayısıyla çalışmamızda öncelikle Giriş mahiyetinde tartışmaların geçmişine yer verdik. Ardından teolojik ve seküler olmak üzere iki başlık altında dilin doğuşu üzerine ileri sürülen kuramlardan bahsettik. İslâm dünyasının önde gelen alimlerinden Fârâbî, İbn Sinâ, Gazzâlî ve İbn Haldûn’u ayrı bir başlık altında değerlendirme ihtiyacı hissettik. Değerlendirme yaptığımız bir Sonuç bölümüyle çalışmamızı tamamladık. Çalışma boyunca özellikle Doğulu ve Batılı dil teorileri ile ilgili olarak Ramazan Demir'in “İbn Hazm’a Göre Dilin Menşei ve İlk Dil Problemi” adlı makalesi ile Arap Dilbilimcilerine Göre Dilleri Kaynağı Meselesi isimli çalışmasını, Yakup Civelekoğlu’nun “VII.-XI. Yüzyıl İslam Dil Olgusuna Yaklaşımlar ve Batılı Dilbilimcilerle Mukayesesi” isimli makalesi ile Hülya Altunya’nın Fârâbî’de Dil Felsefesi adlı çalışmasını ve Faruk Bozgöz’ün “Dilin Kaynağı ve İlk Dil Problemi” isimli makalesini sıklıkla kullandık.

Keywords

Dil, Dilin Doğuşu, Teolojik Yaklaşım, Seküler Yaklaşım.

References

• Açık, G. Öz, Dil Akrabalığı ve Altay Dillerinin Akrabalığı Araştırmaları Hakkında Bir Değerlendirme, Basılmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enst. 2017.
• AHMAD, Anis, “Mevdûdî”, DİA, C: 29, s. 432.
• AKKAYA, Şükrü, “Herder: Şahsiyeti ve Eserleri”, AÜDTCF Dergisi, C: 9, s: 1-2, (1951)
• ALBAYRAK, Kadir, “İznik Konsili Öncesinde ve Sonrasında Heretik Hıristiyan Akımları”, Uluslararası İznik Sempozyumu, (5-7 Eylül 2005), 2005.
• ALPER, Ömer Mahir, “İbn Sînâ”, DİA, C: 20, s. 319.
• ALTINÖRS, Atakan, “Berkeley’in Dil ve Anlam Yaklaşımı Üzerine Bir İnceleme”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, S: 3 (1), Ocak 2010.
• ALTINÖRS, S. Atakan, “Rousseau’nun Dilin Kökeni Meselesine Yaklaşımı”, bilig, Y: 2012, S: 63.
• ALTUNKAYA, Hülya, Fârâbî’de Dil Felsefesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2003.
• APAYDIN, H. Yunus, “İbn Hazm”, DİA, C: 20, s. 39.
• APAYDIN, H. Yunus, “el-İhkâm”, DİA, C: 21, s. 532.
• ATAGÜL, Erhan, “Rousseau ve Dil”, KAREFAD Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, Y: 2018, C: 6, S: 2, ss: 51-61.
• ATALAY, Arif, Bir Fıkıh Usulü Terimi Olarak Beyan, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas, Cumhuriyet Ünv. Sos. Bil. Ens., 1999.
• ATEŞ, Avnullah Enes, Kur’an Yorumunda Beyan İlmi, İstanbul Kitâbî Yay., 2018.
• ATIŞ, Naciye, “Descartes Felsefesinde Bilgelik”, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Y: 2012 S: 14, ss: 121-133.
• AYDIN, Cengiz, “Ali Kuşçu”, DİA, C: 2, s. 408.
• AYDIN, Metin, “John Stuart Mill’in Faydacı Ahlâkı”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C: XV, S: 28 (2013/2)
• BANGUOĞLU, Tahsin, Türkçenin Grameri, İstanbul 1974.
• BATIMAN, Burhanettin, “Filoloji İlminin Tarihine Toplu Bir Bakış”, Alman Dili ve Edebiyatı Dergisi, Y: 1954, S: 1, s. 37
• BAYRAKDAR, Sema, Yapısalcılığa Saussure ile Dilsel İletişim Açısından Eleştirel Bir Yaklaşım, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Atatürk Ünv. Sos. Bil. Ens., 2008, s. 19 vd
• BAYKENT, Ufuk Özen, Chomsky’nin Bilişselci Dil Yaklaşımının Yabancı Dil Eğitiminde Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Soruşturma, Basılmamış Doktora Tezi, Bursa, Uludağ Ünv. Sos. Bil. Enst., 2015
• BENLİ, Ali, Sîbeveyhî’nin el-Kitâb’ı Çerçevesinde Dil Çalışmalarının Doğuşu, İstanbul, Marmara Ünv. Sos. Bil. Enst. 2007
• BERKELEY, George, İnsan Bilgisinin İlkeleri Üzerine, çev: H. Turan, Ankara, Bilim ve Sanat yay., 1996.
• BİRLİK, Pınar Türkmen, “Locke’ ta Sözcüklerin Yeterliliği ve Yetersizliğinde Uzlaşımın Rolü”, Anemon (Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi), Y: 2017, C: 5, S: 2, s. 266.
• BOZGÖZ, Faruk, “Dilin Kaynağı ve İlk Dil Problemi”, Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C: V, S: 2, (2003).
• BOZGÖZ, Faruk, “Dil-Toplum İlişkisi ve Ari-Sami Polemiğinde Dil ve Sami Diller”, EKEV Akademi Dergisi, Y: 8, S: 20 (2004).
• BULUT, Ali, “Sîbeveyh’in Hayatı ve el-Kitâb’a Yönelik Bazı Eleştiriler”, Doğu Araştırmaları, Y: 2008, S: 1, ss: 115-138
• CARNAP, Rudolf, Logical Syntax of Language, The International Library of Philosophy, 2001
• CHOMSKY, Noam, Dil ve Sorumluluk, çev: H. Özasya, Ekin yay., 2002.
• CHOMSKY, Noam, Dil ve Zihin, çev: A. Kocaman, Ankara, Ayraç yay., 2001.
• CHOMSKY, Noam, Doğa ve Dil Üzerine, çev: A. B. Karadağ, İstanbul, Sözcükler yay., 2010.
• CİVELEK, Yakup, “VII.-XI. Yüzyıl İslam Dil Olgusuna Yaklaşımlar ve Batılı Dilbilimcilerle Mukayesesi”, YYÜ İlahiyat Fakültesi Kur’ân ve Dil-Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van 2001.
• CLARKE, Desmond M., Descartes, çev: N. Nirven-B. Ersöz, İst., Türkiye İş Bankası yay., 2016.
• CÜNDİOĞLU, Dücane, Kur’an Dil ve Siyaset Üzerine Söyleşiler, İst. Kitabevi yay. 1998.
• ÇAĞLAYAN, Harun, “Rasyonalizm Bağlamında Dilbilim ve Din Dili İlişkisi”, EKEV Akademi Dergisi, 2014, Yıl: 18 Sayı: 58.
• ÇAĞRICI, Mustafa, “Gazzâlî”, DİA, C: 13, s. 489.
• ÇAKAN, İsmail Lütfi-Muhammed Eroğlu, “Abdullah b. Abbas”, DİA, C: 1, s. 76
• ÇAPAK, İbrahim, “Sokrates ve Gazali'ye Göre Dil'in Menşei”, Dini Araştırmalar, C: 6, s: 18.
• ÇELİK, İsmail, “Noam Chomsky ve Psiko-Linguistik Dil Gelişim Kuramı”, Turkish Studies, V: 12/28, pp. 193-208.
• ÇETİN, Abdurrahman, “Lahn”, DİA, C: 27, s. 55.
• ÇIKAR, M. Şirin, “İlk Dönem Arap Dilbilimi”, YYÜ İlahiyat Fakültesi Kur’ân ve Dil-Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van 2001.
• DARICI, Alper, Descartes’ın Felsefesinde Bilgi ve Yöntem, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Ünv. Sos. Bil. Ens., 2014.
• DEMİR, Muzaffer, “Eskiçağ Tarih Yazıcılığında Herodotos'un Yeri ve Önemi”, Tarih İncelemeleri Dergisi, C: XX, S: 2 (Aralık/ 2005).
• Demir, Ramazan, Arap Dilbilimcilerine Göre Dilleri Kaynağı Meselesi, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Ünv. Sos. Bil. Enst., İstanbul 2008.
• DEMİR, Ramazan, “İbn Hazm’a Göre Dilin Menşei ve İlk Dil Problemi”, Usûl, 10 (2008/2).
• DEMİRCİ, Kerim, “Davranışsal Dil Bilimine Kısa Bir Bakış: L. Bloomfield ve B. F. Skinner Yaklaşımları”, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı – Belleten, C: 56, S: 2008/1, ss: 63-70.
• DEMİRCİ, Kürşat, Hinduizmin Kutsal Metinleri Vedalar, İstanbul, İşaret yay. 1991.
• DENBY, David, “Herder: Culture, Aanthropology and the Enlightenment”, History of the Human Sciences, Y: 2005, N: 18, p: 55-76.
• DERRİDA, Jacques, Önemsizin Arkeolojisi, çev: A. Utku-M. Erkan, İstanbul, Otonom yay., 2006.
• ED-DÎB, Abdülazîm Mahmûd, “Cüveynî, İmâmü’l-Haremeyn”, DİA, C: 8, 141.
• DİKİCİ, Recep, “Hafâcî, İbn Sinân”, DİA, C: 15, s. 71.
• DUMAN, Mehmet Akif, “Dilbiliminin Büyükbabası Humboldt”, EKEV Akademi Dergisi, Y: 24, S: 84 (Güz 2020).
• DURAND, Marion Olivia, Language and Reality: Stoic Semantics Reconstructed, Unprinted Doctorate Thesis, University of Toronto, 2018.
• DURMUŞ, İsmail, “Amidî, Hasan b. Bişr”, DİA, C: 3, s. 55.
• DURMUŞ, İsmail, “İbn Hazm”, DİA, C: 20, s. 59.
• DURMUŞ, İsmail, “İsferâyinî, İsâmüddîn”, DİA, C: 22, s. 516.
• DURMUŞ, Şenol, Jean Jacques Rousseau’da Bazı Temel Kavramlar ve Doğal Din Anlayışı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum, Atatürk Ünv. Sos. Bil. Ens., 2010.
• EKER, Süer, “Ana Altaycadan Modern Türk Dillerine Modern Bir Bakış”, Türk Kültürü El Kitabı” editör: İ. Çapcıoğlu-H. Beşirli, Ankara Grafiker yay., 2015.
• ERGAT, Emir Ali, Dil, Düşünce ve Varlık İlişkisi-J. Locke ve G. Berkeley Örneği-, İst., Birey yay., 2008.
• FARABÎ, İlimlerin Sayımı, çev: A. Aslan, İstanbul, Türkiye İş Bankası yay., 2019.
• FAYDA, Mustafa, “Taberî, Muhammed b. Cerîr”, DİA, C: 39, s. 314.
• FETTÂH, İrfan Abdülhamîd, “Eş’arî, Ebü’l-Hasan”, DİA, C: 11, s. 444.
• FOUCAULT, Michel, Kelimeler ve Şeyler- İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi-, çev: M. A. Kılıçbay, Ankara, İmge yay., 2.bsk., 2001.
• GOLDZIHER, Ignace, Klasik Arap Literatürü, çev: A. Yüksel-R. Er, Yay. Haz.: M. A. Kireççi, Ankara, İmaj Yay. 1993.
• GÖLCÜK, Şerafettin, “Bâkıllânî”, DİA, C: 4, s. 531.
• GÜLER, Aliye, Fârâbî, İbn Sînâ ve Gazzâlî Mantığında Dilbilim Kavramları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Ünv. Sos. Bil. Enst., İstanbul 2015.
• GÜNDÜZÖZ, Soner, “el-Kitâb’ın Kuramsal Temelleri: Sîbeveyhi’nin Kitabındaki Kodifikasyonun Çözümü”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Y: 2004, C: 17, S: 17, ss: 235-263.
• GÜRKAN, Nejdet, “Kur’ân’ın Anlaşılırlığ¬ı Bağ¬lamında İslâm Gelene¬ğinde Dil Olgusu ve “Beyân” Kavramı”, Marife, Y: 10, S: 2, 2010, ss: 67-96.
• HERODOTOS, Tarih, çev: M. Ökmen, İst., Türkiye İş Bankası Yay., 20. bsk., 2021.
• HEWES, Gordon Winan, Dilin Doğuşuna İlişkin Kuramlar, çev: H. Boynukara-B. C. Tanrıtanır, YYÜ Fen-Edebiyat Fak. yay., ty.
• İBİŞİ, Arzu, Giambattista Vico’da Tarih Sorunu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Ünv. Sos. Bil. Ens., 2011.
• İLHAN, Avni, “Ebû Hâşim el-Cübbâî”, DİA, C: 10, s. 146.
• KAFES, Mahmut, “Ebû Hayyân el-Endelüsî”, DİA, C: 10, s. 152.
• KAYA, Mahmut, “Aristo”, DİA, C: 3, s. 375.
• KAYA, Mahmut, “Fârâbî”, DİA, C: 12, s. 145.
• KAYA, Mahmut, “Sokrat”, DİA, C: 37, s. 352.
• KAYA, Selin, “Heidegger’de Varlığın Açığa Çıkarılmasında Dil ve Geleneğin Rolü”, KSÜ İlahiyat Fakültesi Dergisi, 32 (Aralık 2018), ss: 199-226.
• KERİMOĞLU, Caner, Genel Dilbilime Giriş, Ankara, Pegem Akademi yay., 2014
• KILIÇ, Hulusi, “Fîrûzâbâdî”, DİA, C: 13, s. 142.
• KILIÇ, Hulusi, “İbnü’l-Hâcib”, DİA, C: 21, s. 55.
• KILIÇ, Savaş, “Saussure Dilbilimin Felsefi Kaynakları Üstüne Bir Araştırma, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Ünv. Sos. Bil. Ens., 2002.
• KIRAN, Ayşe, “Dil/Söz, Anlam/Sözcük”, YYÜ İlahiyat Fakültesi Kur’ân ve Dil-Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van 2001.
• KOÇ, Turan, “Kur’an Dili Açısından Söz-Anlam İlişkisi”, YYÜ İlahiyat Fakültesi Kur’ân ve Dil-Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, Van 2001.
• KOTLU, Emine, Yapısalcı ve Post-Yapısalcı Sosyal Teoride Dil (Sosyal Teoride Bir Model Olarak Dil), Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın, Adnan Menderes Ünv. Sos. Bil. Ens., 2007.
• KÖSE, Fatma Tosun, Martin Heidegger’in Teoloji Anlayışı ve Onto-Teoloji Eleştirisi, Basılmamış Doktora Tezi, Kahramanmaraş, KSÜ Sosyal Bilimler Enst., 2020.
• KÖSEOĞLU, Bayram, Kur’an’da Beyan Kavramı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Gazi Ünv. Sos. Bil. Ens., 2004.
• KÜLEBİ, Oya, “Dilbilim ve Dil Felsefesinde Bir Dönüm Noktası: Noam Chomsky”, Dilbilim Araştırmaları, Y: 1997, C: 8, s. 76.
• LUCRETİUS, Evrenin Yapısı, çev: T. Uyar-T. Uyar, İst. Hürriyet yay. 1974.
• MİLL, John Stuart, Hürriyet Üstüne, çev: M. O. Dostel, Ankara 2003
• MURTEZA, Gökhan, “Adam Smith’in Dillerin Oluşumu ve Gelişimi Üzerine Düşüncelerinin Ahlak Ve İktisat Üzerine Görüşleriyle Bağlantısı”, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Y: 2015, S: 19.
• MÜLDÜR, Fatih, “Noam Chomsky’de Üretici Dilbilgisi: Derin Yapı ve Yüzey Yapı Ayrımı”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Y: 2016, S: 27, ss: 59-74.
• OLGUNER, Fahrettin, “Eflâtun”, DİA, C: 10, s. 469.
• ÖZAKINCI, Cengiz, Din ve Dil, İst., Payel yay. 3. Bsk. 1998, s. 91
• ÖZAYDIN, Abdülkerim, “İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ”, DİA, C: 20, s. 132.
• ÖZBALIKÇI, Mehmet Reşit, “Sibeveyhi”, DİA, C: 37, s. 130.
• ÖZDEM, Ragıp, Dil Türeyişi Teorilerine Toplu Bir Bakış, Ankara, 1944.
• ÖZER, Özge, John Locke’un Dil Anlayışı Bağlamında Dil-Dünya İlişkisi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya, Akdeniz Ünv. Sos. Bil. Enst., 2022
• ÖZKAN, Halit, “Süyûtî”, DİA, C: 38, s. 188.
• ÖZTÜRK, Ali Bilge, “Piaget’nin Genetik Epistemolojisi, Carnap ve Mantık ile Matematiğin Temelleri Sorunu”, Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, Y: 2017, C: VII, S: 1, ss: 253-267.
• PAK, Süleyman, “Sünnetin Kur’an’ı Beyan Yönleri”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Y: 2012, C: XVI, S: 1, ss: 353-381.
• PLATON, Kratylos, çev: F. Akderin, İstanbul, Say Yay., 2015.
• PUZZANGHERA, Kathryn Christine, Humanism and Hebraism: Christian Scholars and Hebrew Sources in the Renaissance, y.y., 2016
• REEDY, W. Jay, “Art for Society's Sake: Louis de Bonald's Sociology of Aesthetics and the Theocratic Ideology”, Proceedings of the American Philosophical Society, V: 130, No. 1 (Mar., 1986), pp. 101-129.
• RENAN, Ernest, Dilin Kökeni Üzerine, çev: A. Altınörs, İstanbul, Bilge Kültür Sanat yay., 2011.
• de-SAUSSURE, Ferdinand, çev: B. Vardar, İstanbul, Multilingual yay., 1998.
• SCHİLPP, Paul Arthur (Edit), The Phılosophy Of Rudolf Carnap, USA, Third edit., 1997.
• SCHREYER, Rüdiger, “Condillac, Mandeville, and The Origin Of Language”, Historiographia Linguistica, (January 1978), ss: 1-25
• SEL, Murat, John Locke, George Berkeley ve David Hume’un Bilgi Anlayışları ve Mukayesesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, Necmettin Erbakan Ünv. Sos. Bil. Enst., 2018
• SERDAROĞLU, Mehmet Zeki, Dil Felsefesi ve Düşünce Bağlamında Kelâm Ekollerinin Söylem Yapısı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır, Dicle Ünv. Sos. Bil. Ens., 2014.
• SERİN, İsmail, “Carnap’ın Mantıksal Doğruluk Çözümlemesi”, Kaygı Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, Y: 2020, C: 19, S: 2, s. 754 vd.
• SÖNMEZ, Mustafa, “Kelâmcılara Göre Dillerin Kaynağı Problemi ile İlgili Tartışmalara ilişkin Bir Değerlendirme”, Kelam Araştırmaları, 8:1 (2010), s. 184.
• SÜRÜCÜ, Muhammed Salih, “Vaz‘ İlmi ve “El-‘Ucâletü’r-Rahmiyye”, (İnceleme ve Değerlendirme)”, Amasya İlahiyat Dergisi, Aralık 2019, 13:5.
• ŞEKERCİ, Ahmet Erhan, “İdealist Bir İmmateryalist: George Berkeley”, Felsefe Dünyası, Y: 2015, S: 61.
• ŞEŞEN, Ramazan, “Câhiz”, DİA, C: 7, s. 20.
• TARHAN, Diler Ezgi, Husserl ve Frege’de Anlam Sorunu, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul, İst. Ünv. Sos. Bil. Enst., 2019, s. 130 vd.
• TOPKAYA, Rabia, Dünyayı Anlamada Dilin Rolü: Dilin Temsil İşlevi Üzerine Bir Çalışma, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi Sos. Bil. Enst., 2017.
• TOPUZOĞLU, Tevfik Rüştü, “Ebü’l-Esved ed-Düelî”, DİA, C: 10, s. 311
• TORUN, Tuğba, “Varlık ve Dil”, Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C: III, S: 2, Y: 2019, s. 95.
• TURAL, Hüseyin, “İbn Fâris”, DİA, C: 19, s. 479.
• TUZAN, Murat, “Halikarnasoslu Dionysios: Yaşamı, Eserleri ve Tarihçiliği”, 2. Uluslararası Bodrum Sempozyumu, (9-12 Mayıs 2011), 2011, ss: 551-560.
• ULUDAĞ, Süleyman, “İbn Haldûn”, DİA, C: 19, s. 538.
• ÜNALAN, Abdülkerim, “Kiyâ el-Herrâsi”, DİA, C: C: 26, s. 126.
• WEISS, Bernard G., “Ortaçağ İslâm Âlimlerinin Dilin Menşei ile İlgili Tartışmaları”, çev: A. Yıgın, M.Ü. İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 25 (2003/2).
• YALAZI, Esra, Aiskhylos, Herodotos ve Ksenophon'da Persler, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara, Ankara Ünv. Sos. Bil. Enst., 2019
• YAVUZ, Mehmet, “İbn Cinnî”, DİA, C: 19, s. 397.
• YAVUZ, Yusuf Şevki, “Elmalılı Muhammed Hamdi”, DİA, C: 11, s. 57.
• YAVUZ, Yusuf Şevki, “Fahreddin er-Râzî”, DİA, C: 12, s. 89.
• YEDİÇ, Saadet, Berkeley Felsefesi Açısından “İde” Kavramının Kapsamı ve İşlevi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, İstanbul Ünv. Sos. Bil. Enst., 2010.
• YILDIRIM, Mustafa, “Frege’nin Anlam ve Gönderim Ayrımı”, Beytulhikme -International Journal of Philosophy-, 7 (2) 2017
• YILDIZ, Erdal-Engin Yurt, “Varlıktan Dile Dilden Varlığa”, Kutadgubilig, Heidegger Özel Sayısı, S: 30 (2016), s. 778 vd.
• YÜCEL, Nurdan Yıldız, Giambattista Vico ve Çağımızda Yöntem Anlayışları, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın, Adnan Menderes Ünv. Sos. Bil. Ens., 2013.
• YÜKSEL, Azmi, “Ahtal”, DİA, C: 2, s. 183.
• YÜKSEL, H. Gülru, “Felsefenin Gözü ile Dilin Bazı Problemleri”, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y: 2009, C: 11, S: 1, s. 160.