Aristoteles’in Siyaset Felsefesinde Anayasal Yönetim

Year 2016, Issue: 27, 211 - 230, 30.10.2016

Veli Urhan

https://doi.org/10.20981/kaygi.287822

Cited By: 4

Abstract

Aristoteles’in siyasetle ilgili düşüncelerinin, Politika, Nikomakhos’a Etik, Eudemos’a Etik, Atinalıların Devleti ve Retorik adlı eserlerinde yer aldığı söylenebilir. Politika’nın ikinci kitabında sözlerine “sırada devletin biçimini tartışmak ve hangisinin daha iyi olduğunu anlayabilecek durumda olduğumuzu varsayarak bunu anlamaya çalışmak var” diyerek başlayan Aristoteles, bunun için iyi yönetilen bazı devletlerin anayasalarına bakmaya ve, hiç kuşkusuz Platon’u kast ederek, bazı yazarların ütopyalarına bakmaya ihtiyaç duyulacağına işaret eder. Platon’da olduğu gibi, devletten hep site devletini anlayan Aristoteles’e göre, devlet adamıyla devlet, kralla uyrukları, aile reisiyle ev halkı, efendiyle köleleri arasındaki ilişkilerin hep aynı türden ilişkiler olduğunu sanmak yanlıştır. Aristoteles, ne zengin azınlığın ne de yoksul çoğunluğun değil de, ancak ortak çıkarın gözetilmesiyle oluşabilecek orta tabakanın güçlü olduğu ve adaletin kendisiyle tecelli ettiği bir yönetim biçimi olan politeianın oligarşi ile demokrasinin uzlaştırılması sonucunda ortaya çıkabileceğini öne sürer. Demokratik anayasanın oligarşik anayasaya göre isyana ve devrime daha az açık olması nedeniyle ötekine göre daha sürdürülebilir bir nitelik taşıdığı kanısında olan Aristoteles, hem etik hem siyaset anlayışının merkezinde yer alan altın orta ilkesi gereği, güçlü bir orta tabakaya yaslanan anayasanın en güvenli ve en sürdürülebilir bir anayasa olacağından kuşku duymamaktadır.

Keywords

Siyaset, Oligarşi, Demokrasi, Liyakat, Adalet, Anayasal Yönetim

References

• ARİSTOTELES, Politika (Çev. Furkan Akderin), Say Yayınları, İstanbul 2013.
• ARİSTOTELES, Nikomakhos’a Etik (Çev. Furkan Akderin), Say Yayınları, İstanbul 2014.
• ARİSTOTELES, Eudemos’a Etik (Çev. Saffet Babür), BilgeSu, Ankara 2015.
• W.D. ROSS, Aristoteles (Yayına Hazırlayan: Ahmet Arslan), Ege Üniversitesi Yayınları, İzmir 1993.
• A. ARSLAN, İlkçağ Felsefe Tarihi 3, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2007.
• M.A. AĞAOĞULLARI, Kent Devletinden İmparatorluğa, İmge Kitabevi, 6. Baskı, Ankara 2009.
• G.E.R. LLOYD, Aristoteles (Çev.Aylin Kayapalı), Pinhan Yayıncılık, İstanbul 2014.
• L.ARNHART, Siyasi Düşünce Tarihi (Çev. Ahmet Kemal Bayram), Adres Yayınları, Ankara 2004.
• C.OKTAY, Siyaset Bilimi İncelemeleri, Alfa, 6. Baskı, İstanbul 2012.