TÜRKİYE’DE KENTLİ HAKKI OLARAK DİJİTAL YÖNETİŞİM VE MOBİL KATILIM

Year 2025, Volume: 6 Issue: 2, 229 - 252, 02.07.2025

Dilek Şahin

https://doi.org/10.58658/kaypod.1624520

Abstract

Günümüz toplumunda sosyo-ekonomik ilişkilerin ölçeğinde köklü değişiklikler meydana gelmektedir. Bilgi iletişim teknolojilerinin yoğun olarak kullanıldığı bu bağlamda kentsel kamusal yönetim süreçleri de değişime uğramakta; dijital teknoloji tabanlı bu değişim ise “dijital yönetişim süreci” olarak adlandırılmaktadır. Halkın yerel yönetimsel süreçlere katılımının bir insan hakkı ve kentli hakkı olarak ele alındığı bu çalışmada halkın yerel yönetimsel süreçlere dijital katılımı mobil dijital katılım temelinde incelenmektedir. Türkiye’de insan hakları bağlamında kentli hakkı olarak dijital yönetişim sürecinin incelendiği, bu çalışmanın amacı mobil dijital teknolojilerin halkın kentsel mekânsal yönetim sürecine katılımında bir kaldıraç etkisi yaratma potansiyelinin ortaya konmasıdır. Çalışmamızda dijital yönetişim sürecinin en önemli bileşenlerinden biri olarak Türkiye’de yerel yönetimsel süreçlere mobil dijital katılım ele alınmaktadır. Çalışmada yöntem olarak konuya ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Türkiye’de halkın yerel yönetimsel süreçlere katılımına olanak sağlayan dijital mobil uygulamaları bulunan büyükşehir belediyeleri incelenerek mevcut durum ortaya konmuştur.

Keywords

kentli hakkı , dijital yönetişim , mobil katılım , Türkiye'de dijital yönetişim , Türkiye'de mobil katılım

DIGITAL GOVERNANCE AND MOBILE PARTICIPATION AS AN URBAN RIGHT IN TURKEY

Abstract

In today's society, radical changes occur in the scale of socio-economic relations. In this context, where information and communication technologies are used intensively, urban public administration processes are also changing. This digital technology-based change is called the ‘digital governance process’. In this study, in which the participation of the people in local administrative processes is considered as a human and an urban right, the digital participation of the people in local administrative processes is examined on the basis of mobile digital participation. The aim of this study, which examines the digital governance process as an urban right in the context of human rights in Turkey, is to reveal the potential of mobile digital technologies to create a leverage effect in the participation of the public in the urban spatial management process. In our study, mobile digital participation in local administrative processes in Turkey is discussed as one of the most important components of the digital governance process. As a method in the study, a literature review was conducted on the subject. The current situation has been revealed by examining the metropolitan municipalities in Turkey with their digital mobile applications that allow the participation of the people in local administrative processes.

Keywords

urban right , digital governance , mobile participation , digital governance in Turkey , mobile participation in Turkey

References

• Ağaoğulları, M. A. (2015). Sokrates’ten Jakobenlere Batıda Siyasal Düşünceler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Akıllıoğlu, T. (1989). Temel Hakların Gelişmesi Üzerine Bazı Düşünceler. AÜSBF Dergisi, 4 (1-2), 161-194.
• Arslan, A. (2012). Türk Belediyelerinde M-governmet Hizmeti Uygulamaları. http://www.journalagent.com/iuyd/pdfs/ (Accessed: 12/03/2023).
• BTK (n.d.). https://www.btk.gov.tr (Accessed: 13.02.2023).
• COUNCIL OF EUROPE (1950). Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms. https://www.echr.coe.int/documents/convention_eng.pdf (Accessed: 05.10.2022).
• Çukurçayır, M. A. (2003). Çok Boyutlu Bir Kavram Olarak Yönetişim. In Çağdaş Kamu Yönetimi I, M. Acar & H. Özgür (Ed.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Demirel, D. (2010). Yönetişimde Yeni Bir Boyut: E-Yönetişim. Türk İdare Dergisi, 466, 65-94.
• DENİZLİ BELEDİYESİ. https://www.denizli.bel.tr/ (Accessed: 21.04.2023). Erdoğan, O. (2017). İnsan Hakları Bağlamında Engelli Kadınların Sosyo-Ekonomik Sorunları: Trabzon İli Örneği. Hak İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 6(14), 89-114
• Erdoğan, O. (2019a). Yerel Yönetimlerde Dijital Dönüşüm: Molenwaard Belediyesi Örneği. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 59-74.
• Erdoğan, O. (2019b). Yerel Yönetimlerde Katılımcı Mekanizmalar ve Trabzon Büyükşehir Belediyesi Örneği. Akademik İzdüşüm Dergisi, 4(2), 295-310.
• Erman, T. (2002). Kent Yoksulu ve Şiddet: Gecekondu Bağlamında Eleştirel Bir Yaklaşım. In Yoksulluk, Şiddet ve İnsan Hakları. Y. Özdek (Ed.). Ankara: Türkiye ve Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayını.
• Ertan Akkoyunlu, K. (2014). Kent ve Kentli Hakları. Ankara: TODAİE Yayını.
• Ertan Akkoyunlu, K. (1997). Kentli Hakları. Amme İdaresi Dergisi, 30 (3).
• EUROPEAN COMMISSION (2023). eParticipation and eVoting. https://joinup.ec.europa.eu/collection/eparticipation-and-evoting/document/ubipol-ubiquitous-participation-platform-policy-making-ubipol (Accessed: 09.03.2023).
• EUROPEAN UNION (2010). Avrupa Sosyal Şartı: Avrupa İçin Yeni Bir Sosyal Anayasa. https://www.anayasa.gov.tr/media/3681/avrupasosyalsarti2.pdf (Accessed: 05.10.2022).
• Gemalmaz, M. S. (2007). Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş. İstanbul: Legal Yay.
• Geray, C. (1998). Kentsel Yaşam Kalitesi ve Belediyeler. Türk İdare Dergisi, 421.
• Geray, C. (2000). Kenttaşlık Hakları. Türkiye’de İnsan Hakları Konferansı. Ankara: Todaie Yayını.
• Google Play Uygulamalar. https://play.google.com/store/apps/ (Accessed: 04.04.2023).
• Gözübüyük, A. Ş., & Gölcüklü, F. (2002). Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Gürses, F., & Engin, M. (2016). Türkiye’de Yerel Yönetimlerde Mobil Devlet Uygulamaları: Büyükşehir Belediyeleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 223-234.
• İBB. https://www.ibb.istanbul/news/detail/35960 (Accessed: 07.04.2023).
• İnsan Haklari Evrensel Beyannamesi. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/ insanhaklari/pdf01/203-208.pdf (Accessed: 10.05.2020).
• İnsan Haklarini ve Ana Hürriyetleri Koruma Sözleşmesi ve Buna Ek Protokolün Tasdiki Hakkinda Kanun (1954). Resmi Gazete (10/03/1954, Sayı 6366). https://humanrightscenter. bilgi.edu.tr/media/uploads/2015/09/01/aihs_1950.pdf (Accessed: 05.10.2022).
• Kaboğlu, İ. Ö. (1996). Dayanışma Hakları. Ankara: Todaie İnsan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi Yayını.
• Karasu, M. A. (2008). Kentli Haklarının Gelişimi ve Hukuki Boyutları. TBB Dergisi, 78, 37-52.
• Kaya, E. (2019). Türkiye’de Mobil Belediye: Orta Ölçekli Belediyelere Yönelik Bir Araştırma. (Unpublished Master’s Thesis). Giresun University, Institute Of Social Sciences.
• Korkmaz, H. (2021). İyi Yönetişim ve İnsani Kalkınma: Afrika Ülkeleri Örneği. Ankara: Astana Yayınları.
• Lefebvre, H. (2016), Şehir Hakkı (I. Ergüden, Trans.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Mcclaın, P.D. (2001). Urban Crime in The Usa and Europe: A Comparision. In Handbook Of Urban Studies R. Paddison (Ed.). London: Sage Publications.
• Mecek, M. (2017). E-Governmet ve E-Belediye: Kavramsal Çerçeve Ve Türkiye’de Belediye Web Sitelerine Yönelik Yapılan Çalışmaların İncelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22 (15), 1815-1851.
• Muti, A. Kanadıkırık, G. (N.D.). Mobil Demokrasi Platformu Projesi. https://docplayer.biz.tr/1033723-mobil-demokrasi-platformu-projesi.html (Accessed: 05.10.2022).
• Özsunay, E. (1982). Gerçek Kişilerin Hukuki Durumu. İstanbul: Der Yayınları.
• Rhodes, R.A.W. (1996). “The New Governance; Governing Without Government”, Political Studies, XLIV, 652-667
• Schwah, W. A. (1992). The Sociology Of Cities, New Jersey: Prentice Hall.
• Sundberg, L. (2019). Electronic Government: Towards E-Democracy Or Democracy At Risk? Safety Science, 118, 22-32.
• Şenel, A. (2014). Siyasal Düşünceler Tarihi. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları
• Tanör, B. (1994). Türkiye’nin İnsan Hakları Sorunu. İstanbul: Bds Yayınları.
• Tekeli, İ. (2001). İnsan Haklarının Yerleşmeye ve Mekana İlişkin Boyutları Üzerine: Modernite Aşılırken Kent Planlaması. Ankara: İmge Kitabevi.
• TÜIK (2022). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022. https://data.tuik.gov.tr/bulten/index?p=hanehalki-bilisim-teknolojileri-(bt)-kullanim-arastirmasi-2022-45587 (Accessed: 02.02.2023).
• TÜIK (N.D.). İstatiksel Veriler. https://data.tuik.gov.tr (Accessed: 25.01.2023).
• Uluç, G. A., & Armağan, A. (1998). Avrupa İnsan Hakları Komisyonu ve Mahkemesi Tarafından Türkiye’deki İnsan Hakları Uygulamaları Konusundaki Tespitler ve Aksaklıklar. Yeni Türkiye Dergisi, 22, 1382.
• Ünlü, H. (1996). İnsan, Doğa ve Kentsel Çevre. In İnsan Çevre Kent, F. Y. Bayramoğlu (Ed.), İstanbul: Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Yayınları.
• Yener, Z. & Arapkirlioğlu, K. (Trans.). (1996). Avrupa Kentsel Şartı. Ankara: Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Yayını.
• Yeter, E. (1993). Kente Karşı Suç Kavramı Üzerine Düşünceler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 2 (5), 43-48.