HARBETSUVAN TEPESİ'NDEN BİR ERKEK HEYKELCİĞİ.
Year 2018,
Issue: 38, 19 - 25, 30.06.2018
Bahattin Çelik
,
Celal Uludağ
Abstract
Son yıllarda Çanak Çömleksiz Neolitik
döneme ait kazı ve araştırmalar sonucu büyük ve küçük boyutlarda yapılmış erkek
heykelleri veya heykelcikleri ele geçmiştir. Bu erkek heykellerinin veya
heykelciklerinin bazılarının benzer özelliklere sahip olduğu anlaşılmaktadır.
2017 yılında Harbetsuvan Tepesi kazısında ele geçen erkek heykelciğinin de diğer
yerleşimlerde bulunan heykelciklerle benzer özellikleri vardır. Yapılan bu
çalışmada, Harbetsuvan Tepesi'nde ele geçmiş olan falluslu erkek heykelciği
üzerinde durulmuştur. Özellikle, Harbetsuvan Tepesi erkek heykelciği ile Nevali
Çori, Göbekli Tepe, Urfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Kilisik ve Gaziantep’ten
ele geçmiş erkek heykelcikleri karşılaştırılacaktır.
References
- BEILE-BOHN M., GERBER, C., MORSCH M. ve SCHMIDT K. (1998) ”Frühneolithische Forschungen in Obermesopotamien. Göbekli Tepe und Gürcütepe.” Istanbuler Mitteilungen Sayı 48, 5-78. ÇELİK, B., (2000a) “An Early Neolithic Settlement in the Center of Sanliurfa, Turkey.”, The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 2/3, 4-6.ÇELİK, B., (2000b) “A New Early-Neolithic Settlement : Karahan Tepe.” The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 2/3, 6-8. ÇELİK, B., (2003) Şanlıurfa Kent Merkezinde Çanak Çömleksiz Bir Neolitik Yerleşim:Yeni Mahalle. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.ÇELİK, B., (2004) ”A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Hamzan Tepe." The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 04-2, 3-5.ÇELİK, B., (2005) Şanlıurfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Sefer Tepe ve Hamzan Tepe yerleşimlerinin Işığı Altında Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.ÇELİK, B., (2006a) “A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Sefer Tepe.” The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics,Sayı 06-1, 23-25.ÇELİK, B., (2006b) “A New Lower Paleolithic Open Air Station and Early Neolithic Settlement.” Hayat Erkanal’a Armağan, Kültürlerin Yansıması, Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections, Homer Kitapçılık ve Yayınevi Ltd. Şti. İstanbul, 222-224.ÇELİK, B., (2010) “Hamzan Tepe in the light of new finds.” Documenta Praehistorica Sayı XXXVII, 257-268.ÇELİK, B., (2015a) "Differences and Similarities between the Settlements in Şanlıurfa Region where “T” Shaped Pillars are Discovered / Şanlıurfa Bölgesinde “T” Şeklinde Dikmetaş Bulunan Yerleşimlerin Farklılık ve Benzerlikleri" TÜBA-AR Sayı 17, 9-24.ÇELİK, B., (2015b) "Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması" Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler Dergisi Belgü Sayı 2, 79-99.ÇELİK, B.(2016a) “A small-scale cult centre in Southeast Turkey: Harbetsuvan Tepesi.”, Documenta Praehistorica, 43, 421-428. ÇELİK, B. (2016b) "Yeni Buluntular Işığında Seramiksiz Neolitik Dönem Erkek Figürleri" Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 17, 3-18.DIETRICH, O., HEUN, M., NOTROFF J., SCHMIDT, K. ve ZARNKOW, M., (2012) "The role of cult and feasting in the emergence of Neolithic communities. New evidence from Göbekli Tepe, south-eastern Turkey." Antiquity Sayı 86, 674-695.DIETRICH, O., KÖKSAL-SCHMIDT, Ç., KÜRKÇÜOĞLU, C., NOTROFF J. ve SCHMIDT K., (2014) "Göbekli Tepe. Preliminary Report on the 2012 and 2013 Excavation Seasons." Neo-Lithics, Sayı 14-1, 3-17.GEBEL, H.G., (1984) Das akeramische Neolithikum Westasiens. Subsistenzformen und Siedlungsweisen. TAVO Beihefte, Reihe B, Nr 52. HAUPTMANN, H., (1991/1992) “Eine Siedlung des akeramischen Neolithikums am mittleren Euphrat.” NBZA Sayı 8, 15-33.HAUPTMANN, H., (1993) “Ein Kultgebäude in Nevalı Çori.” M. Frangipane, H. Hauptmann, M. Liverani, P. Matthiae and M.J. Mellink (eds.), Between the Rivers and Over the Mountains. Archaeologia Anatolica et Mesopotamica Alba Palmieri Dedicata, Università Delgi Studi di Roma (La Sapienza), Roma, 37-69.HAUPTMANN, H., (1999) “The Urfa Region”, M. Özdoğan (ed.), Neolithic in Turkey, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul, 65-86, Fig.1-35.HAUPTMANN, H., (2000) “Ein frühneolithisches Kultbild aus Kommogene.” J.Wagner (ed.), Gottkönige am Euphrat, Neue ausgrabungen und forschungen in Kommagene Verlag Philipp von Zapern, Mainz, 5-9.HAUPTMANN, H., (2003) “Eine frühneolitische Kultfigur aus Urfa.” (Eds.) M. Özdogan, H. Hauptmann and N. Başgelen. From Village to Cities. Early Villages in the Near East I, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 622-636.KROMER, B. ve SCHMIDT, K., (1998) “Two Radiocarbon Dates from Göbekli Tepe, South Eastern Turkey.” Neo-Lithics Sayı 3/98, 8-9.MUELLER-NEUHOF, B., (2006) “An EPPNC Human Sculpture from Sheikh Hassan.” Neo-Lithics Sayı 2/06,32-38. PICHON, J., (1985) “À Propos D’une Figurine Aviaire À Mureybet (Phase III A) 8000-7700 Avant J.C.” Cahiers de l’Euphrate Sayı 4, 262-263.SCHMIDT, K., (1995) “Investigations in the Upper Mesopotamian Early Neolithic: Göbekli Tepe and Gürcütepe.” Neo-Lithics Sayı 2/95, 9-10. SCHMIDT, K., (1996) “The Urfa Project 1996.” Neo-Lithics Sayı 2/96, 2-3.SCHMIDT, K., (1997) “Snakes, lions and other animals: The Urfa Project 1997.” Neo-Lithics Sayı 3/97, 8-9. SCHMIDT, K. (1997/1998) “Stier, Fuchs und Kranich- der Göbekli Tepe bei Şanlıurfa und die Bilderwelt des obermesopotamischen Frühneolithikums.” NBZA, Sayı 14, 155-170.SCHMIDT, K., (1998a) “Frühneolithische Tempel Ein Forschungsbericht zum präkeramischen Neolithikum Obermesopotamiens.” MDOG, Sayı 130,17-49.SCHMIDT, K., (1998b) “Beyond Daily Bread: Evidence of Early Neolithic Ritual from Göbekli Tepe.” Neo-Lithics Sayı 2/98, 1-5.SCHMİDT, K., (1999a) “Boars, Ducks, and Foxes-the Urfa Project 99” Neo-Lithics Sayı 3/99, 12-15. SCHMİDT, K., (1999b) “Frühe Tier und Menschenbilder vom Göbekli Tepe, Kampagnen 1995-1998, Ein kommentierten Katalog der Grossplastik und der Reliefs.”, Istanbuler Mitteilungen Sayı 49, 5-21. SCHMIDT, K., (2000) “Zuerst kam der Tempel, dann die Stadt, Vorlaeufiger Bericht zu den Grabungen am Göbekli Tepe und am Gürcütepe 1995-1999.” Istanbuler Mitteilungen Sayı 50: 5-41.SCHMIDT, K., (2002a) “Göbekli Tepe-Southeastern Turkey. The Seventh Campaing, 2001.” Neo-Lithics Sayı 1/2002: 23-25. SCHMIDT, K., (2002b) “The 2002 Excavations at Göbekli Tepe (Southeastern Turkey). Impressions from an Enigmatik Site.” Neo-Lithics Sayı 2/02, 8-13. SCHMIDT, K., (2006). “Animals and a Headless Man at Göbekli Tepe.” Neo-Lithics 2/06: 38-40. SCHMIDT, K., (2008) “Göbekli Tepe-Enclosure C.” Neo-Lithics Sayı 2/08, 27-32. SCHMIDT, K., (2010) “Göbekli Tepe-the Stone Age Sanctuaries. New result of ongoing excavations with a special focus on sculptures and high reliefs.” Documenta Praehistorica Sayı XXXVII, 239-256.VERİT, A., KÜRKÇÜOĞLU, C., VERİT, F. F., KAFALI, H., ve YENİ, E. (2005) "Paleoandrologic Genital and Reproductive Depictions in Earliest Religious Architecture: Ninth to Tenth Millennium BC." Urology Sayı 65/1, 208-210.
Year 2018,
Issue: 38, 19 - 25, 30.06.2018
Bahattin Çelik
,
Celal Uludağ
References
- BEILE-BOHN M., GERBER, C., MORSCH M. ve SCHMIDT K. (1998) ”Frühneolithische Forschungen in Obermesopotamien. Göbekli Tepe und Gürcütepe.” Istanbuler Mitteilungen Sayı 48, 5-78. ÇELİK, B., (2000a) “An Early Neolithic Settlement in the Center of Sanliurfa, Turkey.”, The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 2/3, 4-6.ÇELİK, B., (2000b) “A New Early-Neolithic Settlement : Karahan Tepe.” The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 2/3, 6-8. ÇELİK, B., (2003) Şanlıurfa Kent Merkezinde Çanak Çömleksiz Bir Neolitik Yerleşim:Yeni Mahalle. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.ÇELİK, B., (2004) ”A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Hamzan Tepe." The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics, Sayı 04-2, 3-5.ÇELİK, B., (2005) Şanlıurfa-Yeni Mahalle, Karahan Tepe, Sefer Tepe ve Hamzan Tepe yerleşimlerinin Işığı Altında Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Çanak Çömleksiz Neolitik Dönem. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.ÇELİK, B., (2006a) “A New Early Neolithic Settlement in Southeastern Turkey: Sefer Tepe.” The Newsletter of Southwest Asian Neolithic Research, Neo-Lithics,Sayı 06-1, 23-25.ÇELİK, B., (2006b) “A New Lower Paleolithic Open Air Station and Early Neolithic Settlement.” Hayat Erkanal’a Armağan, Kültürlerin Yansıması, Studies in Honor of Hayat Erkanal, Cultural Reflections, Homer Kitapçılık ve Yayınevi Ltd. Şti. İstanbul, 222-224.ÇELİK, B., (2010) “Hamzan Tepe in the light of new finds.” Documenta Praehistorica Sayı XXXVII, 257-268.ÇELİK, B., (2015a) "Differences and Similarities between the Settlements in Şanlıurfa Region where “T” Shaped Pillars are Discovered / Şanlıurfa Bölgesinde “T” Şeklinde Dikmetaş Bulunan Yerleşimlerin Farklılık ve Benzerlikleri" TÜBA-AR Sayı 17, 9-24.ÇELİK, B., (2015b) "Şanlıurfa İli Yüzey Araştırması" Ardahan Üniversitesi İnsani Bilimler Dergisi Belgü Sayı 2, 79-99.ÇELİK, B.(2016a) “A small-scale cult centre in Southeast Turkey: Harbetsuvan Tepesi.”, Documenta Praehistorica, 43, 421-428. ÇELİK, B. (2016b) "Yeni Buluntular Işığında Seramiksiz Neolitik Dönem Erkek Figürleri" Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı 17, 3-18.DIETRICH, O., HEUN, M., NOTROFF J., SCHMIDT, K. ve ZARNKOW, M., (2012) "The role of cult and feasting in the emergence of Neolithic communities. New evidence from Göbekli Tepe, south-eastern Turkey." Antiquity Sayı 86, 674-695.DIETRICH, O., KÖKSAL-SCHMIDT, Ç., KÜRKÇÜOĞLU, C., NOTROFF J. ve SCHMIDT K., (2014) "Göbekli Tepe. Preliminary Report on the 2012 and 2013 Excavation Seasons." Neo-Lithics, Sayı 14-1, 3-17.GEBEL, H.G., (1984) Das akeramische Neolithikum Westasiens. Subsistenzformen und Siedlungsweisen. TAVO Beihefte, Reihe B, Nr 52. HAUPTMANN, H., (1991/1992) “Eine Siedlung des akeramischen Neolithikums am mittleren Euphrat.” NBZA Sayı 8, 15-33.HAUPTMANN, H., (1993) “Ein Kultgebäude in Nevalı Çori.” M. Frangipane, H. Hauptmann, M. Liverani, P. Matthiae and M.J. Mellink (eds.), Between the Rivers and Over the Mountains. Archaeologia Anatolica et Mesopotamica Alba Palmieri Dedicata, Università Delgi Studi di Roma (La Sapienza), Roma, 37-69.HAUPTMANN, H., (1999) “The Urfa Region”, M. Özdoğan (ed.), Neolithic in Turkey, Arkeoloji ve Sanat Yayınları. İstanbul, 65-86, Fig.1-35.HAUPTMANN, H., (2000) “Ein frühneolithisches Kultbild aus Kommogene.” J.Wagner (ed.), Gottkönige am Euphrat, Neue ausgrabungen und forschungen in Kommagene Verlag Philipp von Zapern, Mainz, 5-9.HAUPTMANN, H., (2003) “Eine frühneolitische Kultfigur aus Urfa.” (Eds.) M. Özdogan, H. Hauptmann and N. Başgelen. From Village to Cities. Early Villages in the Near East I, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul, 622-636.KROMER, B. ve SCHMIDT, K., (1998) “Two Radiocarbon Dates from Göbekli Tepe, South Eastern Turkey.” Neo-Lithics Sayı 3/98, 8-9.MUELLER-NEUHOF, B., (2006) “An EPPNC Human Sculpture from Sheikh Hassan.” Neo-Lithics Sayı 2/06,32-38. PICHON, J., (1985) “À Propos D’une Figurine Aviaire À Mureybet (Phase III A) 8000-7700 Avant J.C.” Cahiers de l’Euphrate Sayı 4, 262-263.SCHMIDT, K., (1995) “Investigations in the Upper Mesopotamian Early Neolithic: Göbekli Tepe and Gürcütepe.” Neo-Lithics Sayı 2/95, 9-10. SCHMIDT, K., (1996) “The Urfa Project 1996.” Neo-Lithics Sayı 2/96, 2-3.SCHMIDT, K., (1997) “Snakes, lions and other animals: The Urfa Project 1997.” Neo-Lithics Sayı 3/97, 8-9. SCHMIDT, K. (1997/1998) “Stier, Fuchs und Kranich- der Göbekli Tepe bei Şanlıurfa und die Bilderwelt des obermesopotamischen Frühneolithikums.” NBZA, Sayı 14, 155-170.SCHMIDT, K., (1998a) “Frühneolithische Tempel Ein Forschungsbericht zum präkeramischen Neolithikum Obermesopotamiens.” MDOG, Sayı 130,17-49.SCHMIDT, K., (1998b) “Beyond Daily Bread: Evidence of Early Neolithic Ritual from Göbekli Tepe.” Neo-Lithics Sayı 2/98, 1-5.SCHMİDT, K., (1999a) “Boars, Ducks, and Foxes-the Urfa Project 99” Neo-Lithics Sayı 3/99, 12-15. SCHMİDT, K., (1999b) “Frühe Tier und Menschenbilder vom Göbekli Tepe, Kampagnen 1995-1998, Ein kommentierten Katalog der Grossplastik und der Reliefs.”, Istanbuler Mitteilungen Sayı 49, 5-21. SCHMIDT, K., (2000) “Zuerst kam der Tempel, dann die Stadt, Vorlaeufiger Bericht zu den Grabungen am Göbekli Tepe und am Gürcütepe 1995-1999.” Istanbuler Mitteilungen Sayı 50: 5-41.SCHMIDT, K., (2002a) “Göbekli Tepe-Southeastern Turkey. The Seventh Campaing, 2001.” Neo-Lithics Sayı 1/2002: 23-25. SCHMIDT, K., (2002b) “The 2002 Excavations at Göbekli Tepe (Southeastern Turkey). Impressions from an Enigmatik Site.” Neo-Lithics Sayı 2/02, 8-13. SCHMIDT, K., (2006). “Animals and a Headless Man at Göbekli Tepe.” Neo-Lithics 2/06: 38-40. SCHMIDT, K., (2008) “Göbekli Tepe-Enclosure C.” Neo-Lithics Sayı 2/08, 27-32. SCHMIDT, K., (2010) “Göbekli Tepe-the Stone Age Sanctuaries. New result of ongoing excavations with a special focus on sculptures and high reliefs.” Documenta Praehistorica Sayı XXXVII, 239-256.VERİT, A., KÜRKÇÜOĞLU, C., VERİT, F. F., KAFALI, H., ve YENİ, E. (2005) "Paleoandrologic Genital and Reproductive Depictions in Earliest Religious Architecture: Ninth to Tenth Millennium BC." Urology Sayı 65/1, 208-210.