LİSE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK TERCİHLERİNİN YETENEK, İLGİ VE MESLEKİ DEĞERLERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Year 2016, Volume: 17 Issue: 1, 555 - 573, 01.01.2016

Abdullah Tatlı

Abstract

Bu araştırmada amaç, lise öğrencilerinin meslek tercihlerini ortaya koymak ve öğrencilerin yetenek, ilgi ve mesleki değerlerini ileride seçmek istedikleri meslek alanları açısından incelemektir. Veriler Malatya merkezinde farklı türdeki liselerde öğrenim gören 529 kız ve 427 erkek olmak üzere 956 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kendini Değerlendirme Envanteri” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Veri analizinde Tek Yönlü Varyans Analizi ANOVA tekniği kullanılmıştır. Grup varyanslarının eşit dağıldığı durumlarda, ortalama puanların çoklu karşılaştırılmasında “Scheffe” testi, grup varyanslarının eşit olmadığı durumlarda ise “Dunnet-C” testi kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; lise öğrencilerini yetenek, ilgi ve meslek değerleri ileride seçilmek istenen meslek değişkenleri açısından anlamlı farklılıklar gösterdiği bulgusu elde edilmiştir. Ayrıca lise öğrencilerinin meslek tercihlerinin yetenek, ilgi ve meslek değerlerine uygun olduğu görülmüştür.

Keywords

meslek, yetenek, ilgi, meslek değeri, lise öğrencileri

The Investigation Of High School Students' Career Preferences İn Terms Of Ability, İnterest And Career Value

Abstract

The present study aims to reveal career choices of high school students and to examine students' abilities, interests, and career values in terms of s profession they want to choose in the future. The sample group comprised of a total of 956 participants, 529 girls and 427 boys, who attend high schools in Malatya city center. As data collection tool, "SelfAssessment Inventory" and "Personal Information Form" have been used. In data analysis, One-Way Variance Analysis ANOVA was used to determine whether there exists significant difference with respect to professions they want to choose in the future, and Scheffe was performed to identify where the difference comes from. As a result of the data analysis, high school students' abilities, interests and professional values significantly changes in profession they want to choose in the future. In addition, the ability of high school students' career preferences were found to be appropriate for their abilities, interests and professional values

Keywords

career, ability, interest, career value, high school students

References

• Akdemir, Ç. (1991). Okullarımızda mesleki rehberliğin önemi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 1,2, 76-83.
• Athanasou, J.A.(2011). Advantages and disadvantages of the different inventoried approaches to assessing career interests. Australian Journal of Career Development, 20, 53-62.
• Başar, H. (2001). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem-Yayıncılık.
• Binbaşıoğlu, C. (1983). Rehberlik. (4.basım). Ankara: Binbaşıoğlu Yayıncılık.
• Bozgeyikli, H. (2005). Mesleki grup rehberliğinin ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin meslek kararı vermede kendilerini yetkin görme düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Ankara.
• Brown, D. (2002). Career choice and development. San Francisco: John Wiley & Sons, Inc.
• Brown, D. (2003). Career information, career counseling and career development. ABD: Pearson Education, Inc.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cohen, J. (1988). Statistical power analysis for the behavioral sciences (2nd ). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
• Çakır, M. A. (2003). Bir mesleki grup rehberliği programının lise öğrencilerinin mesleki kararsızlık düzeylerine etkisi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Çelikten, M., Şanal, M., & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 207-237.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: Spss ve lisrel uygulamaları. Ankara: PegemA Akademi.
• Dews, P. (2003). The painter's workshop - creative composition & Design. Ohio: Nort Light Books.
• Dillon, J., & Mague, M. (2011). Developing as a student teacher. In J.Dillon & M. Mague (Eds.), Becaoming a teacher (ss:3-12). Berkshire: McGraw-Hill Educations.
• Durlanık, M. (1998). Bireysel danışma hizmetinin öğrencilerin mesleki tercihlerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Durmuş, Ö. (2010). The relationships among preservice teachers‟ spatial visualization ability, geometry self-efficacy, and spatial anxiety (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using spss. (3th ed.).London: SAGE Publications Inc.
• Field, S. (2008). Career coach: Managing your career in education. New York: Ferguson Publishing, Inc.
• Foley, P. F., Kelly, M. E., & Hartman, B. W. (2006). Career indecision. In J.H. Greenhause & G.A. Callanan (Eds.), Encyclopedia of career development (109- 115). London: Sage Publications.
• Fraenkel, J.R., Wallen, N.E., & Hyun, H.H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGrawHill.
• Hamacı, Z., & Çoban,A. (2011). Akılcı duygusal eğitim programının lise öğrencilerinin akılcı olmayan inançları ve algılanan problem çözme becerileri üzerine etkisi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27)31-42.
• Hamamcı, Z. (1996). Aile rehberliğinin anne ve babaların meslek gelişimi konusundaki bilgi düzeylerine ve çocuklarına yardımcı olmaya yönelik tutumlarına etkisi ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Inkson, K., & Elkin, G. (2008). Landscape with travellers: The context of careers in developed nations. In. J. A. Athanasou & R.V. Esbroeck (Eds.), International Handbook of Career Guidance. Springer Science+Business Media.
• Kısaç, İ. (2007). Öğretmen öğrenci iletişimi. İçinde E.Karip (Ed.), Sınıf Yönetimi (ss:111- 129). (Altıncı Baskı). Ankara: PegemA-Yayıncılık.
• Kirk, R. E. (1996). Practical significance: A concept whose time has come. Educational and
• Krane, N. E. R., & Tirre, W. C. (2005). Ability assessment in career counseling. In S.D.Brown & R.W.Lent (Eds.), Career development and counseling (330-352), New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. Kumar, A. (2007).
• Personal, academic and career development in higher education. New York: Routledge.
• Kuzgun, Y. (1988). Kendini değerlendirme envanteri geçerlilik ve güvenirliliğine ilişkin çalışmalar. Ankara: ÖSYM.
• Kuzgun, Y. (1998). Kendini değerlendirme envanteri el kitabı. Ankara: ÖSYM Yayınları.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuram ve uygulamalar. Ankara Nobel Yayın Dağıtım.
• Leong, F.T.L.,& Barak, A. (2009). Contemporary models in vocational psychology.New Jersiy: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
• Nathan, R., & Hill, L. (2006). Career counseling. London: Sage Publications.
• Özyürek, R. (2013). Kariyer psikolojik danışmanlığı kuramları: Çocuk ve ergenler için kariyer rehberliği uygulamaları. Ankara: Nobel.
• Patton, W., & Mcmahon, M. (2006).Career develpment and system theory. Netherland: Sense Publishers.
• Perry, N., & Vanzandt, Z. (2006). Exploring future options, a career development curriculum for middle school student. New York: Ideabate press books.
• Poore, C. A.(2001). Building your career portfolio. U.S.A: Career Press, Inc.
• Round, J. B., & Armstrong, P. I. (2005). Assessment of ınterests and values. In S. D. Brown & R.W. Lent (Eds.), Career development and counseling (305-329), New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Taber, B.J., Hatung,P. J., Briddick, H., Briddick,W.C., & Rehfuss, M. C. (2011). Career style ınterview: A contextualized approach to career counseling. The Career Development Quarterly, 59, 274-287.
• Taveira, M. D. C., & Moreno, M. L. R. (2003). Guidance theory and practice: The status of career exploration. British Journal of Guidance & Counselling, 31,2, 189-207.
• Turner, S. L., & Lapan, R. T. (2005). Promoting career development and aspirations in school, age youth. In S. D. Brown & R.W. Lent (Eds.), Career development and counseling (417-438), New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
• Turner, S., Unkefer, L.C., Cichy, B.E., Peper, C., & Juang, J.P. (2011). Career interests and self-estimated abilities of young adults with disabilities. Journal of Career Assessment, 19(2), 183-196.
• Yaman, M., Gerçek, C., & Soran, H.(2008). Biyoloji öğretmen adaylarının mesleki ilgilerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 35: 351-361 .
• Yeşilyaprak, B. (2006). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Yeşilyaprak, B. (2011). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığına giriş. In B.Yeşilyaprak (Eds.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya (1-41). Ankara: Pegem Akademi.
• Yeşilyaprak, B. (2012). Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığında paradigma değişimi ve Türkiye açısından sonuçlar: Geçmişten geleceğe yönelik bir değerlendirme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (1), 97-118.
• Yeşilyaprak, B. (2013). 21. Yüzyılda eğitimde rehberlik hizmetleri: Gelişimsel yaklaşım (21.Basım). Ankara: Nobel.