ELEKTROMANYETİK KİRLİLİĞE SEBEP OLAN TEKNOLOJİK CİHAZLARIN BİLİNÇLİ KULLANIMINA İLİŞKİN FARKINDALIK ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİ

Year 2015, Volume: 16 Issue: 3, 105 - 121, 01.08.2015

Ayşe Nesibe Köklükaya Mahmut Selvi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğrencilerin elektromanyetik kirliliğe sebep olan teknolojik cihazların bilinçli kullanımına ilişkin farkındalık düzeylerini belirleyen geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmesidir. Çalışmada, 2012-2013 eğitim-öğretim yılı güz döneminde, Ankara ilinde ortaokul ve lisede öğrenim gören 301 öğrenci çalışma grubu olarak seçilmiştir. Veriler SPSS 15 ve LİSREL 8.7 paket programıyla analiz edilmiştir. Ölçeğin KMO değeri ,93 olarak bulunmuştur. Ölçeğin üç faktörlü bir yapı gösterdiği ve üç faktörlü yapının toplam varyansın 56,84 % ‘ünü açıkladığı tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach alpha değeri ise ,93 olarak bulunmuştur. Çalışmanın sonunda geçerliği ve güvenirliği sağlanan 24 maddelik Elektromanyetik Kirliliğe Sebep Olan Teknolojik Cihazların Bilinçli Kullanımına İlişkin Farkındalık Ölçeği geliştirilmiştir.

Keywords

elektromanyetik kirlilik, farkındalık, ölçek geliştirme

Development of an Awareness Scale Regarding Knowledge of Using Technological Devices Which Cause Electromagnetic Pollution

Abstract

The purpose of this study is to develop a valid and reliable awareness scale to determine students’ awareness levels towards awareness scale regarding knowledge of using technological devices which cause electromagnetic pollution. In the study, students who were in the secondary and high schools in the city of Ankara in 2012-2013 fall semester were selected as a working group. Data were analyzed with the SPSS 15 and LİSREL 8.7 package program. The KMO value of the scale was found to be ,93. Scale consist of three factor. These three factors explain 56,84 % of the total variance. The Cronbach Alpha value of the scale was found to be ,93. A 24-item electromagnetic pollution which comes from technological devices awareness scale with proven validity and reliability was developed as a result of the study

Keywords

electromagnetic pollution, awareness, scale development

References

• Altun, N. (2001). Elektromanyetik dalgaların insan vücudu üzerindeki biyolojik etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Berman E., Carter H. B., House D. (1982). Observations of Syrian hamster foetuses after exposure to 2450 MHz microwaves. J. Microwave Power (17), 107–112.
• Balmori, A. (2006). The incidence of electromagnetic pollution on the amphibian decline: Is this an important piece of the puzzle? Toxicological & Environmental Chemistry, 88(2), 287-299.
• Balmori, A. (2009). Electromagnetic pollution from phone masts. Effects on Wildlife. Pathophysiology, 1-9.
• Bold, A., Toros, H. ve Şen, O. (2003). Manyetik alanın insan sağlığı üzerindeki etkisi. O. Şen, L. Şaylan, K. Koçak, H. Toros (Editörler). 3. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı. İstanbul, ss.62-68.
• Borbely AA, Huber R, Graf T, Fuchs, B. Gallmann, E. and Achermann, P. (1999). Pulsed high–frequency electromagnetic field affects human sleep and sleep electroencephalogram. Neurosci Lett 275: 207–210.
• Büyüköztürk Ş. (2002). Faktör Analizi: Temel Kavramlar ve Ölçek Geliştirmede Kullanımı. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8 (32).
• Chakraborty, R.C. (2007). Electromagnetic pollution causing health hazards how do you campaign to resolve issues? http://www.myreaders.info/01_Electromagnetic- pollution-causing-health-hazards.pdf adresinden 4 Eylül 2012 tarihinde alınmıştır.
• Cici, M., Şahin, N., Şeker,H., Görgen, İ. ve Deniz, S. (2005). Öğretmen adaylarının katı atık kirliliği bağlamında çevresel farkındalık ve bilgi düzeyleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 4(7) 37-50.
• Demir, T. (2005). Elektromanyetik alanların etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Dinçer, H. (2000). Elektromanyetik ısınımlar ve insan sağlığına etkileri, Elektrik, Elektronik ve Bilgisayar Mühendisliği Sempozyumu 8–12 Kasım, Bursa.
• Durusoy, R., Hassoy, H., Karababa A.O. ve Özkurt, A. (2011). Bornova’da 2150 lise öğrencisinin cep telefonu kullanımı ve ilişkili semptomlar. Elektromanyetik Alanlar ve Etkileri Sempozyumu, İstanbul.
• Erdoğan, Y. (2007). Electromagnetic pollution in the computer labs: the effects on the learning environment. Essays in Education. 22, 78-86.
• Ermol, C. (2008). 900 ve 1800 mhz mobil telefonların oluşturduğu elektromanyetik alanın tendon iyileşmesine etkisi: ratlarda deneysel çalışma. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi. Isparta.
• Garaj Vrhovac V., Fucic A., and Horvat D. (1992). The correlation between the frequency of micronuclei and spesific chromosome aberrations in human lymphocytes exposed to microwave radiation in vitro. Mutation Res 281(3), 181–186.
• Graham, C., Cook, M.R., Cohen, H.D. and Gerkovıch, M.M. (1994). Dose response study of human exposure to 60 hz electric and magnetic fields. Bioelectromagnetics, 15, 447–463.
• Greenberg, E. (2010). An activist’s journey to raise awareness about electromagnetic pollution, 19 (4). 56-65. Explore Publication.
• Hooper, D., Coughlan, J., ve Mullen, M.R. (2008). Structural equation modelling: Guidelines for determining model fit. Journal of Business Research Methods, 6, 53–60
• İnce, T. (2007). Elektromanyetik kirlilik. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kang G. H., Lee C. H., Seo J. W., Sung R. H., Chung Y. H., Lee S. K., Suh Y. H. ve Chi J. G. (1997). In vivo study on the harmful effect of the extremely low frequency unipolar pulsating magnetic field in mice. Korean Medical Science 12(2), 128– 134.
• Karasek, M., Woldanska-Okonska, M., Czernicki, J., Zylinska, K., and Swietoslawski, J. (1998) Chronic exposure to 2.9 mT, 40 Hz magnetic field reduces melatonin concentrations in humans. J. Pineal Res. 25, 240–244.
• Kenar, İ., Turgut, S. ve Gökalp, M. S. (2013). Elektromagnetic Pollution Awareness Scale. International Journal of Educational Sciences, 5(3), 163-171.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. London: Routledge.
• Krause C. M, Sillanmaki, L., Koivisto, M. Haggqvist, A, Saarela, C., Revonsuo, A., Laine, M. and Hamalainen, H et al. (2000). Effects of electromagnetic field emitted by cellular telephones on the EEG during a memory task. NeuroReport 11, 761–764.
• Leech, N. L., Barrett, K. C., & Morgan, G. A., (2005). SPSS for İntermediate Statistics: Use and İnterpretation (2th Ed.). New Jersey: Lawrence Erlbaum Ass.
• London, S.J., Thomas, D.C., Bowman, J.D., Sobel, E., Cheng, T.C. and Peters, J.M. (1991). Exposure to residential electric and magnetic fields and risk of childhood leukemia. Am. J. Epidemiol., 134, 923–993.
• Mann K, and Roschke J. (1996). Effects of pulsed high–frequency electromagnetic fields on human sleep. Neuropsychobiology 33: 41–47.
• Miller, H. and Shaw, S. , 2001, Geographic ınformation systems for transportation principles and applications. England: Oxford University-Press.
• Moulder, J, E and Foster, K, R. (1995). Biological effects of power frequency fields as they relate to carcinogenesis, Proc Soc Exper Biol Med, 209: 309–324.
• Moulton Howe, L.(2008). Growing concern about electromagnetic pollution and cell phones. http://www.earthfiles.com/subscription.php?accesscheck=%2Fnews.php adresinden 5 Eylül 2012 tarihinde indirilmiştir.
• Okur-Berberoğlu, E. ve Uygun, S. (2012). Çevre Farkındalığı- Çevre Tutumu Arasındaki İlişkinin Yapısal Eşitlik Modeli ile Sınanması, Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 25 (2), 459-473
• Özdamar, K. (2002). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi. Kaan Yayınları, 4. Baskı, Eskişehir.
• Özdemir, A. ve Yapıcı, E. (2010).Öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik farkındalık ve ilgi düzeylerinin karşılaştırılması, Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi 1(1), 48-56.
• Sandström, M. et al. (1998). Subjective symptoms among mobile phone users in Sweden and Norway, a Swedish–Norwegian epidemiological study; Bioelectromagnetic Society, Tampa.
• Sarıgöz, A., Karakuş, A. ve Irak, K. (2012). Meslek yüksekokulu öğrencilerinin elektromanyetik kirlilik ile ilgili görüşlerinin değerlendirilmesi, Electronic Journal of Vocational Colleges,1-8.
• Sevinç, V. (Editör). (2009). Eğitim fakülteleri için genel çevre bilimi, Ankara: Maya Akademi Yayınları.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (1989). Using multivariale statistics. (2nd edition). Cambridge: Harper and Row Publication.
• Taktak, F., Tiryakioğlu, İ. ve Yılmaz, İ. (2005). GPS’de Kullanılan Elektromanyetik Dalgaların İnsan Sağlığına Etkilerinin İrdelenmesi, 2. Ulusal Mühendislik Ölçmeleri Sempozyumu, 641-648.
• Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• TUİK (2011). Bilgi toplumu istatistikleri, DPT Yayınları, No: 2826.
• Uygunol, O. ve Durduran, S.S. (2008). Elektromanyetik kirlilik haritalarının coğrafi bilgi sistemi (cbs) yardımıyla oluşturulması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Ankara Şubesi I. CBS Günleri Sempozyumunda sunuldu, Ankara.
• Uygunol, O. ve Durduran, S.S. (2009). Gsm baz istasyonlarında elektromanyetik kirlilik haritalarının coğrafi bilgi sistemi (cbs) yardımıyla oluşturulması; Konya örneği. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.