ÖĞRETMENLERİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME EĞİLİM VE DÜZEYLERİ

Year 2009, Volume: 10 Issue: 1, 1 - 13, 01.01.2009

Özgen Korkmaz

Abstract

Bu araştırma; ilköğretim, ortaöğretim ve yüksek öğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeylerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Betimsel nitelikte ve tarama modelinde yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu, bu öğretim kurumlarında görev yapan toplam 110 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırma verileri, Kökdemir tarafından Türkçe’ye çevrilmiş olan California Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği ile toplanmıştır. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı 0,88’dir. Toplanan veriler üzerinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama, t testi, varyans analizi ve Scheffe testleri 0,05 anlamlılık düzeyinde yapılarak elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Analiz işlemleri sonunda; öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeylerinin orta düzeyde olduğu; görev yapılan öğretim kademesi, eğitim düzeyi, branş, hizmet süresi, cinsiyet ve bölüm değişkenlerinin, öğretmenlerin eleştirel düşünme eğilim ve düzeleri üzerinde etkili olmadığı belirlenmiştir.

Keywords

Eleştirel düşünme, Öğretmen, Öğretmen yetiştirme

Teachers’ Critical Thinking Level and Dispositions

Abstract

The purpose of this study was to examine critical thinking level and dispositions of teachers. Participants of this descriptive study were 110 teachers and lecturers. Data of the study were based on literature review and on scores on California Critical Thinking Disposition Inventory. Its alpha coefficient for internal consistency was 0.88. Data analyses were involve determination of descriptive statistics, use of t-test, analysis of variance and Scheffe’s test p

Keywords

Critical thinking, Teacher, Teacher training

References

• Akbey, B. (2007). Eleştirel Düşünmenin Öğretiminde Öğretmenin Rolü. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, Cilt 7, Sayı 2.
• Aslan, K. (2003). Eğitim Fakültelerinin Yeniden Yapılandırılmalarına İlişkin Bir Değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(9).
• Aybek, B. (2006). Konu ve Beceri Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Eğilimi ve Düzeyine Etkisi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
• Balay, R. (2004).”Küreselleşme, Bilgi Toplumu ve Eğitim”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2).
• Brad, R. (1994). Eleştirel Düşünme Becerilerini Öğretme. (Çev: Güzin Büyükkurt). Eğitim ve Bilim, 18 (91):45-49.
• Branch, B., J. (2000). The Relationship Among Critical Thinking, Clinical Decision Making, and Clinical Practica: A Comparative Study. Universty of Idaho PhD Thesis.
• Dam, G, Volman, M (2004). Critical thinking as a citizenship competence:teaching strategies. Learning and Instruction, 14, 359–379.
• Elias, M.J. ve Kress, J.S. (1994). Social decision-making and life skills development: a critical thinking approach to health promotion in the middle school. Journal of School Health, 64(2), 62-66.
• Erdoğan, M., Uşak, M. (2005). Fen Bilgisi Öğretmen Adayları Memnuniyet Ölçeğinin Geliştirilmesi. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2)
• Gelen, İ. (2002). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Düşünme Becerilerini Kazandırma Yeterliklerinin Değerlendirilmesi Ç.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 10
• Güçlü, N. (2003). Lise Müdürlerinin Problem Çözme Becerileri, Milli Eğitim Dergisi, S.160
• Güven, M., Kürüm, D. (2007 ). Teacher Candidates’ Learning Styles And Critical Thinking Dispositions. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi C.6 S.21
• Halpern, D. (1988). “Teaching critical thinking for tranfer across domains: Dispositions, skills, structure training and metacognitive monitoring”, Amerikan Psychologist, s.53, ss.449-455.
• Halpern, D., F. (1993). Assessing The Effectiveness of Critik-Thinking Instruction. The Journal of General Education. Vol.42, No:4, 338-353.
• Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler, Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kökdemir, D. (2000). Deniz Yıldızlarını kurtarmaya çalışanların öyküsü: Eleştirel ve yaratıcı düşünme. XI. Ulusal Psikoloji Kongresi, 19-22 Eylül, Ege Üniversitesi, İzmir.
• Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik Durumlarında Karar Verme ve Problem Çözme. Ankara. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Psikoloji Anabilim Dalı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Külahçı, Ş. (1995). Öğretmen yetiştirme modül serisi, D-mikro Öğretim. Ankara. Özışık Ofset M.
• Özdemir, S. (2005). Web Ortamında Bireysel ve İşbirlikli Problem Temelli Öğrenmenin Eleştirel Düşünme Becerisi, Akademik Başarı ve İnternet Kullanımına Yönelik Tutuma Etkileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi
• Öztürk, Ç. (2004). Ortaöğretim Coğrafya Öğretmenlerinin Öğretim Yöntem Ve Teknikleri Kullanabilme Yeterlilikleri Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi, Cilt 5,, Sayı 2
• Paul, R., Elder, L. (2001). Critical Thinking: Tools for Taking Charge of Your Lerning and Your Life . Upper Saddle River, Nj: Prentice Hall.
• Scriven, M. ve Paul, R. (2007). Defining critical thinking: A draft statement for the National Council for Excellence in Critical Thinking. http://www.criticalthinking.org/page.cfm?PageID=410&CategoryID=51 adresinden 04.01.2008 tarihinde erişilmiştir.
• Seferoğlu, S., Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi S.30
• Semerci, N.(2000). “Kritik düşünme ölçeği”. Eğitim ve Bilim. Cilt:25. Sayı116. S:23-26
• Siegel, H. (1999). What (Good) are Thinking Dispositions. Educational Theory, 49 (2), s:207-224.
• Yaman, S., Yalçın, N. (2004). Fen Bilgisi Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Yaratıcı Düşünme Becerisine Etkisi, İlköğretim-Online, 4(1), 42-52
• Yapıcı, M. (2007). Öğretmen Tutumları Ve Yansımalar. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 7(3).
• Yeh, Y. (1997). Teacher Training For Critical-Thinking Instruction Via a Computer Simulation. Univerty of Virginia, The Faculty of the Curry School of Education. PhD Thesis.
• Yetim, A., A., Göktaş, Z. (2004). Öğretmenin Mesleki ve Kişisel Nitelikleri. Kastamonu Eğitim Dergisi:12(2)
• Yüceliş A., A. (2003). Web Ortamlı Probleme Dayalı Öğrenmede Bilişsel Esneklik Düzeyinin Öğrenci Başarısı ve Tutumları Üzerindeki Etkisi, Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi.