Öğretmenlerin Mesleki Adanmışlık Düzeyleri ile Örgütsel Mutluluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 26 Issue: 3, 766 - 792, 30.09.2025

İlyas Balcı , Muhammet Furkan Yılmaz

https://doi.org/10.29299/kefad.1586444

Abstract

Bu çalışma resmi devlet okullarında farklı kademelerde görev yapan öğretmenlerin mesleki adanmışlık düzeyleri, örgütsel mutluluk seviyeleri ve bu kavramların çeşitli değişkenler açısından nasıl farklılaştığını araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırmada 401 öğretmenden çevrimiçi ve yüz yüze ölçek formları aracılığıyla elde edilen yanıtlar IBM SPSS 24.0 ve AMOS 24.0 paket programları kullanılarak analiz edilmiştir. Bu kapsamda ortalama ve standart sapma değerleri incelenmiş, betimsel istatistikler, doğrulayıcı faktör analizleri, güvenilirlik ve korelasyon analizleri yapılmıştır. Veri seti normal dağılım göstermediği için Spearman rho katsayısı dikkate alınarak parametrik olmayan testlerden Kolmogorov-Smirnov Testi, Mann-Whitney U Testi ve Kruskal-Wallis Test’leri kullanılmıştır. Araştırma sonunda öğretmenlerin yüksek düzeyde mesleki adanmışlık ve örgütsel mutluluk algısına sahip olduğu görülmüştür. Cinsiyet, okul türü, öğrenim durumu ve görev süresi değişkenlerinde mesleki adanmışlık ve örgütsel mutluluk düzeylerinde anlamlı bir farklılık gözlenmemekle birlikte, kıdem açısından adanmışlık düzeyinde genç öğretmenler lehine bir farklılık gözlenmiştir.

Keywords

Mesleki Adanmışlık , Örgütsel Mutluluk , Eğitim Kurumlarında Verim

Examining the Relationship Between Teachers' Professional Commitment and Organizational Happiness Levels

Abstract

This study aims to investigate the levels of professional commitment and organizational happiness among teachers working at different levels in public schools, as well as how these concepts vary based on various demographic variables. The research data were collected from 401 teachers through both online and face-to-face scale forms and analyzed using IBM SPSS 24.0 and AMOS 24.0 software packages. In this context, mean and standard deviation values were examined, and descriptive statistics, confirmatory factor analyses, reliability, and correlation analyses were conducted. Since the dataset did not exhibit a normal distribution, non-parametric tests such as the Kolmogorov-Smirnov Test, Mann-Whitney U Test, and Kruskal-Wallis Test were applied, taking the Spearman's rho coefficient into account. The results of the study indicated that teachers demonstrated high levels of professional commitment and organizational happiness. While no significant differences were found in professional commitment and organizational happiness levels based on gender, school type, educational background, and length of service, a significant difference in commitment levels was observed in favor of younger teachers when considering professional seniority.

Keywords

Professional Commitment , Organizational Happiness , Efficiency in Educational Institutions

References

• Abdullah, A. ve Lng, Y. L. (2016). Understanding workplace happiness in schools: The relationships between workplace happiness, teachers’ sense of efficacy, affective commitment and innovative behavior. Academy of Social Science Journal, 1(4), 80-83. http://innovativejournal.in/assj/index.php/assj
• Ada, S. ve Baysal, Z. N. (2013). Pedagojik-androgojik formasyon ve Türkiye’de öğretmen yetiştirme. Pegem Akademi Yayınları.
• Alkan, E. (2022). Okul müdürlerinin çatışma yönetimi stilleri ile öğretmen performansı ve okul mutluluğu arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Apak, E. G. A. (2009). Yıldırma eylemleri ve örgütsel adanmışlık ilişkisi: İlköğretim okulu öğretmenleri üzerinde bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan, Y. (2018). Öğretmenlerin farklılıkların yönetimi yaklaşımlarına ilişkin algıları ile örgütsel mutluluk algıları arasındaki ilişki [Doktora tezi, Kocaeli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan, Y. ve Polat, S. (2016). Farklılıklara yaklaşım ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 95-106. https://doi.org/1.17679/iuefd.17228960
• Bahat, İ. ve Işık, M. (2023). The relationship between teachers' school happiness, organizational commitment, and self-efficacy. Journal of Human and Social Sciences, 6 (Education Special Issue), 279-308. https://doi.org/1.53048/johass.1354337
• Balcı, İ. ve Arabacı, İ. B. (2024). The impact of high school teachers' perceptions of synergistic management on organizational culture and organizational learning perceptions. Shanlax International Journal of Education, 12, 116-125. https://doi.org/1.34293/education.v12iS1-June.7816
• Barnes, K. L. ve Moon, S. M. (2006). Factor structure of the psychotherapy supervisor development scale. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 39(3), 130-14. https://doi.org/1.1080/07481756.2006.11909794
• Baş, S. E. (2019). Karar alma süreci kapsamında öğretmenlerin okul yönetimine katılımı: Samsun Atakum ilçesi örneği [Yüksek lisans tezi, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Beare, H. (2013). Creating the future school. Routledge.
• Bozdaş, Ş. (2013). Öğretmenlerin mesleklerine adanmışlık düzeyleri ile değerler eğitimi uygulama düzeyleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Bulut, A. (2015). Ortaöğretim öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının incelenmesi: bir norm çalışması [Doktora tezi, Gaziantep Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Cenkseven, F. ve Akbaş, T. (2007). Üniversite öğrencilerinde öznel ve psikolojik iyi olmanın yordayıcılarının incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(27), 43-65. https://dergipark.org.tr/en/pub/tpdrd/issue/21447/229852
• Cihangir-Çankaya, Z. (2009). Öğretmen adaylarında temel psikolojik ihtiyaçların doyumu ve iyi olma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 691-711. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26108/275077
• Çalışkan, S. (2014). Pozitif örgütsel davranış değişkenleri ile yeni araştırma modelleri geliştirme arayışları: Pozitif örgütsel davranış değişkenlerinin işe adanmışlık, tükenmişlik ve sinizm üzerine etkileri ve bu etkileşimde örgütsel adalet algısının aracılık rolü üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 363-382. https://doi.org/1.16953/deusbed.81606
• Çetin, F. (2011). Örgütsel vatandaşlık davranışlarının açıklanmasında örgütsel bağlılık iş tatmini kişilik ve örgüt kültürünün rolü [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Çetin, S. ve Polat, S. (2019, 2-4 Mayıs). Ortaokul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk algılarının analizi [Bildiri Sunumu]. 14. Uluslararası Eğitim Yönetimi Kongresi İzmir, Türkiye.
• Çimen, M. (2022). Lise öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dehaghi, M. R. (2012). Happiness as an effective factor in organizational commitment of managers. African Journal of Business Management, 6(33), 946. https://doi.org/1.5897/AJBM11.2890
• Duman, Ş. B. (2023). Ortaokul öğretmenlerinin öğretmen liderliği davranışları ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Dunne, R. ve Wragg, T. (1994). Effective teaching. Routledge.
• Fisher, C. D. (2010). Happiness at work. International Journal of Management Reviews, 12(4), 384-412. https://doi.org/1.1111/j.1468-237.2009.0027.x
• Genç, H., Şahin, Y.ve Altuntaş, S. (2020). Öğretmenlerde mutluluk ve iyimserlik üzerine bir araştırma. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 178-192. https://doi.org/1.17679/inuefd.555345
• Gömleksiz, M. N. (2003). İngilizce duyuşsal alana ilişkin bir tutum ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 215-226. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/71988#page=221
• Güner, H. (2006). Öğretmenlerin adanmışlık sorunu: İstanbul ili örneğinde bir çalışma [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gürbüz, G. (2020). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk algıları ile örgütsel güven düzeyleri arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Hempfling, M. S. (2015). Happiness, work engagement, and perception of organizational support of student affairs professionals [Doctoral dissertation, Ohio University]. Ohiolink ETD. https://etd.ohiolink.edu/acprod/odb_etd/ws/send_file/send?accession=ohiou1448921845&disposition=attachment
• İnce, F. (2012). Pozitif örgütsel davranışın örgütsel sinizm üzerindeki etkileri: Kayseri ilindeki imalat sanayi işletmelerinde bir araştırma [Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2014). Sosyal bilimlerde araştirma yöntemleri. Beta Yayınevi.
• Karagöz, A. (2008). İlk ve ortaöğretim okulu yöneticilerinin öğretmenler tarafından algılanan etik liderlik rolleri ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlıkları arasındaki ilişki (Bursa ili örneği) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Karaman, K. ve Dönder, H. (2008). Öğretmen görüşlerine göre, okullardaki bürokrasi ile örgütsel vatandaşlık arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 53(53), 49-74. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10344/126714
• Karnak, B. (2020). Öğretmenlerin mesleki profesyonellikleri ile örgütsel mutlulukları arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Keser, A. (2018). İşte mutluluk araştırması. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 14(1), 43-57.
• Kıyak, Ç. (2022). Öğretmenlerin meslek statü algıları ile işteki mutlulukları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Koç, S. (2020). Ortaokul öğretmenlerinin iş yeri mutluluğu ile bireysel mutlulukları arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Konan, N. ve Taşdemir, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel ikiyüzlülük algıları ile mutluluk düzeyleri algıları arasındaki ilişki. Scientific Educational Studies, 3(2), 132-152. https://doi.org/1.31798/ses.655939
• Korkut, A. (2019). Öğretmenlerin örgütsel mutluluk, örgütsel sinizm ve örgütsel adalet algılarının analizi [Doktora tezi, İnönü Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kozikoğlu, İ. ve Senemoğlu, N. (2018). Öğretmenlik mesleğine adanmışlık ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Human Sciences, 15(4), 2614-2625. https://doi.org/1.14687/jhs.v15i4.5389
• Köş, R. ve Kaya, A. (2024). Öğretmenlerin okul mutluluk algılarının incelenmesi. Harran Maarif Dergisi, 9(1), 25-51.
• Mahon, N. E., Yarcheski, A., ve Yarcheski, T. J. (2005). Happiness as related to gender and health in early adolescents. Clinical nursing research, 14(2), 175-19. https://doi.org/1.1177/1054773804271936
• Moçoşoğlu, B ve Kaya, A. (2018). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik ile örgütsel mutluluk düzeyleri arasındaki ilişki: Şanlıurfa ili örneği. Harran Maarif Dergisi, 3(1), 52-7. https://doi.org/1.22596/2018.0301.52.70
• Örer, H. (2020). Öğretmenlerin hizmet öncesi eğitim yeterlik algıları, mesleki adanmışlık algıları ve mesleki dayanıklılık inançlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özel, Ş., Kaya, A., Ekinci, A., ve Yılmaz, O. (2023). Okul müdürlerin iletişim becerilerinin öğretmen performans düzeylerine etkisi: öğretmenlik mesleğine adanmışlık aracılık rolü. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 374-384. https://uleder.com/index.php/uleder/article/view/198
• Özgenel, M. ve Bozkurt, B. N. (2020). Okul mutluluğunu yordayan bir faktör: Öğretmenlerin politik becerileri. Turkish Journal of Educational Studies, 7(2), 130-149. https://doi.org/1.33907/turkjes.701230
• Pazar, B. (2021). Öğretmen özerkliği ve örgütsel mutluluk arasındaki ilişki [Yüksek lisans tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Pryce-Jones, J. (2010). Happiness at work: Maximizing your psychological capital for success. Wiley-Blackwell Publication.
• Sarıbaş, M., Akça, D. ve Meydan, A. (2020). Ücretli öğretmenlerin mesleğe adanmışlıkları. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 52-72. https://dergipark.org.tr/en/pub/eyyad/issue/59733/825763
• Schaufeli, W. B., Bakker, A. B. ve Salanova M. (2006). The measurement of work engagement with a short questionnaire: A cross-national study. Educational and Psychological Measurement, 66(4), 701-716. https://doi.org/1.1177/0013164405282471
• Shukla, S. (2014). Teaching competency, professional commitment and job satisfaction- a study of primary school teachers. Journal of Research & Method in Education, 4(3), 44-64.
• Snyder, K. M., Acker-Hocevar, M., Kochan, F. K., ve Pascarelli, J. T. (2003). Building international cultures of synergy through online social networks. İnformation Age Publishing.
• Suhail, K. ve Chaudhry, H. R. (2004). Predictors of subjective well-being in an Eastern Muslim culture. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(3), 359-376. https://doi.org/1.1521/jscp.23.3.359.35451
• Sutton, R. E. ve Wheatley, K. F. (2003). Teachers' emotions and teaching: A review of the literature and directions for future research. Educational Psychology Review, 15, 327-358. https://link.springer.com/article/1.1023/A:1026131715856
• Şahin, B. (2020). Okul yöneticilerinin dönüşümcü liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adanmışlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Şen, S. (2020). Mplus ile yapısal eşitlik modellemesi uygulamalar. Nobel Yayıncılık.
• Tingaz, E. O. (2013). Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ile bazı öğretmen adaylarının duygusal zekâ ve mutluluklarının karşılaştırılması [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Tosyalı, M. (2010). Evli bireylerde bağımlı ve özerk (sosyotropik-otonomik) kişilik özellikleri, empati ve mutluluk düzeyi arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Turan, S., Yıldırım, N. ve Aydoğdu, E. (2012). Okul müdürlerinin kendi görevlerine ilişkin bakış açıları. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 2(3), 63-76. https://dergipark.org.tr/en/pub/pegegog/issue/22588/241264
• Turhan, M., Demirli, C. ve Nazik, G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin mesleğe adanmışlık düzeyine etki eden faktörler: Elazığ örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(21), 179-192. https://hdl.handle.net/11467/645
• Uyaroğlu, E. S. (2019). Örgütsel bağlılığın örgütsel mutluluğa etkisi: Eğitim sektörü örneği [Yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Williams, P., Kern, M. L. ve Waters, L. (2015). A longitudinal examination of the association between psychological capital, perception of organizational virtues and work happiness in school staff. Psychology of Well-Being, 5, 1-18. https://doi.org/1.1186/s13612-015-0032-0
• Yavan, Ö. (2016). Örgütsel davranış düzleminde adanmışlık. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (25), 278-296. https://dergipark.org.tr/en/pub/pausbed/issue/34751/384348
• Yazıcı, E. (2021) Öğretmenlerin mesleki adanmışlık düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldırım, İ. ve Tösten, R. (2020). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye algıları ile mesleki adanmışlıklarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (36), 10-17. https://dergipark.org.tr/en/pub/zgefd/issue/51749/571512
• Zöğ, H. (2007). İstanbul ili Kağıthane ilçesinde görev yapan ilköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel adanmışlıkları ile iş doyumları arasındaki ilişki. [Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.