Üniversite Öğrencilerinin Kayırmacılık Kavramına İlişkin Metaforik Algıları

1 - 10

Nesip Demirbilek

https://doi.org/10.24106/kefdergi.912835

Cited By: 1

Abstract

Çalışmanın amacı: Araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinin kayırmacılık kavramını nasıl kavramsallaştırdıklarını ve algıladıklarını metaforlar aracılığı ile belirlemektir.
Materyal ve Yöntem: Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomonolojik desen, çalışma grubunun seçilmesinde ise kolay örnekleme (easily accessible) tekniği kullanılmıştır. Araştırmada 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Muş Alparslan Üniversitesinde öğrenim gören toplam 158 öğrenci yer almıştır. Üniversite öğrencilerine metafor cümlesi online olarak gönderilmiştir. Verilerin analizinde “içerik analizi” tekniğinden yararlanılmıştır
Bulgular: Araştırma sonuçlarına göre üniversite öğrencilerinin ürettiği metaforlar ile oluşturulan kategoriler frekans bakımından; eşitsizliğin, adaletsizliğin ve ayrımcılığın olması (f=59), hak edenin emeğinin çalınması ve yaşamdan soğutması (f=36), büyük zarar vermesi (f=35), meşru ve sürekli olması (f=13), haksız kazanç (f=6), değersiz ve iğrenç olması (f=5), liyakate bakılmıyor olması (f=2) ve iki taraflı olması (f=1) gibi toplam 8 kategori başlığı altında yer aldığı görülmüştür. Üniversite öğrencileri tarafından en fazla “adaletsizlik” metaforu üretilmiştir (f=13).
Önemli Vurgular: Sonuç olarak Muş Alparslan öğrencilerinin ifadelerinden hareketle kayırmacılığın, çok kötü sonuçları olan sosyal bir davranış bozukluğu olduğu, toplumların gelişmişliğini ve güvenliğini tehdit ettiğinden dolayı tüm toplumu olumsuz etkilediği sonucuna varılmıştır.

Keywords

1. Kayırmacılık, 2. Ayrımcılık, 3. Eşitsizlik, 4. Adaletsizlik, 5. Liyakat, 6. Hak Eden

Metaphoric Perceptions of University Students on the Concept of Favoritism

Abstract

Purpose: The aim of the study is to determine how university students conceptualize and perceive the concept of favoritism through metaphors.
Design/Methodology/Approach: Phenomenological pattern of qualitative research methods in research; The easily sampling technique was used in the selection of the study group. A total of 158 students studying at Muş Alparslan University in the 2020-2021 academic year were included in the research. The metaphor sentence was sent online to university students. The "content analysis" technique was used to analyze the data.
Findings: According to the results of the research, the categories created with the metaphors produced by the university students in terms of frequency; The existence of inequality, injustice, and discrimination (f = 59), the stealing of the labor of the deserving person, and alienation from life (f = 36), great harm (f = 35), being legitimate and continuous (f = 13), unfair gain (f = 6 ), being worthless and disgusting (f = 5), not looking at merit (f = 2), and having two sides (f = 1).
Highlights: As a result; Based on the statements of the students of Muş Alparslan University, it was concluded that favoritism, a social behavioral disorder with very bad consequences, threatens the development and security of societies and negatively affects the entire society.

Keywords

1. Favoritism, 2. Discrimination, 3. Inequality, 4. Injustice, 5. Merit, 6. Deserving

References

• Abdalla, F. H., Maghrabi, S., & Raggad, G. B. (1998). "Assessing the perceptions of human resource managers toward Favoritism: A cross‐cultural study". International Journal of Manpower, 19(8), 554- 570.
• Akalan, A. (2006). Türk kamu hizmetinde iyi yönetim ve yolsuzlukla mücadele. (Unpublished doctorate thesis). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Aktan, C. C. (2001). Siyasal ahlak ve siyasal yozlaşma. C. C. Aktan in, Yolsuzlukla mücadele stratejileri (s. 51 – 69). Ankara: Hak – İş Yayınları.
• Araslı, H., & Tümer, M. (2008). Favoritism, nepotism, and cronyism: A study of their effects on job stress and job satisfaction in the banking industry of North Cyprus. Social Behavior and Personality, 36(9), 1237 – 1250.
• Arslan, M. M., & Bayrakçı, M. (2006). Metaforik düşünme ve öğrenme yaklaşımının eğitim-öğretim açısından incelenmesi. Milli Eğitim, 35(171), 100–108.
• Asunakutlu, T. (2010). Kayırmacılığın temelleri: Benzerlik ve benzemezlik. R. Erdem içinde, Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık (s. 41 – 60). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Asunakutlu, T., & Avcı, U. (2010). Aile işletmelerinde nepotizm algısı ve iş tatmini ilişkisi üzerine bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 93-109.
• Aycan, Z., & Kanungo, R., N. (2000). Toplumsal kültürün kurumsal kültür ve insan kaynakları uygulamaları üzerine etkileri. Zeynep Aycan, (Ed.), Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, 25-53, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Aydoğan, İ. (2009). Favoritism in the Turkish Educational System: Favoritism, cronyism, and patronage. Educational Policy Analysis and Strategic Research, 4(1), 19-35.
• Aytaç, Ö. (2010a). Kayırmacı ilişkilerin sosyolojik temeli. R. Erdem içinde, Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık (s. 3 – 26). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Aytaç, Ö. (2010b). Bürokratik kayırmacılık: Enformel bağlayıcılıkların yönetim ilişkilerine etkisi. R. Erdem içinde, Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık (s. 86-109). İstanbul: Beta Basım.
• Balcı, A. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem teknik ve ilkeler. Pegem Akademi, 12. Baskı, Ankara
• Berkman, Ü. (1983). Az gelişmiş ülkelerde kamu yönetiminde yolsuzluk ve rüşvet (Cilt 203). Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü.
• Bletzer, K. V. (2015). Visualizing the qualitative: Making sense of written comments from an evaluative satisfaction survey. Journal of Educational Evaluation for Health Professions, 12, 12.
• Büte, M. (2011). Kayırmacılığın çalışanlar üzerine etkileri ile insan kaynakları uygulamaları ilişkisi: Türk kamu bankalarına yönelik bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1), 383 – 404.
• Büte, M., & Tekarslan, E. (2010). Nepotizmin çalışanlar üzerine etkileri: Aile işletmelerine yönelik bir saha araştırması, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(1), 1-21.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni nitel nicel ve karma yöntem yaklaşımları. S. B. Demir, (Çev. Ed.), 3. Baskı, Ankara: Eğiten Kitap.
• Çarıkçı, İ. H., & Arslan, E. T. (2010). Türk yönetim geleneğinde kayırmacılığın tarihi seyri. R. Erdem içinde, Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık (s. 27 – 39). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çelik, K., & Erdem, A. R. (2012). Üniversitede çalışan idari personele göre “Kayırmacılık”. Akdeniz Eğitim Araştırmaları Dergisi, 11, 23-30. Çeliker, H., Akar, A. (2015). Ortaokul öğrencilerinin doğaya ilişkin metaforları. KEFAD, 16(2).
• Çoban, O. (1999). Bir siyasal yozlaşma türü olarak rüşvet ve ekonomik etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi, iktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 13(1), 173-193.
• Demirbilek, N. (2020). Üniversite öğrencilerinin gözüyle üniversite kavramı. OPUS Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(79), 1060-1079. DOI: 10.17755/esosder.733616
• Demirbilek, N. (2021). Üniversite son sınıf öğrencilerinin perspektifinden akademisyen kavramı. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(Eğitim Bilimleri Özel sayısı), 1-1.
• Demirbilek, N., & Korkmaz, C. Study concept as a metaphor from the lenses of university students. African Educational Research Journal, 9(1), 227-236. DOI: 10.30918/AERJ.91.21.028
• Demirbilek, N. (2021). Türk kültüründe kayırmacılık: Teori araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirtaş, H., & Demirbilek, N. (2019). Okul müdürlerinin kayırmacı davranışlarının öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile müdüre güvene etkisi. B.U. Journal of Social Sciences Institute/B.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17).
• Demirtaş, H., & Çoban, D. (2014). Üniversite öğrencilerinin, üniversite ve fakülte kavramlarına ilişkin metaforları (İnönü Üniversitesi örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 113-144.
• Ekmekçi, M. (2014). Değişim mühendisliği, nepotizm ve mobbingin çalışan performansı üzerindeki etkisi. (Unpublished master thesis). Beykent Üniversitesi, İstanbul.
• Erben, G., S. (2004). Toplumsal kültür aile kültürü etkileşimi bağlamında paternalizm boyutuyla işletme kültürü: Türkiye örneği, 1. Aile İşletmeleri Kongresi Bildirileri, 17-18 Nisan 2004, T. Koçel, (Ed.), İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları: 345-356.
• Erdem, R. (2010). Kayırmacılık / Ayrımcılık. R. Erdem içinde, Yönetim ve örgüt açısından kayırmacılık (s. 1 – 2.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Erden, P. S. (2014). Paternalistik liderlik ile iş ayrımcılığı algısı ve kayırmacılık (nepotizm) arasındaki ilişki. (Unpublished master thesis). Yeditepe Unıversity, İstanbul.
• Ersoy, A. Figen (2016). “Fenomenoloji”, Ahmet Saban ve Ali Ersoy (Ed.), Eğitimde Nitel Araştırma Desenleri, 1. Baskı, Ankara: Anı Yayıncılık, 51-111.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (1993). How to design and evaluate research in education (Vol. 7). New York: McGraw-Hill.
• Güveli, E., İpek, A. S., Atasoy, E., & Güveli, H. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik kavramına yönelik metafor algıları. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 2(2), 140-159.
• Hofstede, G., & Hofstede, G. (2005). Cultures and organizations: Software of the mind, revised and expanded (2nd ed.). New York: McGraw-Hill.
• İlhan, S., & Aytaç, Ö. (2010). Türkiye’de kayırmacı eğilimlerin oluşmasında toplumsal ve kültürel yapının rolü. R. Erdem içinde, Yönetim ve Örgüt Açısından Kayırmacılık (s. 61 – 83.). İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Kalyoncu, R. (2012). Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının öğretmenlik kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(20), 471-484.
• Karakaş, M., & Çak, M. (2007). Yolsuzlukla mücadelede uluslararası kuruluşların rolü. Maliye Dergisi, (153), 74-101.
• Karaköse, T. (2014). The effects of Favoritism, cronyism and political favoritism on the doctors working in public hospitals. Ethno Med, 8(3), 245-250.
• Karataş, A. (2013). Otel işletmelerinde kronizmin iş tatmini ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
• Kayabaşı, Y. (2005). Politik yozlaşmaya çözüm olarak anayasal iktisat. (Unpublished master thesis). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Keleş, H. N., Özkan, T. K., & Bezirci, M. (2011). A study on the effects of Favoritism, nepotism, and cronyism on organizational trust in the auditing process in family businesses in Turkey, International Business & Economics Research Journal, 10(9), 9-16.
• Kılcan, B. (2017). Metafor ve eğitimde metaforik çalışmalar için bir uygulama rehberi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Kim, K. (2007). Favoritism and reverse discrimination. European Economic Review, 51(1), 101-123.
• Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal örgütler ve sivil toplum örgütleri bağlamında hemşehrilik ve kollamacılık. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 67(1), 141 – 169.
• Küçükkaraduman, E. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin etik davranışlarının incelenmesi. (Unpublished master thesis). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Lakoff, G., & Johnson, M. (2015). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil. (G. H. Demir, Çev.). İstanbul: İthaki.
• Loewe, M., Blume, J., & Speer, J. (2008). How favoritism affects the business climate: Empirical evidence from Jordan. Middle East Journal, 6(2), 259–276.
• Midgley, W., & Trimmer, K. (2013). Walking the labyrinth: a metaphorical understanding of approaches to metaphors for. In: Metaphors for, in and of Education Research. Newcastle Upon Tyne, United Kingdom: Cambridge Scholars Publishing, pp. 1-9. ISBN 978-1-4438-4398-0
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Nalçacı, A., & Bektaş, F. (2012). Öğretmen adaylarının okul kavramına ilişkin algıları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 239-258.
• Özdemir, M. (2012). Lise öğrencilerinin metaforik okul algılarının çeşitli değişkenler bakımından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 37(163), 96-109.
• Özler, D. E., & Büyükarslan, A. B. (2011). The overall outlook of favoritism in organizations: A literatür review. International Journal of Business and Management Studies, 3(1), 275-285.
• Özler, H., Özler, E. D., & Gümüştekin, G. E. (2007). Aile işletmelerinde nepotizmin gelişim evreleri ve kurumsallaşma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 437-450.
• Özsemerci, K. (2002). Türk kamu yönetiminde yolsuzluklar nedenleri zararları ve çözüm önerileri. Ankara: TC. Sayıştay Başkanlığı Yayını.
• Paşa, S., F. (2000). Türkiye ortamında liderlik özellikleri. Zeynep Aycan, (Ed.), Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, 225-241, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Patton, M. Q. (2014). Qualitative research and evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage Publications.
• Polat, R. (2013). Ortaöğretim kurumlarında kronizm algısının örgütsel güven üzerindeki etkisi. (Unpublished master thesis). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ.
• Polat, S., & Kazak, E. (2014). Okul yöneticilerinin kayırmacı tutum ve davranışları ile öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi (Educational Administration: Theory and Practice), 20(1), 71-92.
• Saban, A. (2008). Okula ilişkin metaforlar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 14(3), 459-496.
• Sargut, A. S. (2010). Kültürler arası farklılaşma ve yönetim. İstanbul: İmge Kitabevi.
• Schram, T. H. (2003). Conceptualizing qualitative inquiry. Upper Saddle River, NJ: Merrill Prentice Hail.
• Sezgin, F., Koşar, D., Koşar, S., & Er, E. (2017). Öğretmenlerin öğrenciye yönelik metaforlarının belirlenmesine ilişkin nitel bir araştırma. Hacettepe Ü. Eğitim F. Dergisi, 32(3), 600-611. doi: 10.16986/HUJE.2016018864
• Tabancalı, E. (2017). Favoritism in primary schools. International Online Journal of Educational Sciences (IOJES) is a publication of Educational Researchers and Publications Association (ERPA) www.iojes.net, 1-14.
• TDK. (2021). Türk Dil Kurumu. Mart 3, 2021 tarihinde http://www.tdk.gov.tr. adresinden alındı
• Tepebaşılı, F. (2013). Metafor yazıları. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yıldırım, A., & Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi.