Deneye İlişkin Özyeterlik Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama, Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması

Year 2018, Volume: 26 Issue: 2, 475 - 486, 15.03.2018

Miraç Yılmaz

Abstract

Özyeterlik
inancına dayanan ve fen bilimleri deneyleri (biyoloji, fizik, kimya, fen
dersleri gibi) yapabilme inancına ilişkin hazırlanmış ölçeklerle, öğrencilerin
laboratuvarda zor şartlar altında dahi, iyi düzenlenmiş bir deney yapabilme
konusunda sahip oldukları inançlar sorgulanabilir. Bu araştırmada orijinali
Almanca olan “Deneye İlişkin Özyeterlik Ölçeği”nin Türkçe’ye uyarlanarak,
geçerlik ve güvenirlik çalışmalarının yapılması amaçlanmıştır. Uyarlama için
dil ve alan uzmanlarınca Türkçe’ye çevrilen ölçek; içerik, dil ve ölçme değerlendirme
açılarından da değerlendirilmiştir. Uyarlama çalışması 333 biyoloji ve fen bilgisi
öğretmen adayına uygulanmıştır. Yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçlarına
göre Türkçe’ye uyarlanan ölçek, orijinal ölçekteki gibi planlama, uygulama ve
değerlendirme alt boyutlarına sahiptir ve toplam 18 maddeden oluşmaktadır. Uyarlanan
ölçeğin Cronbach alfa güvenirlik değeri α=.92 olarak elde edilmiştir. Sonuç
olarak, Türkçe’ye uyarlanan “Deneye İlişkin Özyeterlik Ölçeği”nin deney
yapabilmeye dair özyeterliği ölçmede kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir
ölçme aracı olduğu ifade edilebilir. 

Keywords

Öğrenci, öğretmen adayı, özyeterlik, deneye ilişkin özyeterlik, psikometrik ölçek uyarlama

Experiment-Related Perceived Self-Efficacy Scale: Adaptation to Turkish, Validity and Reliability Studies

Abstract

Scales related to belief in self-efficacy and in the ability to conduct science (biology, physics, chemistry, science lessons etc.) experiments can be used to investigate the ideas of students on their ability to conduct well-designed experiments, even under difficult conditions. The aim of this research was to adapt “Experiment-Related Perceived Self-Efficacy Scale” that was originally prepared in German to Turkish and to carry out validity and reliability studies. The scale that has been adapted to Turkish by language and field specialists, has also been evaluated in terms of content, language and assessment capacity. The adaptation study was performed on 333 prospective biology and science teachers. The scale that has been adapted to Turkish according to the confirmatory factor analysis results, contains planning, implementation and evaluation sub-dimensions similar to the original scale and consists of 18 items. The Cronbach alpha reliability coefficient of the adapted scale was found to be α=.92. As a result, the adapted “Experiment-Related Perceived Self-Efficacy Scale” was found to be a valid and reliable assessment instrument in measuring the self-efficacy of conducting experiments.

Keywords

Student, prospective teacher, self-efficacy, experiment-related perceived self-efficacy, psychometric scale adaptation

References

• Anastasi, A. & Urbina, S. (2009). Psychological Testing (7th Ed.): Prentice Hall PTR.
• Aslan, S., Ertaş Kılıç, H. ve Kılıç, D. (2016). Bilimsel Süreç Becerileri. Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
• Ayas, A. (1998). Fen Bilgisi Öğretiminde Laboratuvar Kullanımı, Fen Bilgisi Öğretimi (Ed: Şefik Yaşar). Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir, 99-113.
• Bentler, P. M. & Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606.
• Browne, M. W. & Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K. A. ve Long, J. S. (Eds.), Testing struc-tural equation models (pp. 136-162). Beverly Hills, CA: Sage
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi, 9. Baskı.
• Byrne, B. M. (2010). Structural equation modeling with AMOS: Basic concepts, applications and programming. New York, NY: Taylor and Francis Group.
• Byrne, B. & Campbell, T. L. (1999). Cross-cultural comparisons and the presumption of equivalent measurement and theoretical structure: A look beneath the surface. Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(5), 555-574.
• Damerau, K. (2012). Molekulare und Zell-Biologie im Schülerlabor – Fachliche Optimierung und Evaluation der Wirksamkeit im BeLL Bio (Bergisches Lehr-Lern-Labor Biologie). Dissertation. Bergische Universität Wuppertal. (http://elpub.bib.uniwuppertal.de/edocs/dokumente/fbc/biologie/diss2012/damerau )
• Damerau, K. (2013). Entwicklung eines Messinstruments zur Erfassung der Experimentbezogenen Selbstwirksamkeitserwartung, 15. Frühjahrschule der Fachsektion Didaktik der Biologie im VBIO, Universitaet Leipzig, Deutschland, 18-21.03.2013, Leipzig, Deutschland.
• De Vellis,F. R. (2017). Ölçek Geliştirme Kuram ve Uygulamalar, (Çeviri Editörü: Tarık Totan), Nobel Akademik Yayıncılık, ISBN: 978-605-133-937-5.
• Domino, G. & Domino, M. L. (2006). Psychological testing: An introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
• Engeln K. & Euler M. (2004). Forschen statt Pauken: Aktives Lernen im Schulerlabor. Physik Journal, 3(11), 45–48.
• Fraenkel, J. R., Wallend, N. E. & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw Hill.
• Güngör, A., Eryılmaz, A. & Fakıoglu, T. (2007). The relationship of freshmen’s physics achievement and their related affective characteristics. Journal of Reserach in Science Teaching, 44(8), 1036-1056.
• Hooper, D., Coughlan, J. & Mullen, M. (2008). Structural Equation Modelling: Guidelines For Determining Model Fit. Articles, 2.
• Hu, L. & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: conventional criteria versus new alter-natives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1-55.
• Jerusalem, M. & Schwarzer, R. (1981). Fragebogen zur Erfassung von "Selbstwirksamkeit. Skalen zur Befindlichkeit und Persoen-lichkeit In R. Schwarzer (Hrsg.). Forschungsbericht No. 5. Berlin: Freie Universitaet, Institut für Psychologie.
• Jerusalem, M. (2002). Theroretischer Teil - Einleitung I, Zeitschrift für Pädagogik, 44, 8-12.
• Jöreskog, K. G. & Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural Equation Modeling With The SIMPLIS Command Language. Lin-colnwood: Scientific Software International.
• Kelecioğlu, H. ve Göçer Şahin, S. (2014). Geçmişten günümüze geçerlik. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme Dergisi, 5(2), 1-11.
• Kline, R. B. (2011). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
• Leech, N., Barrett, K. C. & Borgan, G. A. (2005). SPSS For İntermediate Statistics Use And İntarpretation (Second Edition Ed.). New Jersey, London.
• Marsh, H. W., Hau, K. T., Artelt, C., Baumert, J. & Peschar, J. L. (2006). OECD’s brief self-report measure of educational psycho-logy’s most useful affective constructs: Cross-cultural, psychometric comparisons across 25 countries. International Journal of Tes-ting, 6(4), 311-360.
• Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal eşitlik modellemesi ve AMOS uygulamaları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Meyers, L. S., Gamst, G. & Guarino, A. J. (2006). Applied multivariate research: Design and interpretation. London: SAGE Publi-cations.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2013). Ortaöğretim Biyoloji Dersi (9, 10, 11 Ve 12. Sınıflar) Öğretim Programı, Ankara. Kasım 13, 2015 tarihinde http://ttkb.meb.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Pajares, F. (1997). Current Directions In Self-Efficacy Research. In M. Maehr Ve P.R. Pintrich (Eds.), Advances in Motivation And Achievement. Vol. 10, Pp. 1-49. Greenwich, CT: JAI Press.
• Scharfenberg, F. J. (2005). Experimenteller Biologieunterricht zu Aspekten der Gentechnik im Lernort Labor: empirische Untersuc-hung zu Akzeptanz, Wissenserwerb und Interesse. Dissertation. Universitat Bayreuth.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research-Online, 8(2), 23-74.
• Schreiber, N.; Theyßen, H. & Schecker, H. (2009). Experimentelle Kompetenz messen?! Physik und Didaktik in Schule und Hochsc-hule, 8 (3). 92-101.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar Ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6), 49-74.
• Yilmaz M., Gürçay D. Ve Ekici G. (2007). Akademik Özyeterlik Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 1, 253-259.