Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri

Year 2020, Volume: 28 Issue: 5, 1946 - 1955, 30.09.2020

Meral Metin Göksu

https://doi.org/10.24106/kefdergi.4039

Cited By: 7

Abstract

Tarih konularının anlatımında öğrencide problem çözme becerisinin geliştirilmesi, empati yapması ve yaratıcı düşünme gibi kavramlar kullanılarak tarih konuları ezber olmaktan çıkartılmaya çalışılmaktadır. Tarih öğretiminde amaçlanan hedeflere ulaşılabilmek için tarih öğretiminin niteliğini artırmak gerekmektedir. Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tarih konularını anlatırken kullanacağı farklı yöntem ve tekniklerle öğrencilerin yaratıcı, sorgulayıcı ve eleştirel düşünme gibi üst düzey zihinsel becerilerini kullanmaya özen göstermesi gerekmektedir. Bunu yaparken de öğrencinin dikkatini derse çekecek, öğrenciyi motive edecek ve dersi eğlenceli hale getirecek yöntem ve teknikler kullanılmaktadır. Bu çalışmada Sosyal Bilgiler dersinde tarih konularının öğretimi esnasında Sosyal Bilgiler öğretmenlerin yaşadığı sorunlar ve çözüm önerilerini belirlemek amaç edinmiştir. Çalışmanın odak grubunu Kars ili merkez ortaokullarında çalışan 13 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Nitel yöntemin kullanıldığı bu çalışmada verilerin toplanması için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Toplanan nitel verileri açıklayabilmek ve ilişki kurabilmek için analiz sırasında ortaya çıkan açıklayıcı, çıkarımsal kodlar kullanılmıştır. Sosyal Bilgiler öğretmenleri tarih konularını anlatırken ders saatinin yetersizliği, ders kitabının yüzeysel olması, öğrencinin dersi ezber bir ders olarak görmesi, dersi sıkıcı bulması ve bu dersten sadece yüksek not almak istemesinden dolayı sorun yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Bunun yanı sıra tarih dersine karşı önyargılar ve tarih konularına ilginin az olması da belirtilmiştir. Yapılan çalışmada öğrenciler çeşitli nedenlerden dolayı tarih konularına yeteri kadar ilgi göstermediği anlaşılmıştır.

Keywords

öğretmen, sosyal bilgiler, sorunlar, tarih

Views of Social Studies Teachers on History Education

Abstract

History teaching has tried to go beyond the traditional fashion by using concepts such as developing problem-solving skills, empathy and the creative thinking of the students. It is necessary to increase the quality of history teaching in order to achieve the aims of history education. With different methods and techniques that are to be used by the social studies teachers during the history lessons, students should pay attention to the use of their high-level cognitive skills such as creative, skeptical, and critical thinking. While doing this, methods and techniques will be deployed that are used to draw the student's attention to the lesson, motivate the student, and make the lesson enjoyable. The purpose of this study is to determine the problems experienced by social studies teachers and the solutions they suggest on teaching history subjects in their Social Sciences lessons. The focus group consisted of 13 social studies teachers working in the central provinces of Kars city. Researchers used semi-structured interviews to collect data, and used qualitative analysis, explanatory and deductive codes to explore emerging patterns in the data. Social studies teachers have expressed that they have problems in teaching history due to the insufficiency of the class hours, the superficial schoolbooks, students learning in the fashion of parrots, students finding history lessons boring and only wanting to get high grades from this lesson. In addition, it has been stated that there are prejudices against history classes and there is a low interest in the history subjects. In the study, it has been understood that the students do not show enough interest in history subjects for various reasons.

Keywords

teacher, social studies, problems, history

References

• Ağır, Ö. (2003). İlköğretim ikinci kademe Sosyal Bilgiler dersinin öğretiminde karşılaşılan sorunlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Akbaba, B. (2008). Atatürk ilkeleri ve inkılâp tarihi dersinin öğretiminde karşılaşılan sorunlar (Gazi Üniversitesi örneği). Akademik Bakış, 1(2), 177-197.
• Akdağ, H. (2008). İlköğretim 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretim programının öğretmen ve öğrenci açısından uygulama dönütleri (Konya ili örneği) (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akgül, N. İ. (2006). Sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminde kullandıkları yöntemler ve karşılaşılan sorunlar (Niğde ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Arslantaş, S. (2006). 6. ve 7. sınıf Sosyal Bilgiler ders program uygulamalarında karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından incelenmesi (Malatya ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Elazığ.
• Atbaşı, C. (2007). İlköğretim II. kademe (6. ve 7. sınıfta) Sosyal Bilgiler dersinin öğretimi ve öğretiminde yaşanan güçlükler (Aksaray örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Avcı Akçalı, A. ve Aslan, E. (2016). Tarih öğretiminde yerel tarih kullanımının akademik başarıya ve tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2), 375-397.
• Bal, M. S. (2011). Türkiye’de tarih öğretiminin sorunları ve çözüm yolları konusunda öğretmen adayı ve öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 371-387.
• Bayram, H. (2012). Sosyal Bilgiler dersinde alternatif ölçme değerlendirme yöntemi olarak portfolyo (öğrenci ürün) dosyası, performans ve proje görevi uygulamasına ilişkin öğretmen görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kilis.
• Bozan, S. ve Ekinci, A. (2020). Öğretmenlerin mesleklerinin ilk yıllarında sınıf yönetiminde yaşadıkları sorunlara ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 137-153.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmakçı, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Pegem.
• Can, B. (2019). 2005 ve 2018 Sosyal Bilgiler dersi öğretim programlarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• Chua, K.H. (2006). The Development of patriotics values in the teaching and learning history form two: Comparation between four schools (Unpublished masters theses). Universiti Malaysia Sabah: Malaysia.
• Çelikkaya, T. ve Kuş, Z. (2009). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin kullandıkları yöntem ve teknikler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 741-758.
• Dilek, D. (2002). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi. Ankara: Pegem.
• Dinç E. (2006). Tarih eğitimcilerinin mevcut lise tarih müfredat programı ve tarih öğretiminin amaçları hakkındaki görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 7(2), 263-276.
• Doğaner, Y. (2005). Yükseköğrenimde Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi dersinin öğretiminde karşılaşılan problemler ve yeni yaklaşımlar. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 21(62), 589-611.
• Er, A. R. ve Bayındır, N. (2015). Sosyal Bilgiler dersi öğretmenlerinin tarih konularının öğretimine ilişkin öğretmen unsuru ile fiziki koşullar ve materyal hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 88-103.
• Erkuş, A. (2009). Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin.
• Fidan, T., Öztürk, İ. (2015). Perspectives and expectations of union member and non- union member teachers on teacher unions. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(2), 191-220.
• Gökalp, M. (2016). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Gönenç, S. ve Açıkalın, M. (2017). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve bunlara getirdikleri çözüm önerileri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 26-41.
• Güngör, O. (2019). Sosyal Bilgiler ders kitaplarında (2017-2018 dönemi) Hitit tarihinin tarih öğretimi açısından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Has, S. (2019). Sınıf öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler dersinde kullandıkları yöntem ve teknikler ile dersin öğretiminde karşılaştıkları sorunlar: Muş ili örneği. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• İlhan, G. O. ve Oruç, Ş. (2019). Sosyal Bilgiler dersinde çizgi roman kullanımı: Teksas tarihi. Eğitim ve Bilim, 44(198), 327-341.
• İslamoğlu, H. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Beta.
• Karabağ, G., (2011). Disiplinlerarası tarih çalışması. İçinde A. Şimşek (Ed.), Tarih Nasıl Yazılır? (s. 223-257). İstanbul: Tarihçi Kitapevi.
• Kaymakcı, S. (2017). Türkiye’de tarih öğretiminin yönelimi üzerine bir değerlendirme. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2153-2172
• Kuş, Z. ve Çelikkaya, T. (2010). Sosyal Bilgiler öğretimi için Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin beklentileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 69-91.
• Maimun, A. ve Roslan H.A. (2005). Teaching methodology for İslamic knowledge in Brunei Darulsalam Universiti Kebangsaan Malaysia: Jurnal Pendidikan, 30, 141-150.
• Miles, M. B., ve Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2 nd ed). CA: Sage Publication.
• Milli Eğitim Bakanlığı, (2018). Sosyal bilgiler dersi programı. mufredat.meb.gov.tr
• Öner, G. (2015). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ‘okul dışı tarih öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Turkish History Education Journal, 4(1), 89-121.
• Pekuslu, M. N. (2019). 5. Sınıf Sosyal Bilgiler dersi öğretim programına ilişkin Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşleri (Isparta ili örneği) (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Polat, F. (2006). İlköğretim 7. sınıf Sosyal Bilgiler öğretiminde öğretmenlerin kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar (Afyonkarahisar örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Robson, C. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri gerçek dünya araştırması (Çev. Ş. Çınkır ve N. Demirkasımoğlu). Ankara: Anı.
• Sadık Yılmaz, H. (2017). Ortaöğretim tarih öğretiminde öğretmenlerin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri (Siirt Örneği)(Yayınlamamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart üniversitesi, Çanakkale.
• Sönmez, V. ve Alacapınar, F. (2014). Örneklendirilmiş bilimsel araştırma yöntemleri. (3. Baskı) Ankara: Anı.
• Subrt, J. (2013). Historical Consciousness and the teaching of history in the Czech Republic. Studia Edukacyjne, 24, 195-223.
• Tahiroğlu, M. (2006). İlköğretim okulları ikinci kademesinde Sosyal Bilgiler dersi öğretmenlerinin, Sosyal Bilgiler dersi öğretiminde karşılaştıkları güçlükler (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Tonga, D. (2017). Sosyal Bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar üzerine bir değerlendirme. Türk İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(12), 187-201.
• Topçu, E. (2016). Ortaokulda tarih eğitimi yapısal sorunlar ve çözüm önerileri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 22-35.
• Turna, Ö. ve Bolat, M. (2015). Eğitimde disiplinlerarası yaklaşımın kullanıldığı tezlerin analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(1), 35-55.
• Ulusoy, K. (2009). Sosyal Bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar 1. Ankara: Pegem.
• Ünal, Ç. ve Başaran, Z. (2010). Yeni program çerçevesinde Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sorunları (Erzurum). Milli Eğitim, 186, 291-309.
• Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldız, Ö. (2002). Türkiye’de tarih öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin uygulanışı (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Yıldız, Ö. (2003). Türkiye’de tarih öğretiminin sorunları ve çağdaş çözüm önerileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(15) , 181-190.
• Yıldızlar, M. (2014). Öğretim ilke ve yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Yılmaz, K. ve Kaya, M. (2011). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin tarih algısı ve tarih öğretimine pedagojik yaklaşımları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 73-94.
• Yılmaz, K. ve Tepebaş, F. (2011). İlköğretim düzeyinde Sosyal Bilgiler eğitiminde karşılaşılan sorunlar: Mesleğine yeni başlayan Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin görüşleri, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 157-177.
• Yürüdür, E. ve Cımbız, T. C. (2017). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşıma dayalı sınıf içi uygulamalarına yönelik görüşleri. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 276-300.