Women's Participation in Urban Politics through the Lens of Care Ethics: Female Neighborhood Heads in Bandırma

Year 2025, Volume: 18 Issue: 4, 2119 - 2141, 15.07.2025

Sinem Atay

https://doi.org/10.35674/kent.1586521

Abstract

Care is an essential and lifelong need in human life whose significance, both in domestic and public contexts is well-documented by feminist scholars. It is valuable to examine who handles care and how it is approached. Political participation, as an inseparable part of public life, has increasingly manifested among women especially at the neighborhood level. While a growing number of women are serving as neighborhood heads, they perceive their roles as extensions of the responsibilities typically associated with domestic care work, as highlighted in discussions of care ethics. They argue that gender differences influence their approach to neighborhood administration, leading to differences in the way they govern. The present study is based on semi-structured in-depth interviews with 10 female neighborhood heads, who manage half of the 20 urban neighborhoods in the Bandırma district of Balıkesir. The study explores how these women perceive their roles as neighborhood heads, what their priorities are, and whether any significant differences emerge in neighborhood administration when comparing female versus male leaders. The findings suggest that, although the women were not explicitly aware of the care ethics in the feminist literature, their approaches to their positions and neighborhood administration aligned with the core principles of these discussions.

Keywords

Care ethics, ethics of care, neighborhood, female head, female mukhtar, Bandırma

Bakım Etiği Tartışmaları Işığında Kadınların Kentsel Siyasete Katılımı: Bandırma’da Mahalle Muhtarı Kadınlar

Abstract

Bakım, insan yaşamının önemli ve hayat boyu ihtiyaç duyulan bir unsurudur. Hem hane içinde hem de kamusal ilişkiler açısından önemi feminist yazarlarca ortaya konan bakımın incelenmesi değerlidir. Kamusal yaşamın ayrılmaz bir parçası olan siyasi katılım özellikle mahalle ölçeğinde kadınlar arasında gittikçe artan oranda kendini göstermektedir. Daha fazla sayıda kadın mahalle muhtarlığı yaparken, yaptıkları işi bakım etiği tartışmalarının öne sürdüğü gibi hane içindeki sorumlulukların bir yansıması olarak görmekte ve cinsiyet farklılıklarına atıfta bulunarak kendi yaklaşımlarının mahalle yönetiminde farklılık ortaya koyduğunu ileri sürmektedir. Buradan hareketle mevcut çalışma Balıkesir’in Bandırma ilçesinde toplam 20 kentsel mahallenin yarısını yöneten 10 kadın muhtarın tamamıyla yapılan yarı yapılandırılmış derinlemesine mülakatlara dayanmaktadır. Çalışmada görüşmecilerin muhtarlığı nasıl algıladıkları, önceliklerinin neler olduğu ve mahalle yöneticisinin kadın ve erkek olduğu durumda herhangi bir farklılıktan bahsetmenin mümkün olup olamayacağına dair sorular sorulmuştur. Yapılan çalışmada her ne kadar feminist literatürde yer alan bakım etiği tartışmalarından haberdar olmasa da kadınların kendi pozisyonlarına ve mahalle yönetimlerine yaklaşımlarının bu tartışmalarla aynı çizgide şekillendiği görülmüştür.

Keywords

Bakım etiği, özen etiği, mahalle, kadın muhtar, Bandırma

References

• Acar-Savran, G. (2002). Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru. Praksis, 8, 255-306.
• Akyol, Altun, D. (2010). Kapalı Konut Siteleri ve ‘Mahalle’ Kavramı. İdealkent, 2, 216-244.
• Alemdar, Z., Akgül, M., Köksal, S., Uysal, G. (2020). Türkiye’de Kadınların Yerel Siyasete Katılımı: İlçe Belediye Meclislerinde Kadınlık, Ayrımcılık ve Dayanışma. Raoul Wallenberg Institute. İstanbul.
• Alkan, A. (2003). Yerel Yönetimlerin Kadınların Toplumsal Cinsiyet Gereksinimlerine Duyarlılığı: Ankara Araştırması. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Alkan, A. (2005). Yerel Yönetimler ve Cinsiyet: Kadınların Kentte Görünmez Varlığı. Dipnot Yayınları. Ankara.
• Alkan, A. (2009). “Kadın Dostu Yerleşimler”e Doğru Yerel Planlama ve Hizmet Sunum Modeli Uygulama Rehberi. Yalçın Matbaacılık. Ankara.
• Altındal, Y. (2007). Kadının Siyasal Katılımı Bağlamında Partilerin Kadın Kollarının Sosyolojik Açıdan Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Altındal, Y. (2009). Erkeksi Siyasetin ‘Erk’siz Dublörleri. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21), 351-367.
• Altay Baykan, D. (2015). Yerel Yönetimler İçin Kadın Dostu Kent Planlaması ve Tasarım İlkeleri Kitabı. Uzerler Matbaacılık Sanayi Ltd. Şti. Ankara.
• Bennett, P. S. (2023). Care Ethics, Needs-Recognition, and Teaching Encounters. Journal of Philosophy of Education, 00, 1-17.
• Berktay, F. (1998). Kadınlar ve İktidar: Paylaşmak mı, Dönüştürmek mi? 20. Yüzyılın Sonunda Kadınlar ve Gelecek Konferansı Bildirileri Oya Çitçi (Ed.) içinde s. 521-524. TODAİE. Ankara.
• Boyacıoğlu, H. (19 Mart 2014). Muhtarların aylığı arttı, adaylarda patlama yaşandı. https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/muhtarlarin-ayligi-artti-adaylarda-patlama-yasandi- 26036759.
• Bulut, Y. (2001). Mahalle Muhtarlığı Üzerine Bir Araştırma. Çağdaş Yerel Yönetimler, 10(3), 32-51.
• Cerit Mazlum, S. (2009). Önce Yerel Siyaset: Kadınlarla ve Kadınlar için Yerel Yönetim. Eren Ofset. İstanbul.
• Corsetti, C. A. (2010). Articulating An Ethic of Care: The Moral Narratives and Practices of Working Lone Mothers in South Wales. University of Glamorgan Doktpora Tezi.
• Creswell, J. W. (2009). Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods Approaches (3rd ed.). SAGE Publications.
• Çelik, R. (2016). Bakım/Özen Etiği ve Eğitim Felsefesinde Feminizm Temelli Bir Yaklaşım. Fe Dergi, 8(2), 73-85.
• Çitçi, O. (1996). Temsil, Katılma ve Yerel Demokrasi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 5(6), 5-14.
• Demir, B. (2019). İstanbul’da Kadın Muhtarlar. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Demirci, Ö. (2021). Ayrancılı Kadınlara Sorduk. Ayrancım, 11, 4-5.
• Dokuzcan, H. (2021). Yerelde Eşitlik Mücadelesi: Muhtar Kadınlar. Küreselleşen Dünyada Kadın ve Siyaset II Zeynep Banu Dalaman(Ed.) içinde s. 67-80. Cheshire, Transnational Press. London.
• Engster, D. (2005). Rethinking Care Theory: The Practice of Caring and the Obligation to Care. Hypatia, 20(3), 50-74.
• Esen, B. S. (2021). Yerel Siyasete Katılımda Toplumsal Cinsiyetin Rolü: Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Evertzen, A. (2001). Gender and Local Governance. SNV-Netherlands Development Organisation. https://iknowpolitics.org/sites/default/files/genderandlocalgovernance2001.pdf.
• Gilligan, C. (2003). In A Different Voice: Psychological Theory and Women's Development. Harvard University Press.
• Göksel, Z. S. (2024). Türkiye’de Siyasi Partilerin Kadın Kolları: Kamusal Görünürlük Ortasında Yalıtım mı? Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 719-756.
• Güçlü, S. (2012). Feminist Metodoloji Tartışmaları. Mediterranean Journal of Humanities, II (1), 107- 120.
• Güler, B. (2016). Kadıköy Kadın Forumu ve Yerel Eşitlik Çalıştayı. Kadıköy Belediyesi Akademi.
• Gülöz Bakır, Z., Dark Kayhaoğlu, G. ve Çamdereli, R. (2019). Kadınların Gözünden Türkiye: Siyaset, Ekonomi ve Toplumsal Meseleler. Print Center. İstanbul.
• Gültekin, A., Arığ, D., Demirel, M., Zeyneloğlu, S., Önal-Kara, Ü. ve Ünaldı, Z. (Yay Haz.) (2023). Türkiye’de Siyasette Kadınlara Yönelik Şiddet Nitel Bir Araştırma. UN Women.
• Güneş, G. (2010). Türk Kadınının Muhtarlık ve Köy İhtiyar Heyetlerine Seçme Seçilme Hakkını Kazanması ve Türkiye’nin İlk Kadın Muhtarı Gül Esin (Hanım). Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, IX/20-21, Bahar-Güz, 171-190.
• Güneş, Y. (2009). Mahalle Yönetimi. Türk İdare Dergisi, 465, 113-131.
• Güneş-Ayata, A. (1990). Türkiye’de Kadının Siyasete Katılımı. Kadın Bakış Açısından 1980’ler Türkiye’sinde Kadın Şirin Tekeli (Ed.) içinde içinde, s. 269-287. İletişim Yayıncılık. İstanbul.
• Held, V. (2004). Care and Justice in the Global Context. Ratio Juris, 17(2), 141-155.
• Held, V. (2006). The Ethics of Care: Personal, Political, and Global. Oxford University Press.
• Himmetoğlu, N. (2024). Mahalle Düzeyinde Kadınların Siyasal Katılımı: Bursa İli Özelinde Kadın Mahalle Muhtarları, Muhtar Azaları ve Mahalle Sakinleri Üzerine Bir Araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Kara, E. (2012). Kadınların Yerel Siyasetteki Konumu ve Karar Alma Sürecindeki Rolleri. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Kaşıkırık, A. (2022). Rol model kadınlar: Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da Muhtar Kadınlar. International European Journal of Managerial Research Dergisi, 6(10), 149-164.
• Kaşıkırık, A., Dokuzcan, H., Akpınar, İ. E. ve Karaoğlu, N. (2020). 2019 Yerel Seçimlerine Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Perspektifinden Bakmak. Kadın Adayları Destekleme Derneği Yayınları. İstanbul.
• Kaşıkırık, A. ve Karaoğlu, N. (2021). Yerel Siyasette Kadının Adı Neden Yok? Kadın Adayları Destekleme Derneği Yayınları. İstanbul.
• Kavruk, H. (2024). Kırsal ve Kentsel Alanda Mahalle: Köylerde, Kent ve Kasabalarda, Büyükşehirlerde Mahalle Kavramı. SDE Akademi, 4(1), 121-147.
• Kittay, E. F. (2001). A Feminist Public Ethic of Care Meets the new Communitarian Family Policy. Ethics, 111(3), 523-547.
• KONDA (2011). Siyasette Kadın Temsili Araştırması. https://konda.com.tr/uploads/2011-04-konda- siyasette-kadin-temsili-raporu- 2ad240366fc77a679627647b8504cb4c44bfb56d04a461fd1e0c6593b2777af9.pdf
• Kurt, A. Kösedağı, N. ve Töriyen, S. (2023). İstanbul’da Kadınlar: Yerel Yönetimlere ve Kararlara Katılım Çalıştayı Raporu. İBB Basın Yayın Müdürlüğü Matbaası. İstanbul.
• Lizotte, M. (2017). Gender Differences in Support for Torture. Journal of Conflict Resolution, 61(4), 772-787.
• Matysiak, I. (2015) The Feminization of Governance in Rural Communities in Poland: The Case of Village Representatives (sołtys). Gender, Place&Culture, 22(5), 700-716.
• McMillan, N. (2017). Care Ethics and Political Theory. Contemporary Political Theory, 16(3), 430-433.
• Murphy, M. (2015). Unsettling Care: Troubling Transnational Itineraries of Care in Feminist Health Practices. Social Studies of Science, 45(5), 717-737.
• Mutlu, A (2012). Kadınların Siyasete Girme Yöntemi Olarak Mahalle Muhtarlığı. Yerel Politikalar Akademik Araştırma ve Düşünce Dergisi, 1, 27-48.
• Noddings, N. (1984). Caring: A Feminist Approach to Ethichs and Moral Education. University of California Press. Berkeley and Los Angeles.
• Noddings, N. (2005). Caring in Education. The Encyclopedia of Informal Education.
• Noddings, N. (2010). Complexity in Caring and Empathy. Abstracta, Special Issue V, 6-12.
• NTV (10.04.2024). Kadın Muhtar Sayısı İki Katına Çıktı. https://www.ntv.com.tr/turkiye/kadin- muhtar-sayisi-iki-katina-cikti,4bBi8Yq7NUmDUIJuUPguRA.
• Oruç, T. ve Bayrakcı, E. (2018). Yerel Siyasette Temsil ve Katılım: Kadın Aktörler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(2), 463-480.
• Önder Memiş, H. B. (2017). Siyasette ve Siyasal İletişimde Erkeklik Söylemi: 2015-2017 Arası Türkiye İncelemesi. Ulakbilge, 5(11), 557-570.
• Öner, Y. ve Atsız, H. (2022). Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Mekân Bağlamında Analizi: Feminist Yaklaşımlar ve Özen Etiği Perspektifi. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi, 21 (2), 530-559.
• Öz, E. (2021). Ayrancılı Kadınlara Sorduk. Ayrancım, 11, 2-3.
• Puig de la Bellacasa, M. (2011). Matters of Care in Technoscience: Assembling Neglected Things. Social Studies of Science, 41(1), 85-106.
• Puig de la Bellacasa, M. (2012). ‘Nothing Comes Without Its World’: Thinking with Care. The Sociological Review, 60(2), 197-216.
• Rachels, J. (2012). Feminism and the Ethics of Care. The Elements of Moral Philosophy (7th edition) Stuart Rachels (Ed.) içinde s. 146-156. Mc Graw Hill. New York.
• Ruddick, S. (1980). Maternal Thinking. Feminist Studies, 6(2), 342-367.
• Sağıt, D. (2016). Yerel Yönetimlerde Kadının Siyasal Katılımı: İzmir İli Üzerine Bir Araştırma. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Sancar, S. (2018). Siyasal Kararlara Katılımda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Haritalama ve İzleme Çalışması. CEİD Yayınları. Ankara.
• Sezik, M. (2019). Vaatler ve Sloganlarla Muhtarlık Yarışları: 2019 Yerel Seçimleri Broşür Çözümlemesi. Turkish Studies Social Sciences, 14(5), 2501-2513.
• Sumbas, A. (2012). Demokrasi ve Kadın Temsili Çerçevesinde Yerel Siyasette Kadın Temsilcilerin Etki ve Katkıları: Türkiye’de 2009 Yerel Seçimlerinde Seçilen Kadın Belediye Başkanları Örneği. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Şahin, F. (2011). Kadınların Siyasal Katılımları Çerçevesinde Kadın Meclislerinin Yerel Siyasetteki Etkinlikleri ve Üye Profilleri. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Uzmanlık Tezi. Afşaroğlu Matbaası. Ankara.
• Şahin, Ö. (2000). Kadınlar İçin Kadınlarla Birlikte Siyaset. Ankara Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi.
• Sahyar Akdemir, D. ve Cengiz, A. A. (2021). Katılım Perspektifiyle Kadın Muhtarların Meslek ve Rol Algılarına İlişkin Keşifsel Bir Çalışma. Journal of Social Policy Conferences, 81, 421-449.
• Tekeli, Ş. (1989). Kadınlar Neden Politikada Yoklar? Sosyalist Feminist KAKTÜS 5. Sayı içinde (ss.18- 26). Bizim Ofset. İstanbul.
• Toksöz, O (1994). Kadın Seçmen İmgesi: Türkiye’de Kadının Bireysel Siyasal Katılımı Üzerine Bir Deneme. Amme İdaresi Dergisi, 27(4), 97-115.
• Tronto, J. C. (2010). Creating Caring Institutions: Politics, Plurality, and Purpose, Ethıcs And Social Welfare, 4(2), 158-171.
• Wasson, K. (1997). The Ethics of Care or the Ethics of Justice?: A-Middle Way. Whitefield Institute, Oxford Doktora Tezi.
• Yáñez Flores, K., Rivas Riveros, E. ve Campillay Campillay, M. (2021). Ethics of Care and Nursing Care. Enfermería: Cuidados Humanizados, 10(1), 3-17.