Turizm Sektörü Çalışanlarının Demografik Özelliklerinin Örgütsel Sinizm Açısından İncelenmesi

Year 2025, Volume: 18 Issue: 4, 2462 - 2482, 15.07.2025

İbrahim Alper Gedik , Said Kıngır

https://doi.org/10.35674/kent.1688739

Abstract

Kriz dönemleri, özellikle pandemi gibi olağanüstü durumlar, örgütsel yapılar üzerinde derin etkiler yaratmakta ve bireylerin iş hayatına yönelik tutumlarını önemli ölçüde dönüştürmektedir. Bu etkiler, özellikle hizmet sektöründe daha belirgin bir şekilde hissedilmektedir. Turizm sektörü, doğası gereği dışsal gelişmelere son derece duyarlıdır ve bu durum, otel çalışanları açısından iş yerinde stres ve belirsizliğin artmasına yol açmaktadır. Öte yandan, kentsel yaşamın sürdürülebilirliği ve dinamizmi açısından turizm sektörü kritik bir rol oynamaktadır. Kent içindeki ekonomik hareketlilik, kültürel etkileşim ve sosyal bağların güçlenmesinin, otel çalışanlarının iş memnuniyeti ve tutumlarıyla doğrudan ilişkili olduğu, çeşitli araştırmalarda ortaya konulmuştur. Literatürde "sinizm" ve "örgütsel sinizm" kavramları, bireylerin psikolojik durumlarıyla yakından ilişkili kavramlar olarak ele alınmaktadır. Bu bağlamda, Antalya gibi turizm odaklı kentsel alanlarda faaliyet gösteren beş yıldızlı otel çalışanları üzerine yapılan bu araştırma, kentsel yaşamın dinamikleri ile örgütsel sinizm arasındaki kesişim noktalarına dikkat çekmeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temel hedefi, pandemi sürecinin yarattığı psikolojik etkilerin, çalışanların örgütsel sinizm düzeyleri üzerindeki potansiyel rolünü daha derinlemesine anlamaktır. Bu amaçla pandemi döneminde, otel çalışanlarının demografik özellikleri, örgütsel sinizm yönünden incelenmiştir. Antalya Bölgesi’ndeki 10 farklı beş yıldızlı otelden 401 çalışan ile yapılan yüz yüze ve online anketlerle veriler toplanmış ve analiz edilmiştir. Araştırmada; yaş, kişisel gelir, medeni durum, cinsiyet, eğitim durumu, çocuk sayısı, çalışılan departman, sektördeki çalışma yılları ve yaşama ortamı gibi değişkenlerin, örgütsel sinizmin alt boyutlarıyla (bilişsel, duygusal ve davranışsal) olan ilişkisi değerlendirilmiştir. Pandemi döneminde otel çalışanlarının demografik özelliklerinin örgütsel sinizm üzerindeki farklılıklar incelenmiş; eğitim, gelir düzeyi ve yaşama ortamının fark yarattığı; cinsiyet, yaş ve medeni durumun etkisiz olduğu tespit edilmiştir. Eğitim durumu; örgütsel sinizmin bilişsel ve duygusal alt boyutlarında anlamlı farklılıklar yaratırken, davranışsal boyutunda etkili olmamıştır. Bulgular; otel çalışanlarının çeşitli demografik özelliklerinin örgütsel sinizmin belirli boyutları üzerindeki etkisini ortaya koyarak, yöneticilere ve politika yapıcılara çalışanların sinizm düzeylerini azaltmaya yönelik stratejiler geliştirme konusunda yol göstermektedir.

Keywords

Pandemi , Örgütsel Sinizm , Demografik Faktörler , Turizm Sektörü Çalışanları , Kentsel Yaşam

Investigation of Demographic Characteristics of Tourism Sector Employees in Terms of Organizational Cynicism

Abstract

Crisis periods, especially extraordinary situations such as pandemics, have profound effects on organizational structures and significantly transform individuals' attitudes towards business life. These effects are especially felt in the service sector. By its very nature, the tourism sector is highly sensitive to external developments and this leads to increased stress and uncertainty at work for hotel employees. On the other hand, the tourism sector plays a critical role in the sustainability and dynamism of urban life. Various studies have shown that the economic vitality, cultural interaction, and reinforcement of social bonds within cities are directly associated with hotel employees’ job satisfaction and work-related attitudes. In the literature, the concepts of “cynicism” and “organizational cynicism” are considered as concepts closely related to the psychological states of individuals. In this context, this research on five-star hotel employees operating in tourism-oriented urban areas such as Antalya aims to reveal the intersection points between the dynamics of urban life and organizational cynicism. The main objective of the research is to understand the potential role of the psychological effects of the pandemic process on employees' organizational cynicism levels in more depth. For this purpose, the demographic characteristics of hotel employees were examined in terms of organizational cynicism during the pandemic period. Data were collected and analysed through face-to-face and online surveys with 401 employees from 10 different five-star hotels in Antalya Region. In the study, the relationship between variables such as age, personal income, marital status, gender, education level, number of children, department, years of work in the sector and living environment with the sub-dimensions of organizational cynicism (cognitive, emotional and behavioural) was evaluated. The differences of demographic characteristics of hotel employees on organizational cynicism during the pandemic period were examined; it was found that education, income level and living environment made a difference, while gender, age and marital status had no effect. While educational status created significant differences in the cognitive and emotional sub-dimensions of organizational cynicism, it was not effective in the behavioural dimension. The findings reveal the effect of various demographic characteristics of hotel employees on certain dimensions of organizational cynicism and provide guidance to managers and policy makers in developing strategies to reduce employee cynicism levels.

Keywords

Organizational Cynicism , Tourism Sector Employees , Demographic Factors , Urban Life , Pandemic

References

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269–292.
• Ağıröz, A. (2011). Örgütsel sinizmin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisi: Türk Telekom’da bir uygulama. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ajzen, I. (1994). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.
• Allen, T. D., Golden, T. D., ve Shockley, K. M. (2015). How effective is telecommuting? Assessing the status of our scientific findings. Psychological Science in the Public Interest, 16(2), 40–68.
• Andersson, L. M., ve Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18(5), 449–469.
• Aydın, Y. T. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm ile örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: Ankara Altındağ ilçesi örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bambra, C., Riordan, R., Ford, J., & Matthews, F. (2020).The COVID-19 pandemic and health inequalities. Journal of Epidemiology and Community Health, 74(11), 964–968.
• Barefoot, J. C., Dodge, K. A., Peterson, B. L., Dahlstrom, W. G., ve Williams, R. B. (1989). The Cook–Medley hostility scale: Item content and ability to predict survival. Psychosomatic Medicine, 51(1), 46–57.
• Barry, J. M. (2004). The great influenza: The epic story of the deadliest plague in history. Viking.
• Bedeian, A. G. (2007). Even if the tower is “ivory,” it isn't “white:” Understanding the consequences of faculty cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6(1), 9–32.
• Berman, E. M. (1997). Dealing with cynical citizens. Public Administration Review, 57(2), 105–112.
• Bommer, W. H., Rich, G. A., ve Rubin, R. S. (2005). Changing attitudes about change: Longitudinal effects of transformational leader behaviour on employee cynicism about organizational change. Journal of Organizational Behaviour, 26, 733–753.
• Boyalı, H. (2011). Örgütsel sinizm ve iş tatmini arasındaki ilişkiler: Karaman’daki bankalar üzerinde bir uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi), Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, Ö. (2007). Örgütsel sinizm: Kavramsal bir çerçeve. Ege Akademik Bakış, 7(1), 295–308.
• Brandes, P. (1997). Organizational cynicism: Its nature, antecedents, and consequences. Academy of Management Journal, 40(1), 89–100.
• Brandes, P., ve Das, D. (2006). Locating behavioral cynicism at work: Construct issues and performance implications. Research in Personnel and Human Resources Management, 25, 233–266.
• Brooks, S. K., Webster, R. K., Smith, L. E., Woodland, L., Wessely, S., Greenberg, N., ve Rubin, G. J. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: Rapid review of the evidence. The Lancet, 395(10227), 912–920.
• Brown, M., & Cregan, C. (2008). Organizational change cynicism: The role of employee involvement. Human Resource Management, 47(4), 667–686.
• Bufquin, D., Park, J.-Y., Back, R. M., de Souza Meira, J. V., ve Hight, S. K. (2021). Employee work status, mental health, substance use, and career turnover intentions: An examination of restaurant employees during Covid-19. International Journal of Hospitality Management, 93, 102768.
• Cevizci, A. (2009). Felsefe tarihi. Say Yayınları.
• Chiaburu, D. S., Peng, A. C., Oh, I.-S., Banks, G. C., ve Lomeli, L. C. (2013). Antecedents and consequences of employee organizational cynicism: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 83(2), 181–197.
• Chou, S. Y., ve Chang, T. (2020). Employee silence and silence antecedents: A theoretical classification. International Journal of Business Communication, 57(3), 401–426.
• Cobb, S. (1976). Social support as a moderator of life stress. Psychosomatic Medicine, 38(5), 300–314.
• Cole, M. S., Brunch, H., ve Vogel, B. (2006). Emotion as mediators of the relations between perceived supervision support and psychological hardiness on employee cynicism. Journal of Organizational Behavior, 27, 463–484.
• Cook, W. W., ve Medley, D. M. (1954). Proposed hostility and pharisaic-virtue scales for the MMPI. Journal of Applied Psychology, 38(6), 414–418.
• Dean, J. W., Brandes, P., ve Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341–352.
• Dhar, R. L. (2009). Cynicism in the Indian IT organizations: An exploration of the employees' perspectives. Qualitative Sociology Review, 5(1), 152–175.
• Dudley, D. R. (1937). A history of cynicism: From Diogenes to the 6th century A.D. Methuen & Co.
• Eaton, J. (2000). A social history of the early Quakers. Heritage Books.
• Feldman, D. C. (2000). The Dilbert syndrome: How employee cynicism about ineffective management is changing the nature of careers in organizations. American Behavioral Scientist, 43(8), 1286–1300.
• Filikci, C. (2023). Covid-19 salgın sürecinde banka çalışanlarının stres ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve demografik değişkenler açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bankacılık Anabilim Dalı, Konya.
• Freudenberg, N. (2021). How COVID-19 has reinforced the need for a new social contract for health. American Journal of Public Health, 111(4), 598–600.
• Galea, S., Merchant, R. M., ve Lurie, N. (2020). The mental health consequences of COVID-19 and physical distancing: The need for prevention and early intervention. JAMA Internal Medicine, 180(6), 817–818.
• Gill, F. (2000). The management of cynicism. Leadership & Organization Development Journal, 21(4), 196–202.
• Goldfarb, K. P. (1991). Cynicism as a defense mechanism in contemporary culture. Journal of Social Philosophy, 22(2), 95–107.
• Hançerlioğlu, O. (2010). Felsefe sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Herzberg, F. (1968). One more time: How do you motivate employees? Harvard Business Review, 46(1), 53–62.
• Hobfoll, S. E. (1989). Conservation of resources: A new attempt at conceptualizing stress. American Psychologist, 44(3), 513–524.
• Holmes, E. A., O’Connor, R. C., Perry, V. H., Tracey, I., Wessely, S., Arseneault, L., … ve Bullmore, E. (2020). Multidisciplinary research priorities for the Covid-19 pandemic: A call for action for mental health science. The Lancet Psychiatry, 7(6), 547–560.
• Izard, C. E. (1977). Human emotions. Plenum Press.
• İnce, M., ve Turan, S. (2011). Organizational cynicism as a factor that affects the organizational change in the process of globalization and an application in Karaman’s public institutions. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 37(37), 104–121.
• James, M. S. (2005).Antecedents and consequences of cynicism in organizations: An examination of the potential positive and negative effects on school systems (Yayımlanmamış Doktora tezi), Florida State University, USA.
• Johnson, J. L., ve O'Leary-Kelly, A. M. (2003). The effects of psychological contract breach and organizational cynicism: Not all social exchange violations are created equal. Journal of Organizational Behavior, 24(5), 627–647.
• Kahya, C. (2013). Örgütsel sinizm, iş performansını etkiler mi? İş tatminin aracılık etkisi. Global Journal of Economics and Business Studies, 2(3), 34–46.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalağan, G., ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83–97.
• Kanbur, E. (2015). Eğitim düzeyinin örgütsel sinizme etkisi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 7(1), 34–48.
• Kanter, D. L., ve Mirvis, P. H. (1989). The cynical Americans: Living and working in an age of discontent and disillusion. Jossey-Bass.
• Kanter, D. L., ve Mirvis, P. H. (1991). Cynicism: The new American malaise. Business and Society Review, 77(1), 30–38.
• Karacaoğlu, K., ve İnce, F. (2012). Brandes, Dharwadkar ve Dean’in (1999) örgütsel sinizm ölçeği Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirlik çalışması: Kayseri Organize Sanayi Bölgesi örneği. Business and Economics Research Journal, 3(3), 77–92.
• Karasek, R. A. (1979). Job demands, job decision latitude, and mental strain: Implications for job redesign. Administrative Science Quarterly, 24(2), 285–308.
• Kozak, M. (2014). Bilimsel araştırma: Tasarım, yazım ve yayım teknikleri. Detay Yayıncılık.
• Lazarus, R. S., ve Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. Springer.
• Maslach, C., ve Leiter, M. P. (1997). The truth about burnout: How organizations cause personal stress and what to do about it. Jossey-Bass.
• Milliken, F. J., ve Morrison, E. W. (2003). Shades of silence: Emerging themes and future directions for research on silence in organizations. Journal of Management Studies, 40(6), 1563–1568.
• Mishra, A. K., ve Spreitzer, G. M. (1998). Explaining how survivors respond to downsizing: The roles of trust, empowerment, justice, and work redesign. Academy of Management Review, 23(3), 567–588.
• Moon, S., Alonso Ruiz, A., ve Vieira, M. (2021). Governing the access to COVID-19 tools accelerator: Towards a more equitable global response. BMJ Global Health, 6(6), e005656.
• Morrison, E. W., ve Milliken, F. J. (2000). Organizational silence: A barrier to change and development in a pluralistic world. Academy of Management Review, 25(4), 706–725.
• Naus, F., Van Iterson, A. D., ve Roe, R. A. (2007). Value incongruence, job autonomy and organization-based self-esteem: A self-based perspective on organizational cynicism. European Journal of Work and Organizational Psychology, 16(2), 195–219.
• Navia, L. E. (1996). Classical cynicism: A critical study. Greenwood Press.
• Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., … ve Agha, R. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (COVID-19): A review. International Journal of Surgery, 78, 185–193.
• O’Hair, D., ve Cody, M. J. (1987). Cynicism and political misperceptions. Communication Research, 14(1), 106–119.
• Öncer, A. Z. (2009). An overview of organizational cynicism and a cure suggestion: Teamwork. In 2009 EABR & TLC Konferansı Bildiri Kitabı.
• Özgener, Ş., Öğüt, A., ve Kaplan, M. (2008). İşgören–işveren ilişkilerinde yeni bir paradigma: Örgütsel sinizm. Özdevecioğlu, M. ve H. Karadal, (Ed.) içinde, Örgütsel davranışta seçme konular: Organizasyonların karanlık yönleri ve verimlilik azaltıcı davranışlar (s. 53–72). İlke Yayınevi, Ankara.
• Özkalp, E., ve Kırel, Ç. (2001). Örgütsel davranış. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özler, D., ve Atalay, C. (2011). Research to determine the relationship between organizational cynicism and burnout levels of employees in health sector. Business and Management Review, 1(4), 26–38.
• Pelit, N., ve Pelit, E. (2014). Örgütlerde kanser yapıcı iki başat faktör: Mobbing ve örgütsel sinizm (1. baskı). Detay Yayıncılık.
• Pfefferbaum, B., ve North, C. S. (2020). Mental health and the Covid-19 pandemic. New England Journal of Medicine, 383(6), 510–512.
• Reichers, A. E., Wanous, J. P., ve Austin, J. T. (1997). Understanding and managing cynicism about organizational change. Academy of Management Executive, 11(1), 48–59.
• Rousseau, D. M. (1995). Psychological contracts in organizations: Understanding written and unwritten agreements. Sage Publications.
• Shiffman, J. (2020).Global health governance in the COVID-19 era. The Lancet, 396(10263), 1689–1691.
• Sibley, C. G., Greaves, L. M., Satherley, N., Wilson, M. S., Overall, N. C., Lee, C. H., … ve Barlow, F. K. (2020). Effects of the COVID-19 pandemic and nationwide lockdown on trust, attitudes toward government, and well-being. American Psychologist, 75(5), 618–630.
• Solmaz, U. (2023). Covıd-19 döneminde bireylerin algıladıkları stres ile örgütsel destek ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 55, 329–345.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., ve Linda, S. (2013).Using multivariate statistics (6th ed.). Pearson Education.
• Taşkıran, E. (2011).Liderlik ve örgütsel sinizm arasındaki etkileşim: Örgütsel adaletin rolü. Beta Basım Yayın.
• Taubenberger, J. K., ve Morens, D. M. (2006).1918 Influenza: The mother of all pandemics. Emerging Infectious Diseases, 12(1), 15–22.
• Taylor, S. (2020). COVID stress syndrome: Clinical and nosological considerations. Current Psychiatry Reports, 22(8), 1–7.
• Treadway, D. C., Hochwarter, W. A., Ferris, G. R., Kacmar, C. J., Douglas, C., Ammeter, A. P., ve Buckley, M. R. (2004). Leader political skill and employee reactions. The Leadership Quarterly, 15(4), 493–513.
• Tuncer, M.A. (2024). Çevrimiçi tüketici yorumlarının seyahat motivasyonu açısından değerlendirilmesi: Cittaslow Finike örneği, BMIJ, 12(4), 821-837.
• Uslu, A. (2018). Konaklama İşletmelerinde Müşteri-Çalışan Bağının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(3), 103-124. https://doi.org/10.17153/oguiibf.426558 .
• Uslu, A., Kutukız, D., ve Çeken, H. (2013). Otel işletmelerinde çalışan personelin aldığı hizmet içi eğitimin verimliliğe etkisi. Verimlilik Dergisi, (2), 101-116.
• Van Bavel, J. J., Baicker, K., Boggio, P. S., Capraro, V., Cichocka, A., Cikara, M., … ve Willer, R. (2020). Using social and behavioural science to support COVID-19 pandemic response. Nature Human Behaviour, 4(5), 460–471.
• Vice, J. (2011). Cynicism and morality. Ethical Theory and Moral Practice, 14(2), 169–184.
• WHO. (2020). Coronavirus disease (COVID-19) pandemic. World Health Organization. https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019
• Wilkerson, J. M., Evans, W. R., ve Davis, W. D. (2008). A test of coworkers' influence on organizational cynicism, badmouthing, and organizational citizenship behavior. Journal of Applied Social Psychology, 38(9), 2273–2292.
• Wu, C., Neubert, M. J., ve Yi, X. (2007). Transformational leadership, cohesion perceptions, and employee cynicism about organizational change: The mediating role of justice perceptions. The Journal of Applied Behavioral Science, 43(3), 327–351.
• Yakut, E., Kuru, Ö., ve Güngör, Y. (2020). Sağlık personelinin Covid-19 korkusu ile tükenmişliği arasındaki ilişkide aşırı iş yükü ve algılanan sosyal desteğin etkisinin yapısal eşitlik modeliyle belirlenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 83, 241–262.
• Yalçınsoy, A. (2018). Demografik faktörlerin örgütsel sinizm üzerine etkisi. İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(4), 45–60.
• Yangil, F. M., Baş, M., ve Aygün, S. (2014). Genel ve örgütsel sinizm bağlamında otel çalışanları üzerine bir inceleme. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(1), 99–112.
• Yıldız, K., Akgün, N., ve Yıldız, S. (2013). İşe yabancılaşma ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Journal of Academic Social Sciences Studies, 6(6), 1253–1284.