Clientelism and Local Politics: Revisiting Horst Unbehaun’s Datça Study

Year 2025, Volume: 18 Issue: 5, 2520 - 2532, 19.09.2025

Kandemir Atçeken

https://doi.org/10.35674/kent.1651952

Abstract

Clientelism is a mechanism in which political and economic relationships are organized based on personal interests, establishing asymmetric ties between patrons and clients. While in traditional societies it takes shape through patron-client relationships, in modern societies it is reproduced through bureaucratic appointments, the distribution of public resources, and political parties. Today, clientelist relations are no longer confined to narrow or individual interest-based structures; rather, they have gradually become institutionalized, playing a more decisive and influential role in the functioning of political processes. In this context, this study revisits Horst Unbehaun’s “Clientelism and Political Participation in Rural Türkiye: The Case of Datça (1923–1992)”, as it provides a significant contribution to understanding the historical development and local formation of clientelist relations in Türkiye. Furthermore, it is not limited to the findings of Unbehaun’s fieldwork in Datça; it aims to enrich the debates on clientelism through a comparative lens by incorporating other field studies conducted in different regions of Türkiye during time periods that overlap with the historical scope of Unbehaun’s research. The findings indicate that, while clientelism in Türkiye has undergone certain similar transformations over time, it has also been reproduced in diverse ways depending on local contexts, particularly in terms of political actors and practices.

Keywords

Clientelism , Local Politics , Datça , Horst Unbehaun

Klientalizm ve Yerel Siyaset: Horst Unbehaun’un Datça Çalışmasını Yeniden Okumak

Abstract

Klientalizm, siyasal ve ekonomik ilişkilerin kişisel menfaatler doğrultusunda örgütlendiği ve patron-müşteri arasında asimetrik bağların kurulduğu bir mekanizmadır. Geleneksel toplumlarda hami-yanaşma ilişkisi temelinde şekillenirken, modern toplumlarda bürokratik atamalar, kamu kaynaklarının dağıtımı ve siyasi partiler aracılığıyla yeniden üretilmektedir. Günümüzde klientalist ilişkiler dar kapsamlı ve bireysel çıkarlara dayalı yapılarla sınırlı kalmamakta; zamanla kurumsallaşarak siyasi süreçlerin işleyişinde daha etkili ve belirleyici bir rol oynamaktadır. Bu noktada çalışma, Türkiye’de klientalizmin tarihsel süreç içinde nasıl geliştiğini, hangi aktörler tarafından şekillendirildiğini ve yerel düzeyde nasıl farklılaştığını tartışmayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede, Horst Unbehaun’un “Türkiye Kırsalında Kliyentalizm ve Siyasal Katılım: Datça Örneği (1923–1992)” başlıklı çalışması, Türkiye’de yerel düzeyde klientalist ilişkilerin biçimlenişini ve bu ilişkilerin dönemsel gelişimini anlamaya yönelik kapsamlı bir inceleme sunduğu için yeniden ele alınmıştır. Ayrıca bu çalışma, yalnızca Unbehaun’un Datça saha çalışmasının bulgularıyla sınırlı kalmamakta; söz konusu araştırmanın kapsadığı dönemle örtüşen zaman aralıklarında Türkiye’nin farklı bölgelerinde gerçekleştirilen saha araştırmalarını da dikkate alarak, klientalizm tartışmalarına karşılaştırmalı bir katkı sunmayı hedeflemektedir. Elde edilen bulgular, Türkiye’de klientalizmin tarihsel süreç içinde belirli benzer dönüşümler geçirdiğini, ancak yerel bağlamda aktörler ve siyasal pratikler açısından farklı biçimlerde yeniden üretildiğini göstermektedir.

Keywords

Klientalizm , Yerel Siyaset , Datça , Horst Unbehaun

References

• Ateş, G. A. (2012). Representing Centre-Right or Conservative Right? The Case of the Democratic Party in Turkey, 1970-1980 [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayraktar, U. (2006). Local Participatory Democracy: The Local Agenda 21 Project in Turkish Cities [Yayınlanmış Doktora Tezi]. Institut d’Etudes Politiques de Paris.
• Bayraktar, U., & Kiper, N. (2016). 60 Yıl Sonra Erdemli: Yerleşik Siyasetin Göçebelik Habitusu. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 4(1), 23-51.
• Çiftçioğlu, H. (2016). Yerel Siyaset: Göksun Örneği [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eraldemir, Z. (2024). Yerel Siyasetin Örgütlenmesine İlişkin Bir İnceleme: İskendurun Örneği [Yayınlanmış Doktora Tezi]. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi.
• Erder, S. (1996). İstanbul’a Bir Kent Kondu: Ümraniye (1. bs). İletişim.
• Gellner, E. (1977). Patron and Clients. İçinde E. Gellner & J. Waterbury (Ed.), Patrons amd Clients: In Mediterranean Societies (ss. 1-6). Duckworth.
• Hopkin, J. (2006, Ocak). Conceptualizing Clientelism: Political Exchange and Democratic Theory. American Political Science Association. http://citation.allacademic.com/meta/p152856_index.html
• Kili, S. (1978). Çayırhan: Bir Orta Anadolu Köyünde Toplumsal Değişme ve Siyasal Davranış. Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Kotler, P. (1972). A Generic Concept of Marketing. Journal of Marketing, 36(2), 46-54. https://doi.org/10.2307/1250977
• Kurtoğlu, A. (2012). Siyasal Örgütler ve Sivil Toplum Örgütleri Bağlamında Hemşericilik ve Kollamacılık. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 67, 141-169.
• Lyrintzis, C. (1984). Political Parties in Post-Junta Greece: A Case of “Bureaucratic Clientalism”? West European Politics, 7(2), 99-118.
• Mattina, C. (2007). Changes in Clientelism and Urban Government: A Comparative Case Study of Naples and Marseilles. International Journal of Urban and Regional Research, 1(31), 73-90.
• NDRI. (2010). Political Clientelism, Social Policy, and the Quality of Democracy: Evidence from Latin America, Lessons from Other Regions. The Network of Democracy Research Institutes (NDRI).
• Özkanan, A., & Erdem, R. (2014). Yönetimde Kayırmacı Uygulamalar: Kavramsal Bir Çerçeve. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(20).
• Rivadulla, M. J. A. (2012). Clientelism or Something Else? Squatter Politics in Montevideo. Latin American Politics and Society, 1(54), 37-63.
• Sayari, S. (1977). Political Patronage in Turkey. İçinde E. Gellner & J. Waterbury (Ed.), Patrons amd Clients: In Mediterranean Societies (ss. 103-113). Duckworth.
• Sousa, L. D. (2008, Ocak). Clientelism and the Quality(es) of Democracy Public and Policy Aspects. Central European University. http://web2.ceu.hu/sites/default/files/discwp-2008-02-deSousa.pdf
• Tekeli, İ. (1982). Türkiye’de Kentleşme Yazıları. Turhan Kitapevi.
• Umur, Y. (2008). Reconstructing Yenice-i Vardar: Patronage of the Evrenosoğlu Family [Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi]. Boğaziçi Üniversitesi.
• Unbehaun, H. (2006). Türkiye Kırsalında Kliyentalizm ve Siyasal Katılım Datça Örneği: 1923-1992. Ütopya.
• Varol, M. (1989). Yerel Siyasetin Demokratikleşmesi. Gündoğan Yayınları.
• Weingrod, A. (1977). Patronage and Power. İçinde E. Gellner & J. Waterbury (Ed.), Patrons and Clients: In Mediterranean Societies (ss. 41-51). Duckworth.
• Yıldırım, K. (2016). Continuous Clientelism, Persuasion and Preference Change in Turkey [Yayınlanmış Doktora Tezi]. Koç Üniversitesi.
• Yokota, M. (2006). Political Clientelism and Democratic Consolidation: Southern European Experiences. Comparing Political Corruption and Clientelism, 1-19.