Ege Bölgesi Kentlerinin İklim Tiplerinin Thornthwaite, Köppen-Geiger ve Aydeniz Yöntemleriyle Belirlenmesi ve Mekânsal Karşılaştırması

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 1070 - 1093, 15.09.2025

Deniz Arca , Hülya Keskin Çıtıroğlu

https://doi.org/10.31466/kfbd.1594033

Abstract

İklim, bir yörenin hava olaylarını ve bitki örtüsünü belirleyen temel bir faktördür. Bu çalışmada, Ege Bölgesi’ne ait uzun dönemli meteorolojik veriler kullanılarak Thornthwaite, Köppen-Geiger ve Aydeniz iklim sınıflandırma yöntemleri ile illerin iklim tipleri belirlenmiş ve Kriging enterpolasyon yöntemi ile mekânsal dağılımları görselleştirilmiştir. Yapılan analiz sonucunda, Thornthwaite yöntemi ile bölgenin büyük kısmının yarı kurak-az nemli, Köppen-Geiger yöntemi ile kıyı illerinde Akdeniz iklimi, iç kesimlerde ise daha serin ve kurak iklim tipleri olduğu belirlenmiştir. Aydeniz yöntemine göre ise batıda nemli, doğuda yarı kurak iklim özellikleri öne çıkmaktadır. Bu üç yöntem, Ege Bölgesi’nde kuraklık riskinin batıdan doğuya değiştiğini göstermektedir. Farklı yöntemlerle oluşturulan iklim sınır haritaları, Ege Bölgesi’nin güncel iklim özelliklerini ortaya koymakta ve bu özelliklerin mekânsal dağılımının anlaşılmasına katkı sağlamaktadır. Bu yönüyle çalışma, su kaynakları, tarım ve arazi kullanım planlaması gibi alanlarda temel veri sunma potansiyeline sahiptir.

Keywords

Thornthwaite iklim sınıflaması , Su bilançosu , Kriging enterpolasyon yöntemi , CBS , İklim sınır haritası

Determination of Climate Types of Aegean Region Cities using Thornthwaite, Köppen-Geiger and Aydeniz Methods and Spatial Comparison

Abstract

Climate is a fundamental factor that determines the weather patterns and vegetation cover of a region. In this study, long-term meteorological data from the Aegean Region were used to determine the climate types of provinces through the Thornthwaite, Köppen-Geiger, and Aydeniz climate classification methods, and their spatial distributions were visualized using the Kriging interpolation method. As a result of the analysis, the Thornthwaite method indicated that a large part of the region is semi-arid to slightly humid; the Köppen-Geiger method showed a Mediterranean climate in the coastal provinces and cooler, drier climate types in the interior; and the Aydeniz method revealed humid characteristics in the west and semi-arid conditions in the east. These three methods collectively indicate that the risk of drought in the Aegean Region varies from west to east. The climate boundary maps produced by different methods reveal the current climatic characteristics of the Aegean Region and contribute to understanding their spatial distribution. In this regard, the study has the potential to provide fundamental data for fields such as water resources, agriculture, and land use planning.

Keywords

Thornthwaite climate classification , Water balance , Kriging interpolation method , GIS , Climate border map

References

• Acar-Deniz, Z. ve Gönençgil, B. (2015). Trends of summer daily maximum temperature extremes in Turkey. Pyhsical Geography, 36(4), 268-281. https://doi.org/10.1080/02723646.2015.1045285
• Arslan, O. (2021). Ankara ili içme suyu kalite parametrelerinin coğrafi bilgi sistemleri (CBS) ortamında farklı enterpolasyon yöntemleri kullanılarak modellenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Türkiye.
• Aydeniz, A. (1988). Aydeniz metodu ile Türkiye’nin kuraklık değerlendirilmesi. DMİ Zirai Meteoroloji ve İklim Rasatları Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Aydın, O. ve Çiçek, İ. (2013). Ege Bölgesi’nde yağışın mekânsal dağılımı. Coğrafi Bilimler Dergisi CBD, 11(2), 101-120.
• Bacanlı, Ü. G. ve Tanrıkulu, A. (2017). Ege Bölgesinde buharlaşma verilerinin trend analizi. AKU J. Sci. Eng., 17(3), 980-987. https://doi.org/10.5578/fmbd.66282
• Bahadır, M. (2011). Ege Bölgesi’nde yağışın yüzeysel dağılım modellemesi. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(2), 213-228.
• Bahadır, M. ve Saraçlı, S. (2010). Isparta’da arıma modeline göre sentetik iklim verilerinin analizi. E- Journal Of New World Sciences Academy, 5(3), Article Number: 4a0027.
• Belda, M., Holtanová, E., Halenka, T. ve Kalvová, J. (2014). Climate classification revisited: from Köppen to Trewartha. Clim Res.; 59,1-13. http://dx.doi.org/10.3354/cr01204
• Bhanage, V., Lee, H., Kubota, T., Pradana, R., Fajary, F., Putra, I., & Nimiya, H. (2023). City-Wise Assessment of Suitable CMIP6 GCM in Simulating Different Urban Meteorological Variables over Major Cities in Indonesia. Climate. https://doi.org/10.3390/cli11050100.
• Calda, B., An, N., Turp, M.T. ve Kurnaz, M.L. (2020). Effects of climate change on the wildfires in the Mediterranean Basin. Int. J. Adv. Eng. Pure Sci., 1,15-32. https://dx.doi.org/10.7240/jeps.571001
• Climate Data. (2024). Dünya geneli şehirlerde iklim verileri. Climate Data. https://tr.climate-data.org/ (Erişim Tarihi: 11 Ekim 2024).
• Coumou, D. ve Rahmstorf, S. A. (2012). Decade of weather extremes. Nature climate change, 2(7), 491–496.
• Dün, S. ve Gönençgil, B. (2021). Ege Bölgesi kıyılarında sıcaklık indislerinin analizi. Türk Coğrafya Dergisi, 77, 77-86. https://doi.org/10.17211/tcd.897028
• Elguindi, N., Grundstein, A., Bernardes, S., Turuncoglu, U. ve Feddema, J. (2014). Assessment of CMIP5 global model simulations and climate change projections for the 21st century using a modified Thornthwaite climate classification. Clim Chang., 122, 523–538. https://doi.org/10.1007/s10584-013-1020-0
• Erinç, S. (1984). Klimatoloji ve metodları. İ.Ü. Yayın no: 3278, Deniz Bilimleri ve Coğ. Enst. no: 2; İstanbul.
• Erlat, E. ve Yavaşlı, D. D. (2011). Ege Bölgesi’nde sıcaklık ekstremlerinde gözlenen değişim ve eğilimlerin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 3(1), 25-37.
• Göğsu, S. ve Hastaoğlu, K. O. (2019). Ters mesafe ağırlıklı enterpolasyon yönteminde güç fonksiyonu etkisinin incelenmesi. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 17, Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, Ankara.
• Gumus, B., Oruç, S., Yucel, I., & Yilmaz, M. (2023). Impacts of Climate Change on Extreme Climate Indices in Türkiye Driven by High-Resolution Downscaled CMIP6 Climate Models. Sustainability. https://doi.org/10.3390/su15097202.
• IPCC. (2013). Climate change 2013: The physical science basis. Contribution of Working Group I to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change (Stocker, T.F., D. Qin, G.-K. Plattner, M. Tignor, S.K. Allen, J. Boschung, A. Nauels, Y. Xia, V. Bex & P.M. Midgley (eds.)). Cambridge University Press.
• Jagannathan, P., Arlery, R., Ten, K.H. ve Zavarina, M. (1967). A note on climatological normals. World Meteorological Organization, Technical Note 84, WMO, Geneva.
• Jylhä, K., Tuomenvirta, H., Ruosteenoja, K., Niemi-Hugaerts, H., Keisu, K. ve Karhu, J. A. (2010). Observed and projected future shifts of climatic zones in europe and their use to visualize climate change information. Wea. Climate Soc., 2, 148–167. https://doi.org/10.1175/2010WCAS1010.1.
• Koçman, A., Işık, Ş. ve Mutluer, M. (1996). Ege Ova’larında yağış değişkenliği ve kuraklık sorunu. Ege Coğrafya Dergisi, 8, 25-36.
• Kottek, M., Grieser, J., Beck, C., Rudolf, B. ve Rubel, F. (2006). World map of the Köppen-Geiger climate classification updated. Meteorol Z., 15(3), 259–263. https://doi.org/10.1127/0941-2948/2006/0130
• Köppen, W. ve Geiger, R. (1954). Klima der erde (Climate of the earth). Wall Map 1:16 Mill. Klett-Perthes, Gotha.
• Krige, D. G. (1951). A statistical approach to some basic mine valuation problems on the Witwatersrand. J. South Afr. Inst. Min. Metall., 52(6), 119–139. https://hdl.handle.net/10520/AJA0038223X_4792
• Mahlstein, I., Daniel, J. S., & Solomon, S. (2013). Pace of shifts in climate regions increases with global temperature. Nat Clim Chang., 3,739-743.
• Malakouti, S. (2023). Utilizing time series data from 1961 to 2019 recorded around the world and machine learning to create a Global Temperature Change Prediction Model. Case Studies in Chemical and Environmental Engineering. https://doi.org/10.1016/j.cscee.2023.100312.
• Masroor, M., & Sajjad, H. (2024). Understanding Climate Change Dynamics in the Godavari Middle Sub-basin Using Parametric and Non-parametric Models. Geosystems and Geoenvironment. https://doi.org/10.1016/j.geogeo.2024.100269.
• MGM. (2023). İklim sınıflandırması Türkiye. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü,
• https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/iklim_siniflandirmalari/Thornthwaite.pdf
• MGM. (2024a). Resmi iklim istatistikleri. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx? (Erişim Tarihi: 05 Temmuz 2024).
• MGM. (2024b). İklim sınıflandırması Türkiye. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Meteoroloji Genel Müdürlüğü, https://www.mgm.gov.tr/files/iklim/iklim_siniflandirmalari/aydeniz.pdf
• Özdemir, M. A. ve Bahadır, M. (2009). Çölleşme sürecinde Acıgöl (1975-2007). İstanbul Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Dergisi, 10, 1-20.
• Özdemir, M. A. ve Bahadır, M. (2010). Denizli’de Box – Jenkins tekniği ile küresel iklim değişikliği öngörüleri. The Journal of International Social Research, 3(12), 352-362.
• Özgürel, M., Pamuk, G. ve Topçuoğlu, K. (2003). Ege Bölgesi koşullarında farklı iki kuraklık indisinin karşılaştırılması. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 40(1), 95-102.
• Öztürk, M. Z., Çetinkaya, G. ve Aydın, S. (2017). Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasına göre türkiye’nin iklim tipleri. Journal of Geography, 35, 17–27. https://doi.org/10.26650/JGEOG295515
• Rahimi, J., Ebrahimpour, M. ve Khalili, A. (2013). Spatial changes of extended De Martonne climatic zones affected by climate change in Iran. Theor Appl Climatol., 112, 409-418.
• Roeshinta, Y., Mariatin, E., & Hadiyani, S. (2021). The Influence of Organizational Climate on Knowledge Sharing Intention in PT PLN Main Development Unit of North Sumatera, 24, 126-138. https://doi.org/10.52155/IJPSAT.V24.1.2434.
• Shah, L., Arnillas, C., & Arhonditsis, G. (2022). Characterizing temporal trends of meteorological extremes in Southern and Central Ontario, Canada. Weather and Climate Extremes. https://doi.org/10.1016/j.wace.2022.100411.
• Thornthwaite, C. W. (1948). An approach toward a rational classification of climate. Geographical Review, 38(1), 55-94.
• TÜİK. (2024). Toplam nüfus. Türkiye İstatistik Kurumu; https://www.tuik.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 27 Ekim 2024).
• URL-1. (2014). Türkiye bölge haritaları. CoğrafyaHarita, http://cografyaharita.com/haritalarim/4mege-bolgesi-iller-haritasi.png (Erişim Tarihi: 29 Eylül 2024).
• Yalcin, F. ve Arca, D. (2024). Investigation and comparison of climate boundary maps generated with various climate classifications. In: Kaygusuz K (ed) In book: 21. Yüzyılda Mühendislikte Çağdaş Araştırma Uygulamaları Üzerine Disiplinler Arası Çalışmalar- VI, (s. 33-87). https://doi.org/10.58830/ozgur.pub426.c1847
• Yaprak, S. ve Arslan, E. (2008). Kriging yöntemi ve geoit yüksekliklerinin enterpolasyonu. Jeodezi, Jeeinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, 1göne(98), 36– 42.
• Zhang, M., & Gao, Y. (2023). Time of emergence in climate extremes corresponding to Köppen-Geiger classification. Weather and Climate Extremes. https://doi.org/10.1016/j.wace.2023.100593.
• Zımba, I. ve Acar, Z. (2021). Ege Bölgesi’ndeki şiddetli yağışlar. İzmir Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 165-174. https://doi.org/10.47899/ijss.20213206