TÜRK İDARE HUKUKUNDA YETKİ DEVRİ KAVRAMI

Year 2024, Volume: 4 Issue: 1, 91 - 121, 30.04.2024

Barış Acun

https://doi.org/10.59909/khm.1408397

Abstract

İdari makamların idari işlem yapabilmeleri için hukuk kuralları tarafından yetkilendirilmeleri gerekir. İdari makamların yetkileri kişi, konu, yer ve zaman bakımından sınırlandırılmıştır. İdare adına irade açıklamasında bulunmaya yetkili kişiler ve organlar ile bu kişi ve organların yapabilecekleri idari işlemler konu bakımından da sınırlandırılmıştır. İdare içinde yetki düzeni, idarenin kanuniliği ilkesi gereği kural olarak kanunlarla belirlenmektedir. 2017 Anayasa Değişikliği sonucunda Türk hukukuna Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (CBK) adında yeni bir kamusal işlem türü girmiş ve birçok tartışmayı da beraberinde getirmiştir. Yürütmenin asli düzenleme yetkisinin örneğini teşkil eden bu işlem türünün birçoğunda idari makamlara yetkilerini devretmelerine imkan tanıyan hükümler sevk edilmiştir. Bu çalışmada, öncelikle idari işlemin yetki ögesi incelenecek, ardından Türk idare hukukunda yetki devri kavramına ilişkin klasik kabuller “geçerlilik koşulları”, “hukuka uygun yetki devrine bağlanan hukuki sonuçlar”, “hukuka aykırı yetki devrine bağlanan hukuki sonuçlar” ve “yetki devrinin sona ermesi” olmak üzere dört ana başlıkta değerlendirilecektir. Yürürlükteki kanunlar ve CBK’ler üzerinden yetki devri kavramının hukuki rejiminin ortaya koyulması gerektiğini ve öğretinin bu konudaki klasik kabullerinin pozitif hukuku açıklayamayabileceğini ileri süren bu çalışmanın sonuç bölümünde, idari makamlara CBK ile idari işlem yapma yetkisinin tanınmış olsa dahi kanuni yetkilerin CBK’lerde yer alan yetki devri normlarına dayanılarak devredilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Kanuni yetkilerin CBK ile devredilemeyeceğini öngören veya devredilebilecek yetkileri CBK’lerde tanınanlarla sınırlandıran CBK hükümleri kanuni yetkilerin hukuka aykırı olarak devredilmesini engelleyebilecektir.

Keywords

idari işlem, yetki ögesi, yetki devri, cumhurbaşkanlığı kararnamesi

The Concept of Delegation of Authority in Turkish Administrative Law

Abstract

Administrative authorities must derive their authority from the legal framework to take administrative acts. These authorities are limited regarding person, subject, place and time. In principle, the order of administrative authority within the administration is determined by the Constitution and Codes in accordance with the principle of legality of the administration. Adhering to the doctrine of the legality of the administration, administrative acts are carried out by civil servants duly authorised by law. These individuals, known as administrative authorities, can delegate the authority vested in them for administrative acts based on the admissibility of such delegation. Following the 2017 Constitutional Amendment in Turkey, the introduction of Presidential Decrees as a novel category of public acts significantly sparked extensive debates within Turkish public law. Many of these decrees, emblematic of the primary regulatory authority of the executive, contain provisions permitting administrative authorities to delegate their powers. This study aims to scrutinise the competence element of the administrative act initially. Subsequently, it will evaluate traditional postulations concerning the delegation of authority in Turkish administrative law across four main domains: 'conditions for validity,' 'legal implications of legitimate delegation of authority,' 'legal ramifications of illegitimate delegation of authority,' and 'cessation of delegated authority.' This study posits that the legal framework governing the delegation of authority should be delineated through extant Codes and Presidential Decrees. Moreover, it contends that traditional doctrinal assumptions regarding the delegation of authority may not comprehensively elucidate the Turkish administrative law. In conclusion, it asserts that while administrative authorities may be empowered to take administrative acts through Presidential Decrees, the authorities stipulated in the Codes cannot be delegated solely based on Presidential Decrees. The provisions of the Presidential Decrees stating that the authorities stipulated in the Codes cannot be delegated by Presidential Decrees may prevent the unlawful delegation of the authority stipulated in the Codes.

Keywords

administrative act, competence element of administrative act, delegation of authority, presidential decree

References

• Akbulut, Emre. Türk İdare Hukukunda Kanuni İdare İlkesi, İstanbul: Beta Yayınları, 2013.
• Akgüner, Tayfun ve Kahraman Berk. İdare Hukuku, İstanbul: Der Yayınları, 2017.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku, Ankara: Seçkin Yayınları, 2023.
• Akyılmaz, Bahtiyar. İdari Usul İlkeleri Işığında İdari İşlemin Yapılış Usulü, Ankara: Yetkin Yayınları, 2000.
• Ardıçoğlu, M. Artuk. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Ankara Barosu Dergisi, 3 (2017): (s.21-51).
• Aslan, Volkan. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Kanunlara Uygunluğunun Denetimi ve Çeşitli Hususların Kararname İle Düzenleneceğinin Kanunlarda Belirtilmesi Üzerine”, Anayasa Yargısı Dergisi, 36/1 (2019): (s.139-161)
• Aytürk, Nihat. “Yönetimde Yetki Devri ve İmza Yetkileri”, Amme İdaresi Dergisi, 33/1 (2000): (s.79-110).
• Chapus, Rene. “Droit administratif général T.1”, Paris: Montchrestien, 1996.
• Çağlar, Selda. “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasaya Uygunluk Denetimi ve Anayasa Mahkemesi Kararlarının Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Fazıl Sağlam’a Armağan (ed. Ece Göztepe, Ozan Ergül, Selda Çağlar), Ankara: Seçkin Yayınları, 2022.
• Çakır, Hüseyin Melih. “Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Cumhurbaşkanı- Bakan İlişkisi”, Cumhurbaşkanlığı Sisteminde Yürütme Sempozyum Bildiri Kitabı, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi, 2019.
• Derdiman, R. Cengiz ve Yusuf Uysal. “Türk Kamu Yönetiminde Yetki Devri”, Uludağ Üniversitesi Fen Edebi-yat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15/27 (2014): (s.251-277).
• Duran, Lütfi. İdare Hukuku Meseleleri, İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1964.
• Ertanhan, Mesut. Kamu Görevlilerinin İmza, Paraf ve Elektronik İmzalarından Doğan Sorumlulukları, Ankara: Seçkin Yayınları, 2018.
• Foillard, Philippe. Droit administratif, Orléans: éditions Paradigme, 2010-2011.
• Gelegen, Taner. “Türk Yönetim Örgütünde Yetki Devri”, Danıştay Dergisi, 2/6-7 (1972): (s.75-84).
• Gözler, Kemal ve Gürsel Kaplan. “Bakan Yardımcıları Bakanlık Hiyerarşisine Dahil Midir?”, TBB Dergisi, 98 (2012): (s.11-24).
• Gözler, Kemal. İdare Hukuku C.1, Bursa: Ekin Yayınları, 2019.
• Gözübüyük A. Şeref ve Turgut Tan. İdare Hukuku C. 1 Genel Esaslar, Ankara: Turhan Kitabevi, 2019.
• Günday, Metin. İdare Hukuku, Ankara: İmaj Yayınevi, 2017.
• Kalabalık, Halil, İdare Hukuku Dersleri C. 2, Ankara: Seçkin Yayınları, 2021.
• Karahanoğulları, Onur. İdarenin Hukukla Kavranması: Yasallık ve İdari İşlemler (Yargı Kararlarına Dayalı Bir İnceleme), Ankara: Turhan Kitabevi, 2015.
• Karavelioğlu, Celal. “Açıklamalı, İçtihatlı ve İstinaf Kurumuyla İdari Yargılama Usulü Kanunu, Ankara: Adalet Yayınevi, 2016.
• Koç, Emin. “Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme - İdaresi Başkanlığı İdare Hukuku Açısından Gözlemler ve Değerlendirme - ”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7/2 (2016): (s.225-258).
• Özay, İl Han. Günışığında Yönetim, İstanbul: Filiz Kitabevi, 1996.
• Öztürk, K. Burak. “Fransa ve Türkiye’de Uluslararası Koruma Statüsü Değerlendirme İşlemlerinin Yargısal Denetimi”, Ankara Barosu Dergisi, 3 (2019): (s.95-117).
• Pınar, İbrahim ve Öner Çalışkan. Açıklamalı-İçtihatlı Disiplin Suç ve Cezaları & Disiplin Soruşturması, Ankara: Seçkin Yayınları, 2020.
• Ricci, Jean-Claude. Droit administratif général, Paris: Hachette Livre, 2013.
• Sancakdar, Oğuz, Lale Burcu Önüt, Eser Us Doğan, Mine Kasapoğlu Turhan ve Serkan Seyhan. İdare Hukuku Teorik Çalışma Kitabı, Ankara: Seçkin Yayınları, 2022.
• Sever, D. Çiğdem. Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İdare Hukukunda Kanuna Dayanma İlkesi, Ankara: Turhan Kitabevi, 2021.
• Sevgili Gençay, Fatma Didem. Türk İdare Hukukunda Hiyerarşi Yetkisi, Ankara: Turhan Kitabevi, 2023.
• Soldini, David. “La délégation de service public, sa fonction, ses critères”, Revue française de droit administra-tif, (2010), (s.1114-1123).
• Şanlı Atay, Yeliz. Türk İdare Hukukunda Adsız Düzenleyici İşlemler, Ankara: TODAİE Yayınları, 2011.
• Şirin, Tolga. “İşlemeyen Sistemlerin Fonksiyonel Olmayan Yanıtı: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, Anayasa Hukuku Dergisi, 7/14 (2018): (s.289-356)
• Ulu, Güher. İdari İşlemin Yetki Unsuru, Ankara: Seçkin Yayınları, 2012.
• Ulusoy, Ali D.. Yeni Türk İdare Hukuku, Ankara: Yetkin Yayınları, 2021.
• Yayla, Yıldızhan. İdare Hukuku, İstanbul: Beta Yayınları, 2010.
• Yelken, Hamit. Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasal Denetimi, Ankara: Seçkin Yayınları, 2022.
• Yıldırım, Turan, Melikşah Yasin, Nur Kaman, Eyüp Özdemir, Gül Üstün ve Özge Okay Tekinsoy. İdare Huku-ku, İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2018.
• Yıldırım, Turan. “Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırma-ları Dergisi, 23/2 (2017): (s.13-28).
• Zabunoğlu, Yahya Kazım. İdare Hukuku C. 1, Ankara: Yetkin Yayınları, 2012.