Piyade Tüfeklerinin Onarımında Hata Türü ve Etkileri Analizi: Taguchi Yaklaşımı ile bir Uygulama

Year 2025, Issue: ERKEN GÖRÜNÜM, 1 - 1

Kamil Yıldıray Uysal , Erkan Sami Kökten

Abstract

Piyade tüfeklerinin onarımında genellikle gözle muayene yöntemleri kullanılmaktadır. Bu nedenle; onarım faaliyeti süreci içerisinde personel hataları, uygun olmayan yöntem ve malzeme kullanımı, iş gücü ve zaman kaybı oluşabilmektedir. Onarım faaliyetlerinde standart bir prosedür bulunmaması güvenilirliği ve sürekliliği olumsuz yönde etkilemektedir. Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA); sistem, tasarım veya sürecin bütünüyle ele alınarak ortaya çıkan/çıkabilecek hata türlerini tanımlamak ve etkilerinin değerlendirmek için kullanılan bir tekniktir. Bu çalışmada, süreç içerisinde ortaya çıkan/çıkabilecek hataların tespit edilmesi ve alınacak önlemlerin belirlenmesi amacıyla piyade tüfekleri onarım süreci incelenmiş; uygunsuz depolama, uygunsuz kaplama, onarımdan sonra uygunsuz yağlama ve kontrol adımlarının aksatılması gibi süreç içerisinde oluşan/oluşabilecek 11 hata türü üzerinde durulmuştur. Mutlak önlem alınması gereken hatalara yönelik Neden Sonuç Diyagramı ile alt nedenler belirlenmiştir. Risk Öncelik Sayısı en yüksek olan “uygunsuz kaplama” hata türüne yönelik en uygun kaplama kalınlığının tespit edilmesi amacıyla ilgili parametre ve seviyeler belirlenerek Taguchi yönteminden yararlanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda; kaplama kalınlığı üzerinde en etkili parametrenin 5.94 fark değeri ile kimyasal oranı olduğu görülmüştür. En uygun kaplama kalınlığı 9.04µm ile 90 ℃ sıcaklık, 20 dakika süre ve %20 kimyasal oranı koşulları altında elde edilmiştir.

Keywords

Hata türü ve etkileri analizi , Deney tasarımı , Risk öncelik sayısı , Kalite iyileştirme , Piyade tüfekleri

Failure Mode and Effects Analysis in the Repair of Infantry Rifles: An Application Using the Taguchi Approach

Abstract

Visual inspection methods are commonly used in the repair of infantry rifles. Consequently, personnel failures, the use of inappropriate methods and materials, as well as labor and time losses may occur during the repair process. The absence of a standard procedure for repair activities negatively impacts reliability and continuity. Failure Mode and Effects Analysis (FMEA) is a technique used to identify potential failure types and assess their effects by examining the entire system, design, or process. In this study, the repair process of infantry rifles was analyzed to identify potential failures and to determine the precautions. Eleven failure modes that may occur during the process, such as improper storage, improper coating, inadequate lubrication after repair, and neglect of control steps, were focused on. A cause-and-effect diagram was used to identify the root causes of failures that require absolute prevention. In order to determine the appropriate coating thickness for the “improper coating” failure mode with the highest Risk Priority Number, the Taguchi method was utilized by determining the relevant parameters and levels. As a result of the analysis, it was found that the most effective parameter for the coating thickness was the chemical ratio, with a delta value of 5.94. The optimum coating thickness of 9.04µm was obtained under the conditions of 90 ℃ temperature, 20 minutes treatment time, and 20% chemical ratio.

Keywords

Failure mode and effects analysis , Design of experiments , Risk priority number , Quality improvement , Infantry rifle

References

• [1] Eren, E. R. ve Pamuk, O., “Hata türü ve etkileri analizi yönteminin konfeksiyon sektöründe uygulanması”, Uludağ Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 25(3): 1533-1546 2020.
• [2] P.A. Garcia Aguirre; L. Pérez-Domínguez; D. Luviano-Cruz; J.J. Solano Noriega; E. Martínez Gómez; M. Callejas-Cuervo, ‘’PFDA-FMEA, an Integrated Method Improving FMEA Assessment in Product Design’’, Applied Sciences, 11, 4:1406, 2021.
• [3] Y. Sönmez & M. C. Unğan, “Hata Türü ve Etkileri Analizi ve Otomotiv Parçaları Üretiminde Bir Uygulama”, İşletme Bilimi Dergisi, 5 (2) , 217-245, 2017.
• [4] B. Şişman, “Hata Türü ve Etkileri Analizinde Bulanık AHP VE Bulanık VIKOR Yöntemleri İle Otomativ Sektöründe Ri̇sk Değerlendi̇rmesi̇ - Risk Evaluating By Fuzzy AHP And Fuzzy VIKOR Methods In Failure Mode And Effects Analysis For Automotive Sector”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9 (18) , 234-250 , 2017.
• [5] M. Aydan & S. Kaya, “Hata Türü ve Etkileri Analizi (HTEA): Üniversite Hastanesinde Bir Uygulama”, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 20 (4) , 475-502, 2017.
• [6] E. C. Sabir &M. Bebekli, “Hata Türleri ve Etkileri Analizinin, HTEA, Tekstil Boya-Terbiye İşletmelerinde Kullanımı”, Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 28 (1) , 157-162, 2015.
• [7] Özakın, B., “Sac malzeme üretiminde hata türleri ve etkileri analizi”, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 28: 1204-1209 2021.
• [8] M. A. Yerlikaya, B. Efe & Ö. F. Efe, “İş Güvenliğinde Bulanık Promethee Yöntemiyle Hata Türleri ve Etkilerinin Analizi: Bir İnşaat Firmasında Uygulama”, Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 6 (2) , 126-137, 2016.
• [9] F. Şimşir, H. İ. Demir ve S. Azdemir, "Demir Çelik Sektöründe Hibrid DEMATEL ve TOPSİS-ELECTRE Yöntemleri ile Hata Türleri ve Etkileri Analizi", Academic Platform - Journal of Engineering and Science, 6, (3), 22-34, 2018.
• [10] T. A. Dayan & A. Fığlalı, “Hata Türü Etkileri Analizi Ve Kalite Araçları Kullanılarak Bakır Profil Üretim Verimliliğinin Artırılması”, Kocaeli Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1 (2), 67-76, 2018.
• [11] Maruf, M., “Hata türü ve etkileri analizi yönteminde hata türlerinin veri zarflama analizi ile önceliklendirilmesi”, Turkish Studies - Economy 15(1): 323-332, 2020.
• [12] Magalhães, W. R. ve Lima Junior, F. R., “A model based on FMEA and fuzzy TOPSIS for risk prioritization in industrial processes”, Gestão & Produção, 28(4): 15-20 2021.
• [13] N. Kayhan, “Kalite Risk Değerlendirmesi ve Çelik Konstrüksiyon sektörü üzerine bir uygulama”, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük, Türkiye, 2020.
• [14] Aksu, A., “112 Acil sağlık hizmetleri istasyonlarında iş sağlığı ve güvenliği uygulamaları ve risk değerlendirmesi”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medipol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2020.
• [15] Uysal, K.Y., “Piyade Tüfeklerinin Onarımında Hata Türü ve Etkileri Analizi: Deney Tasarımı Yaklaşımı ile Kalite İyileştirme”, Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük 2024.
• [16] Aksu, M. ve Şahin, H., “Hata Türü ve Etkileri Analizi Yönteminin Uygulama Alanları ve Önemi”, Gıda Teknolojileri Dergisi, 12(3): 95-110, 2022.
• [17] Duman, F., “FMEA Yöntemi ile Süreç Yönetimi ve İyileştirme Stratejileri”, Endüstriyel Yönetim Dergisi, 29(1): 44-58, 2023.
• [18] Çetin, M. ve Yıldız, S., “Hata Türü ve Etkileri Analizi ile Süreç İyileştirme: Bir Uygulama Örneği”, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, 29(1): 66-80, 2023.
• [19] Aktaş, A. ve Özdemir, O., “Hata Türü ve Etkileri Analizi ile Süreç İyileştirme Uygulamaları: Bir Otomotiv Firması Örneği”, Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36(4): 1081-1094, 2021.
• [20] Korkmaz, D., “Servis HTEA ve Müşteri Memnuniyeti”, Hizmet Yönetimi Dergisi, 15(2): 90-105, 2023.
• [21] Akın, H. B., “Hata türü ve etkileri analizi (FMEA) ve bir uygulama”, Öneri Dergisi, 6(24): 271-278 (2005).
• [22] Kılıç, R. ve Çetin, M., “Taguchi Yöntemi ile Ürün Tasarımında Kalite İyileştirme”, Endüstriyel Mühendislik Dergisi, 27(2): 112-126, 2022.
• [23] Taguchi G, Chowdhury S, Wu Y. Taguchi’s Quality Engineering Handbook. John Wiley and Sons. New Jersey; 2005.
• [24] Xiao, N., Huang, H. Z., Li, Y., He, L., and Jin, T., “Multiple failure modes analysis and weighted risk priority number evaluation in FMEA”, Engineering Failure Analysis, 18(4): 1162-1170, 2011.