“TRABZON’DA MEŞVERET” GAZETESİ’NDEKİ REKLAMLAR ÜZERİNDEN TRABZON’UN SOSYAL- EKONOMİK VE KÜLTÜREL ANALİZİ

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 24, 199 - 234, 10.05.2018

Melek Öksüz

https://doi.org/10.18220/kid.422632

Cited By: 1

Öz

Sanayi Devrimi sonrasında Avrupa’da meydana gelen ekonomik gelişmeler
toplumların tüketim alışkanlıklarının değişmesinde etkili olmuştur. Her alanda
ürün ve hizmetlerin çeşitliliği artmıştır. Bu ürünlerin geniş kitlelere ulaştırılması
meselesi ister istemez reklam olgusunu ortaya çıkarmıştır.

Tüketim toplumunun oluşumundaki en etkili araçlarından biri olan
reklamın, Osmanlı ülkesinde yazılı basında yaygın olarak kullanılması
gazetelerin sayısının artması ile eş zamanlı olarak gelişmiştir. 19. yüzyıldan
itibaren çıkarılan ulusal ve yerel gazetelerin sayısında II. Meşrutiyet
sonrasında belirgin bir artış gözlem-lenirken; gazete sayfalarındaki
reklamların da çeşitlenmesi söz konusu olmuştur.

Bu çalışmada, Trabzon’da yayımlanan “Trabzon’da Meşveret” gazetesindeki
reklamlar incelenerek 20. yüzyıl başlarında Trabzon’un tüketim alışkanlıkları,
ekonomik, sosyal ve kültürel yapısı reklamlar üzerinden değerlendirilmeye
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Trabzon’da Meşveret Gazetesi, Reklam

AN ANALYSIS OF SOCIO-ECONOMICS AND CULTURE IN TRABZON BASED ON THE COMMERCIALS IN “TRABZON’DA MEŞVERET” NEWSPAPER

Öz

The economic developments initiated by the Industrial Revolution in
Europe have radically changed the consumption habits of the societies. The
variety of products and services has increased on a large scale. The need to
commute these new products and services to the masses led to the phenomenon of
advertising. In the Ottoman Empire, the use of mass advertisement, which has
been one of the most important instruments in creating the contemporary
consumer society, coincided with the increase in the numbers of newspapers.
Following the Second Constitutional Period, a dramatic increase was observed in
the number of both national and local newspapers which had been published since
the 19^th century. This increase was accompanied by a more
discernible diversity in the newspaper advertisements. This study examines the
commercials appeared in “Trabzon’da Meşveret” and analyses the early 20th
century socio-economic and cultural structure of Trabzon based on the consumer
habits and attitudes.

Anahtar Kelimeler

Trabzon’da Meşveret newspaper, Advertisement, Commercials

Kaynakça

• ALBAYRAK, Hüseyin, Trabzon Basın Tarihi, Ankara 1994.
• ALBAYRAK, Hüseyin, Dünden Bugüne Trabzon Basını, C: 1, Ankara 2010, Trabzon İli ve İlçeleri Eğitim, Kültür ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı, s. 1.
• Anadolu’nun İlk Tıp Gazetelerinden Hekim, Haz. Mustafa Çulfaz, Serander Yayınevi, Trabzon 2007.
• BASKICI, Murat, “Osmanlı Anadolu’sunda Sigorta Piyasası: 1860-1918”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C: 57, S: 4,(2002) s. 1-33.
• BİRİNCİ, Ali, “Meşveretçi Naci Bey ve Gazetesi”, Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S: 5, (Güz 2008), s.139-149.
• BOSTAN, M. Hanefi, XV-XVI. Asırlarda Trabzon Sancağında Sosyal ve İktisadi Hayat, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2002, s. 102
• BÜLBÜL, A. Rıdvan, Genel Gazetecilik Bilgileri, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara 2000.
• ÇAKIR, Hamza, Gazeteciliğe Giriş, Tablet Yayınları, Konya 2007.
• ÇAKIR, Hamza, Osmanlıda Basın- İktidar İlişkileri, Siyasal Kitabevi, Ankara 2002.
• ÇULFAZ, Mustafa, “Anadolu’nun İlk Tıp Gazetelerinden: Hekim”, Anadolu’nun İlk Tıp Gazetelerinden Hekim, Haz. Mustafa ÇULFAZ Trabzon 2007, s.XXXV-XLIII.
• ELDEN, Müge, Reklam ve Reklamcılık, Say Yayınları, İstanbul 2009.
• ESENKAYA, Ahmet, “Çanakkale Cephesinde İdari Faaliyetler ve Lojistik Hizmetleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, (Güz 2014), S: 17, s.45-83.
• GİRGİN, Atilla, Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, İnkılap Kitabevi, İstanbul 2001.
• İVRENDİ, Mehmet-AKBAL, İsmail-CANITEZ, Murat, “Osmanlı İmparator-luğu’nun Son Yıllarında Gazete Reklamları ve Uygulamaları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S: 13 (2005),s. 239. s.237-257.
• KOCABAŞ, Füsun-ELDEN, Müge, Reklamcılık-Kavramlar, Kararlar, Kurumlar, İletişim Yayınları, İstanbul 2009
• KOLOĞLU, Orhan, “Türkçe-Dışı Basın”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, C: 1, İstanbul 1985, s. 94-98.
• KOLOĞLU, Orhan, “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, C: 1, İstanbul 1985, s. 68-93.
• ÖKSÜZ, Hikmet-USTA, Veysel, Mustafa Reşit Tarakçıoğlu Hayatı, Hatıratı ve Trabzon’un Yakın Tarihi, Serander Yayınevi, Trabzon 2008.
• ÖKSÜZ, Melek, Trablusgarp Savaşı ve Donanma Cemiyeti’ne Trabzon Vilayetinden Yardımlar, Serander Yayınevi, Trabzon 2016.
• ÖZKUNDAKÇI, Mehmet, Reklamcılığa Giriş, Hayat Yayınları, İstanbul 2008.
• Trabzon Vilayeti Salnamesi, Haz Kudret Emiroğlu, C: 22, Ankara 2009.
• Trabzon’da Meşveret, No: Sayı: 254-300, 351-400.
• USTA, Veysel-TULUK, Ömer İskender, Başlangıçtan Günümüze Trabzon’da Tiyatro, Serander Yayınevi, Trbzon 2017.
• USTA, Veysel, “Tanzimat’tan Cumhuriyete Trabzon’da Sağlık”, Anadolu’nun İlk Tıp Gazetelerinden Hekim, Haz. Mustafa Çulfaz, Trabzon 2007, s.xıx-xxxıv.
• VARLIK, Bülent, “Yerel Basının Öncüsü: Vilayet Gazeteleri”, Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, C: 1, İstanbul 1985, s. 99-102.
• YERLİKAYA, İlhan, “Bir Osmanlı Gazetesi Olan Vakit Gazetesi’nde (1875-1884) İlan ve Reklamlar, Marmara İletişim Dergisi, S: 8, (Ekim 1994), s.201-212.