Öz
Tarihi romanlar, konularını geçmişten alarak gelecek nesillere birtakım
iletiler sunmayı amaçlar. Bu, insanların kendini iyi hissetmesine ve aidiyet
duygusu geliştirmesine yardımcı olur. Gazeteci ve yazar Şahabeddin Uzunkaya,
uzun süre ulusal basının önemli kademelerinde bulunmuş, Türk siyaset, kültür ve
edebiyatının üst düzey isimleriyle birlikte çalışmıştır. Cumhuriyet gazetesinin
Karadeniz temsilciliğini de yapan Şahabeddin Uzunkaya, Giresun ve Samsun basını
için de önemli bir isim olmuştur. Giresun’da yarım asır gazetecilik yapan
Uzunkaya’nın ayrıca dört romanı vardır. Popüler romanlarının yanında Seyid
Vakkas romanı Giresun tarihine ışık tuttuğu gibi şehrin manevi mimarlarını da
kurgusal çerçevede ele almaktadır. Bu çalışmada kısaca roman ve tarih ilişkisi
üzerinde durulmuştur. Şahabeddin Uzunkaya’nın kısa biyografisi verildikten
sonra kitabın tanıtımı yapılmıştır. Romanın olay örgüsü, zaman, mekân,
anlatıcı, şahıslar gibi unsurları ayrı ayrı ele alınmıştır. Sonuç bölümüyle
genel bir değerlendirme yapılmıştır. Romandaki olayların ya da kişilerin tarihi
bilgilerle karşılaştırılması, dipnotlarla yapılmaya çalışılmıştır. Gazeteci
dili ve dikkatiyle oluşturulan bu tarihi romanın halk anlatılarından beslenerek
yazıldığı anlaşılmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKTAŞ, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Kitabevi, Ankara 1991.
- BALCI, Sezai, Giresun Rumları ve Gayrimüslim Bir Belediye Başkanı: Kaptan Yorgi Konstantinidi Paşa, Libra Yay., İkinci Baskı, İstanbul 2012 .
- BALCI, Sezai, “Giresun Belediye Başkanı Kaptan Yorgi Paşa (1829-1904)”, Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Yay., Samsun 2013, s. 1311-1332.
- DAŞ, Mustafa (2009), “Trabzon Komnenos Devleti Bir Rum İmparatorluğu muydu?” Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 103-107.
- DURMA, Abdulhalim, Evliyalar Şehri Giresun, Yenigün Matbaacılık, Ankara 2013.
- EMECEN, Feridun M., Doğu Karadenizde İki Kıyı Kasabasının Tarihi: Bulancak-Piraziz, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2015.
- EMECEN, Feridun M., “Mitler ve Gerçekler Arasında: Giresun’da Seyyid Vakkas Efsanesi ve Giresunlu Seyyid Mehmed Paşa” Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S: 5, Aralık 2008, s. 77-92.
- FALLMERAYER, Jakob Phılıpp, Trabzon İmparatorluğunun Tarihi, Çev. Ahmet Cevat Eren, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2011.
- FATSA, Mehmet, Geçmişten Günümüze Piraziz, Giresun Kaymakamlığı Yayınları, İstanbul 2012.
- FATSA, Mehmet, Karadenizde Zaviyeler, Arı Sanat, İstanbul 2017.
- FORSTER, E. M., Roman Sanatı, Çev. Ünal Aytür, Adam Yayınları (3. Baskı), İstanbul 2001.
- GOLOĞLU, Mahmut, Anadolu’nun Millî Devleti Pontos, Kalite Matbaası, Ankara 1973.
- GOLOĞLU, Mahmut, Trabzon Tarihi, Serander (2. baskı), Trabzon 2013.
- KUNDERA, Milan, Roman Sanatı, Çev. Aysel Bora, Can Yay., İstanbul 2002.
- ÖRENÇ, Ali Fuat, “Geçmişten Günümüze Giresun Adası”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 40-54.
- ÖZTÜRK, Yücel, “Fatih Zamanında Osmanlı Karadeniz Politikasının Oluşması ve Sonuçları”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 138-161
- PLİSNİER, Charles, Roman Üzerine Düşünceler, Çev. Hilmi Uçan, Hece, Ankara 2003.
- SEVER, İlker, “XIV. Yüzyılın Ortalarında Trabzon Komnenos Devleti Ceneviz İlişkileri ve Ceneviz’in Giresun Baskını” Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 108-116.
- STEVİCK, Phılıp, Roman Teorisi, Çev. Sevim Kantarcıoğlu, Akçağ (2. baskı), Ankara 2004.
- SÜMER, Faruk, Safevî Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999.
- ŞÂKİR ŞEVKET, Trabzon Tarihi, Haz. İsmail Hacıfettahoğlu, Kurtuba Kitap, İstanbul 2013.
- TELLİOĞLU, İbrahim, Komnenosların Karadeniz Hâkimiyeti Trabzon Rum Devleti, Serander, Trabzon 2009.
- TURAL, Sadık Kemal, Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal (Tarihi Roman Geleneği veya Cezmi), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1993.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Aşk Çılgınlıkları, Berkalp Kitabevi, Ankara 1944.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Evlenecek Kız Aranıyor, Arif Bolat Kitabevi, İstanbul 1943.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Namus Pazarı, Gündüz Matbaası, Giresun 1953.
- UZUNKAYA, Şahabeddin Seyid Vakkas, Gündüz Matbaası, Giresun. (tarihsiz),
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Fikir Kırıntıları”, Aksu, (Şubat 1942), C: 3, S: 31 s. 27.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Sokak”, Aksu, (1 Şubat 1940), C: 2, S: 17, s. 20-21.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Bir Temmuz”, Aksu, (1 Temmuz 1946), C: 4, S: 40, s. 1.
Öz
Historical novels, exploring past events, intend
to convey certain messages to the future generations. This provides a sense of
security and helps people develop a sense of belonging. The Journalist and
writer Shahabeddin Uzunkaya worked with various significant Turkish political,
cultural, and literary circles. Uzunkaya, who also served as Cumhuriyet Newspaper’s
Black Sea regional correspondent, had earned himself a sound reputation
regarding the media sector in Samsun and Giresun as well. In addition to his
fifty-year career in Giresun journalism, he penned four novels. One of his
novels, Seyid Vakkas, which sheds
light on Giresun’s history, deals with the spiritual figures of the city within
a fictional framework. This study briefly relates on the relationship between
the novel and history. After some biographical details, the study analyses the
novel Seyid Vakkas with reference to
plot, temporal and spatial setting of the novel, the narrator, and characters.
The events and characters in the novel are compared/contrasted with the
historical facts mostly in the footnotes. It is concluded that this historical
novel which was constructed with the language, tone and concerns of a
journalist was written based on the folk stories.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AKTAŞ, Şerif, Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş, Akçağ Kitabevi, Ankara 1991.
- BALCI, Sezai, Giresun Rumları ve Gayrimüslim Bir Belediye Başkanı: Kaptan Yorgi Konstantinidi Paşa, Libra Yay., İkinci Baskı, İstanbul 2012 .
- BALCI, Sezai, “Giresun Belediye Başkanı Kaptan Yorgi Paşa (1829-1904)”, Tarih Boyunca Karadeniz Ticareti ve Canik, Ed. Osman Köse, Canik Belediyesi Yay., Samsun 2013, s. 1311-1332.
- DAŞ, Mustafa (2009), “Trabzon Komnenos Devleti Bir Rum İmparatorluğu muydu?” Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 103-107.
- DURMA, Abdulhalim, Evliyalar Şehri Giresun, Yenigün Matbaacılık, Ankara 2013.
- EMECEN, Feridun M., Doğu Karadenizde İki Kıyı Kasabasının Tarihi: Bulancak-Piraziz, Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2015.
- EMECEN, Feridun M., “Mitler ve Gerçekler Arasında: Giresun’da Seyyid Vakkas Efsanesi ve Giresunlu Seyyid Mehmed Paşa” Uluslararası Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S: 5, Aralık 2008, s. 77-92.
- FALLMERAYER, Jakob Phılıpp, Trabzon İmparatorluğunun Tarihi, Çev. Ahmet Cevat Eren, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2011.
- FATSA, Mehmet, Geçmişten Günümüze Piraziz, Giresun Kaymakamlığı Yayınları, İstanbul 2012.
- FATSA, Mehmet, Karadenizde Zaviyeler, Arı Sanat, İstanbul 2017.
- FORSTER, E. M., Roman Sanatı, Çev. Ünal Aytür, Adam Yayınları (3. Baskı), İstanbul 2001.
- GOLOĞLU, Mahmut, Anadolu’nun Millî Devleti Pontos, Kalite Matbaası, Ankara 1973.
- GOLOĞLU, Mahmut, Trabzon Tarihi, Serander (2. baskı), Trabzon 2013.
- KUNDERA, Milan, Roman Sanatı, Çev. Aysel Bora, Can Yay., İstanbul 2002.
- ÖRENÇ, Ali Fuat, “Geçmişten Günümüze Giresun Adası”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 40-54.
- ÖZTÜRK, Yücel, “Fatih Zamanında Osmanlı Karadeniz Politikasının Oluşması ve Sonuçları”, Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 138-161
- PLİSNİER, Charles, Roman Üzerine Düşünceler, Çev. Hilmi Uçan, Hece, Ankara 2003.
- SEVER, İlker, “XIV. Yüzyılın Ortalarında Trabzon Komnenos Devleti Ceneviz İlişkileri ve Ceneviz’in Giresun Baskını” Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu 9 – 11 Ekim 2008 Bildiriler, C: 1, Giresun Belediyesi, Ankara 2009, s. 108-116.
- STEVİCK, Phılıp, Roman Teorisi, Çev. Sevim Kantarcıoğlu, Akçağ (2. baskı), Ankara 2004.
- SÜMER, Faruk, Safevî Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1999.
- ŞÂKİR ŞEVKET, Trabzon Tarihi, Haz. İsmail Hacıfettahoğlu, Kurtuba Kitap, İstanbul 2013.
- TELLİOĞLU, İbrahim, Komnenosların Karadeniz Hâkimiyeti Trabzon Rum Devleti, Serander, Trabzon 2009.
- TURAL, Sadık Kemal, Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal (Tarihi Roman Geleneği veya Cezmi), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1993.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Aşk Çılgınlıkları, Berkalp Kitabevi, Ankara 1944.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Evlenecek Kız Aranıyor, Arif Bolat Kitabevi, İstanbul 1943.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, Namus Pazarı, Gündüz Matbaası, Giresun 1953.
- UZUNKAYA, Şahabeddin Seyid Vakkas, Gündüz Matbaası, Giresun. (tarihsiz),
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Fikir Kırıntıları”, Aksu, (Şubat 1942), C: 3, S: 31 s. 27.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Sokak”, Aksu, (1 Şubat 1940), C: 2, S: 17, s. 20-21.
- UZUNKAYA, Şahabeddin, “Bir Temmuz”, Aksu, (1 Temmuz 1946), C: 4, S: 40, s. 1.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Mayıs 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 12 Sayı: 24 |
