The Comparison of Financial Performances of Renewable and Traditional Energy Companies in Türkiye: DuPont Analysis Approach

Yıl 2024, Cilt: 16 Sayı: 31, 345 - 359, 28.11.2024

Musa Özçelik

https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.1508111

Öz

Purpose: The purpose of this study is to compare the financial performances of renewable and traditional energy companies and to evaluate them in terms of various financial indicators.
Design/Methodology: The data set of the study included the companies that are among the companies operated in Borsa Istanbul and the biggest private sector energy companies in terms of installed capacity. Within this context, seven energy firms producing electrical energy were determined for the study. The data, obtained from the determined companies’ annual financial statements between 2020-2023 terms, was investigated via DuPont analysis.
Findings: According to the findings, renewable energy companies have low asset turnover in spite of their high net profit margin, whereas the traditional energy companies’ financial performances regressed in the last years. Even the most successful energy company seemed to be ENJSA, whose installed capacity was formed of both traditional and renewable energy sources, it was also pointed out that similar companies showed the worst financial performances. These findings emphasize the necessity of careful administration of diversification strategies in the energy sector and the importance of making long-term energy policies.
Limitations: As the majority of big energy companies in terms of installed capacity are not traded, their financial data was not accessible. Only four-yearly data retrospectively of seven companies in the data set was accessible, so it is the limitation of this study.
Originality/Value: This study investigates the financial size of transformation in the energy sector. Therefore, it may give clues to company administrators and policymakers in the process of transformation in the energy sector.

Anahtar Kelimeler

Energy Sector, Renewable Energy, DuPont Analysis, Ratio Analysis, Financial Performance

Türkiye'de Yenilenebilir ve Geleneksel Enerji Şirketlerinin Finansal Performans Karşılaştırması: DuPont Analizi Yaklaşımı

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, yenilenebilir ve geleneksel enerji şirketlerinin finansal performanslarını DuPont Analizi yöntemiyle karşılaştırarak çeşitli finansal göstergeler açısından değerlendirmektir.
Tasarım/Yöntem: Çalışmanın veri seti, kurulu güç bakımından en büyük özel sektör enerji şirketleri arasında yer alan ve Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerden oluşmaktadır. Bu kapsamda elektrik enerjisi üreten yedi enerji şirketi belirlenmiştir. Çalışmada ilgili şirketlerin 2020-2023 dönem aralığındaki yıllık mali tablolarından elde edilen veriler DuPont Analizi ile incelenmiştir.
Bulgular: Çalışmanın bulgularına göre yenilenebilir enerji şirketlerinin yüksek net kâr marjlarına rağmen düşük aktif devir hızlarına sahip olduğu, geleneksel enerji şirketlerinin ise son yıllarda finansal performanslarının gerilediği görülmektedir. En başarılı enerji şirketi, kurulu gücü hem geleneksel hem de yenilenebilir enerji kaynaklarından oluşan ENJSA olarak görülse de benzer enerji şirketlerinin en kötü finansal performansı sergilediği de dikkat çekmektedir. Bu bulgular, enerji sektöründeki çeşitlendirme stratejilerinin dikkatli yönetilmesi gerektiğini ve uzun vadeli enerji politikalarının oluşturulmasının önemini vurgulamaktadır.
Sınırlılıklar: Kurulu güç bakımından büyük enerji şirketlerinin birçoğu borsada işlem görmediği için bu şirketlerin finansal verilerine erişim sağlanamamıştır. Veri setinde yer alan yedi şirketin geriye dönük kesintisiz dört yıllık verilerine ulaşılabilmiştir. Bu durum, çalışmanın sınırlılığını oluşturmaktadır.
Özgünlük/Değer: Bu çalışma, enerji sektöründe yaşanan dönüşümün finansal boyutunu inceleyerek enerji sektöründeki dönüşüm sürecinde şirket yöneticileri ve politika yapıcılar için ipuçları sağlayabilir.

Anahtar Kelimeler

Enerji Sektörü, Yenilenebilir Enerji, DuPont Analizi, Oran Analizi, Finansal Performans

Etik Beyan

Bu çalışmada “Etik Kurul” izini alınmasını gerektiren bir yöntem kullanılmamıştır.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Teşekkür

Yoktur.

Kaynakça

• Adamkaite, J., Streimikiene, D., & Rudzioniene, K. (2023). The impact of social responsibility on corporate financial performance in the energy sector: Evidence from Lithuania. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 30(1), 91-104. https://doi.org/10.1002/csr.2340
• Ağ, A., & Kuloğlu, E. (2020). İşletmelerin finansal performansının veri zarflama analizi yöntemiyle tespit edilmesi: Borsa İstanbul’da işlem gören enerji işletmelerine yönelik bir uygulama. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29), 3756-3772. https://doi.org/10.26466/opus.746452
• Akdoğan, N., & Tenker N., (2005). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri (10. Baskı). Gazi Kitabevi, Ankara.
• Akgün, A. (2022). BIST enerji şirketlerinin CRITIC ve CODAS bütünleşik yaklaşımı ile finansal açıdan değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (48), 338-356. https://doi.org/10.52642/susbed.1111547
• Alsagr, N. (2023). Financial efficiency and its impact on renewable energy investment: Empirical evidence from advanced and emerging economies. Journal of Cleaner Production, 401, 136738. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2023.136738
• Arslan-Ayaydin, Ö., & Thewissen, J. (2016). The financial reward for environmental performance in the energy sector. Energy & Environment, 27(3-4), 389-413. https://doi.org/10.1177/0958305X15627547
• Babacan, A., & Tuncay, M. (2022). Türk enerji sektöründe çalışma sermayesi ve finansal performans arasındaki etkileşim: swara, ahp ve topsıs yöntemleriyle karşılaştırmalı bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(3), 1976-2005. https://doi.org/10.30798/makuiibf.1097378
• Bağcı, H., & Yüksel Yiğiter, Ş. (2019). BİST’te yer alan enerji şirketlerinin finansal performansının SD ve WASPAS yöntemleriyle ölçülmesi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 877-898. https://doi.org/10.29029/busbed.559885
• Baran, M., Kuźniarska, A., Makieła, Z. J., Sławik, A., & Stuss, M. M. (2022). Does ESG reporting relate to corporate financial performance in the context of the energy sector transformation? Evidence from Poland. Energies, 15(2), 477. https://doi.org/10.3390/en15020477
• Beller Dikmen, B. (2021). Elektrik Enerjisi Sektörünün Finansal Performanslarının Oran Analizi Yöntemi ile İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(1), 912-926. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1174
• Çabuk, A., & Lazol, İ. (2016). Mali tablolar analizi. Ekin Yayın.
• Çiftçi, H. N., & Yıldırım, B. F. (2020). BİST enerji sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının incelenmesi: gri sayılara dayalı zaman kesiti örneği. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 22(3), 384-404. https://doi.org/10.31460/mbdd.723322
• Çiftçi, H. N., Kuzu Yıldırım, S., & Yıldırım, B. F. (2021). Nakit Akış Oranlarına Dayalı Finansal Performansların Kombine Uzlaşık Çözüm Yöntemi ile Analizi: BIST’te İşlem Gören Enerji Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 207-224. https://doi.org/10.25095/mufad.947737
• Davidson, W. (2020). Analysis of Profitability Using the DuPont Analysis. Financial Statement Analysis, W. Davidson (Ed.) içinde. https://doi.org/10.1002/9781119743217.ch3
• Demirbaş, A. (2006). Global renewable energy resources. Energy sources, 28(8), 779-792. https://doi.org/10.1080/00908310600718742
• European Comission. (t.y.). Renewable energy targets. Energy, Climate Change, Environment, European Comission. https://energy.ec.europa.eu/topics/renewable-energy/renewable-energy-directive-targets-and-rules/renewable-energy-targets_en
• Halkos, G. E., & Tzeremes, N. G. (2012). Analyzing the Greek renewable energy sector: A Data Envelopment Analysis approach. Renewable and sustainable energy reviews, 16(5), 2884-2893. https://doi.org/10.1016/j.rser.2012.02.003
• International Energy Agency (2013), Energy Policies of IEA Countries: Germany, 2013 Review, International Energy Agency secretariat, Paris.
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E., & Ayyildiz, N. (2015). Enerji sektörünün finansal analizi: Türkiye ve Avrupa enerji sektörü karşılaştırması. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3), 86-97.
• Kılıçarslan, A. (2023). Yenilenebilir enerji sektörü şirketlerinin finansal performans analizi: Borsa İstanbul’da bir uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 232-253. https://doi.org/10.21180/iibfdkastamonu.1191441
• Kludacz-Alessandri, M., & Cygańska, M. (2021). Corporate social responsibility and financial performance among energy sector companies. Energies, 14(19), 6068. https://doi.org/10.3390/en14196068
• Lee, C. C., Wang, F., & Chang, Y. F. (2023). Does green finance promote renewable energy? Evidence from China. Resources Policy, 82, 103439. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2023.103439 Lee, S. P. (2021). Environmental responsibility, CEO power and financial performance in the energy sector. Review of Managerial Science, 15(8), 2407-2426. https://doi.org/10.1007/s11846-020-00430-z
• Metin, S., Yaman, S., & Korkmaz, T. (2017). Finansal performansın TOPSIS ve MOORA yöntemleri ile belirlenmesi: BİST enerji firmaları üzerine karşılaştırmalı bir uygulama. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 371-394.
• Orçun, Ç. (2019). Enerji sektöründe WASPAS yöntemiyle performans analizi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(2), 439-453. https://doi.org/10.11616/basbed.v19i47045.537839
• Özdemir, O., & Parmaksız, S. (2022). BIST Enerji işletmelerinin finansal performanslarının çok kriterli karar verme teknikleri ile karşılaştırılması: TOPSIS ve EDAS yöntemleri ile analiz. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 34-56.
• Özkaya, S.Y. (t.y.). Yenilenebilir enerji kaynakları. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. https://www.mfa.gov.tr/yenilenebilir-enerji-kaynaklari.tr.mfa#:~:text=T%C3%BCrkiye'nin%2C%20hidroenerji%2C%20jeotermal,%C5%9Fansl%C4%B1%20b%C3%B6lgelerinden%20birinde%20yer%20almaktad%C4%B1r.
• Paun, D. (2017). Sustainability and financial performance of companies in the energy sector in Romania. Sustainability, 9(10), 1722. https://doi.org/10.3390/su9101722
• PWC. (2023). Türkiye elektrik piyasasına genel bakış 2023. Price Waterhouse Coopers Türkiye. https://www.pwc.com.tr/turkiye-elektrik-piyasasina-genel-bakis
• Sakalsız, S. A., & Süsay Alkan, A. (2024). Firmaların karbon emisyonları ile sermaye maliyetleri ilişkisi: Türkiye örneği. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26(46), 439-454.
• Terzioğlu, M. K., Kurt, E. S., Yaşar, A., & Köken, M. (2022). BİST100-Enerji sektörü finansal performansı: SWARA-VIKOR ve SWARA-WASPAS. Alanya Akademik Bakış, 6(2), 2439–2455. https://doi.org/10.29023/alanyaakademik.1079820
• United Nations (2015), Adoption of the Paris Agreement, United Nations Framework Convention on Climate Change secretariat, United Nations Framework Convention on Climate Change secretariat (UNFCC), Bonn. Westerman, W., De Ridder, A., & Achtereekte, M. (2020). Firm performance and diversification in the energy sector. Managerial Finance, 46(11), 1373-1390. https://doi.org/10.1108/MF-11-2019-0589