YÖRÜKLERDE BİR AZIK TÜRÜ: ÇÖREK

Year 2018, Volume: 8 Issue: 16, 381 - 392, 24.12.2018

Mehmet Alptekin

https://doi.org/10.31834/kilissbd.469440

Abstract

Azık, yolculukta yenmek için hazırlanan yiyeceklerin
genel ismidir. Göçebelerin günlük hayatları, genellikle yolculuklarla
geçmektedir. Sabahın erken saatlerinde keçi ve koyunları otlamak için yola
çıkan göçebeler, akşam saatlerinde evlerine dönmektedir. Göçerler, gün
içerisindeki açlık ihtiyaçlarını; yağlıklarına sardıkları azık ve katıklarıyla
gidermektedirler. Göçebelerin azıklarının başında çörek gelmektedir ki yendiği
andan itibaren kişiyi uzun süre tok tutmaktadır.

Çörek hem yapımının kolay olması hem de uzun süre
tazeliğini koruması bakımından tercih edilmektedir. Çörekler, göçebe hayat
kültürünün vazgeçilmezlerinden olup farklı türlerde yapılıp göçebe yaşamının
her döneminde karşımıza çıkmaktadır. Doğumdan ölüme kadar hayatın her
aşamasında kendine yer edinmiştir.

Çalışmada, göçebe hayatın vazgeçilmez besinlerinden
olan küllü ve yağlı çöreğin Mersin-Silifke göçerleri arasındaki önemi üzerinde
durulmuştur Çalışmada, Mersin-Silifke göçerlerinden bilgi toplanırken saha
çalışması ve Türk kültüründe çörek hakkındaki bilgilerin elde edilme aşamasında
da doküman analizi yöntemlerinden faydalanılmıştır. Bu sayede, bir dönem göçebe
kültür hayatının önemli yiyecekleri arasında olan çöreğin Türk kültüründeki
önemine de dikkat çekilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Türk kültürü, azık, göçebe

References

• Atalay, B. (1985). Divanü Lügat-it-Türk Tercümesi I, Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Ergin, M. (1994). Dede Korkut Kitabı I (Giriş-Metin-Faksimile), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergin, M. (1997). Dede Korkut Kitabı II (İndeks- Gramer), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Gökyay, O. Ş. (2006). Dedem Korkudun Kitabı, İstanbul, Kabalcı Yayınevi.
• Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü (A-N), Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ögel, B. (2000a). Türk Kültür Tarihine Giriş II, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Ögel, B. (2000b). Türk Kültür Tarihine Giriş IV, Ankara, Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Türk Dil Kurumu (1998).Türkçe Sözlük. (8. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu.
• Vahapzâde, B. (1995). Gurup Düşünceleri, Beşaret İsmail (Akt.), İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_matasozleri&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5bae45848ed866.23837347
• http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_ttas&view=ttas&kategori1=derlay&kelime1=k%C3%B6mbe