ESKİ SÖZLÜKLERİN EKSİK YÖNLERİ

Year 2012, Volume: 2 Issue: 4, 197 - 209, 18.04.2014

Uğur Gülbil

Abstract

Modern Çağda eğitim öğretim, eski çağlarda benzeri görülmeyen bir şekilde, geniş bir alana yayıldı. İlim öğrenmek isteyenler ve öğrenciler, sözlükleri kullanmaya ihtiyaç duydular. Fakat eski sözlüklerde aradığını bulmak, onlara zor geldi. ikayetler çoğaldı ve ardı ardına geldi. Hatta bazıları, batıdaki, araştırmacıya bol vakit bırakan ve aradığını kolayca bulmayı sağlayan sözlükleri gördükten sonra fasih Arapça sözlüklerin ortadan kaldırılması gerektiğini bile söyledi. Aranan kelimenin en hızlı bir şekilde bulunması yolunu hazırlayan ve bu konuda sana ilk açıklamayı yapan, sözlüklerdir. Bu sözlüklerdeki şikayete sebep olan durumlar nelerdir? Bu durumları en iyi şekilde Ahmed Faris eş Şidyak, el-Kamus üzerine yazdığı el-Casûs isimli eseriyle ortaya koymuştur. Her ne kadar o, bu eserinde el-Kamûsu'l-Muhît adlı eseri eleştirme niyetinde olsa da genel olarak sözlüklerdeki şikayet noktalarını ve bu şikayete neden olan ilgili konuları zikretmiştir. el-Kamûs, şikayet edilen konular bakımından yalnız kalmaz, bu şikayetler genel olarak tüm sözlükler için de geçerlidir. Bu konuyu anlatırken el-Casûs'la birlikte, Butrus el-Bustanî'nin, el-Bustan mukaddimesinde anlattıkları ve Mustafa es-Sekka'nın öğretmenler gazetesindeki bazı makalelerindeki sözlerine bağlı kalacağım.