Two Current Problems within the Context of the Principle of Legality in Crime and Punishment: Framework Provision and Creating Crime and Punishment by Presidential Decree (TCC, E. 2015/41, K. 2017/98, 4.5.2017)

Year 2024, Volume: 3 Issue: 1-2, 1 - 28, 07.04.2025

Abdulkadir Çadak

Abstract

There are sub-principles that constitute the elements of the principle of legality in crime and punishment. Certainty, predictability, prohibition of comparison and the inability to establish crimes and punishments through regulatory acts of the administration are some of them. These principles serve as a guarantee for individuals to be able to direct their behaviors according to the requirements of the law and thus to stay away from the fear of punishment. However, it cannot be said that these principles are always applied or applied correctly. Certainty, predictability, and the inability to create crimes and penalties through regulatory actions of the administration are principles that are violated at times. One of the issues that discussed whether this principle should be considered as a violation is the issue of framework provisions. In this study, the principle of legality in crime and punishment and especially the framework provision issue will be emphasized on the Constitutional Court’s abstract norm review decision. Again, due to its relevance to the same principle, whether crimes and punishments can be established through a presidential decree during ordinary and state of emergency periods, as a type of regulation that is considered new in our legal system. In all these matters, the opinions of the members of the Court on the concrete decision that is the subject of our review will be included first. Then, under the title of “our opinion,” the past and current jurisprudence of the Court will be mentioned, then the opinions in the doctrine will be included and finally, our own opinion will be stated. In order not to disrupt the fl ow of the narrative, the issue of the Presidential Decree will be discussed under a separate heading.

Keywords

Legalty , Predictability , Certainty , Framework Provision , Presidential Decree

SUÇTA VE CEZADA KANUNİLİK İLKESİ BAĞLAMINDA İKİ GÜNCEL SORUN: ÇERÇEVE HÜKÜM VE CUMHURBAŞKANLIĞI KARARNAMESİYLE SUÇ VE CEZA İHDAS EDİLMESİ (AYM, E. 2015/41, K. 2017/98, 4.5.2017)

Abstract

Suçta ve cezada kanunilik ilkesinin unsurlarını oluşturan alt ilkeler mevcuttur. Belirlilik, öngörülebilirlik, kıyas yasağı ve idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza ihdas edilememesi bunlardan bazılarıdır. Bu ilkeler, bireylerin davranışlarını hukukun icaplarına göre yönlendirebilmesi ve bu sayede cezalandırılma korkusundan uzak kalması için birer güvence işlevi görmektedir. Ne var ki bu ilkelerin her zaman uygulandığı veya doğru uygulandığı söylenemez. Belirlilik, öngörülebilirlik ve idarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza ihdas edilememesi, zaman zaman ihlal edilen prensiplerdendir. Bu prensibin ihlali olarak değerlendirilmesi gerekip gerekmediği tartışılan konulardan biri çerçeve hüküm meselesidir. Bu çalışmada da Anayasa Mahkemesinin bir soyut norm denetimi kararı vesilesiyle suçta ve cezada kanunilik ilkesi ve bilhassa çerçeve hüküm sorunu üzerinde durulacaktır. Yine aynı prensiple ilgisi dolayısıyla hukuk sistemimizde yeni sayılan bir düzenleme çeşidi olarak Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle olağan dönemde ve olağanüstü hâl dönemlerinde suç ve ceza ihdas edilip edilemeyeceği de tartışılacaktır. Tüm bu konularda yapılacak tespitlerde öncelikle Mahkeme üyelerinin, inceleme konumuz olan somut karardaki görüşlerine yer verilecektir. Daha sonra “görüşümüz” başlığı altında önce Mahkemenin geçmiş ve güncel içtihatlarına, daha sonra öğretideki görüşlere yer verilecek ve en sonunda kendi görüşümüz belirtilecektir. Anlatımın akışının bozulmaması adına Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hususuna ayrı bir başlık altında değinilecektir.

Keywords

Kanunilik , Öngörülebilirlik , Belirlilik , Çerçeve Hüküm , Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

References

• Abdulsamet Güller, “2017 Anayasa Değişikliği Sonrası Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerine Ait Mahfuz Alan Meselesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23/3 (2021), 943-966.
• Adem Sözüer/Yiğit Yeniyetişme, Cumhuriyetin 100. Yılında Kanunilik İlkesi Bağlamında İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Hukuku Yaptırımı Öngörme Yasağı, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 29/2 (2023), 897-922.
• Ahmet Gökcen, “Yardım Toplama Kanununun 29. Maddesinin Uygulanışı, Yargıtay’ın Konu ile İlgili Kararlarının Özellikle Kanunilik İlkesi ve İdarenin Düzenleyici İşlemlerle Suç İhdası Yönünden Değerlendirilmesi”, Hukuk Araştırmaları, 9/1-3 (1995), 179-202.
• Anselm Ritter v. Feuerbach, Lehrbuch des gemeinen in Deutschland gültigen Peinlichen Rechts (14. sehr vermehrte und völlig umgearbeitete Originalausgabe), Georg Friedrich Heyer's Verlag, Gießen.
• Cesare Beccaria, Suçlar ve Cezalar Hakkında (çev. Sami Selçuk), İmge Kitabevi, İstanbul.
• Claus Roxin, Luis Greco, Strafrecht Algemeiner Teil : Grandlagen Der Aufbau der Verbrechenslehre (5., vollständig neu bearbeitete Auflage), C. H. Beck Verlag, München.
• Faruk Turinay, Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesinin Anayasal Temelleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Feyyaz Gölcüklü, “İdari Ceza Hukuku ve Anlamı; İdarenin Cezai Müeyyide Tatbiki”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 18/2 (1963), 115-182.
• Hamide Zafer, Ceza Hukuku Genel Hükümler TCK m. 1-75 (8. Baskı), Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Hamit Yelken, Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Anayasal Denetimi, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• İzzet Özgenç, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, On Sekizinci Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Kayıhan İçel/Süheyl Donay, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku, Genel Kısım, 1. Kitap, 4. Bası, Beta Yayınları, İstanbul.
• Mahmut Koca/İlhan Üzülmez, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, On Beşinci Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Mehmet Emin Artuk/Ahmet Gökçen/Mehmet Emin Alşahin/Kerim Çakır, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Nurullah Kunter, Muhakeme Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku (9. Bası), Beta Yayıncılık, İstanbul.
• Osman Can, “Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi Anayasa Mahkemesi Yaklaşımı”, Anayasa Yargısı, 37/ 1 (2020), 133–192.
• Öztekin Tosun, Yürütme Organlarının Koyduğu Kaidelere Aykırılıkların Cezalandırılması, Journal of Istabul University Law Faculty, 28/2 (1962), 349-366.
• Seydi Kaymaz, “Cumhurbaşkanlığı ve Olağanüstü Hal Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle Suç İhdas Edilmesi ve Ceza Kanunlarında Değişiklik Yapılmasının Mümkün Olup Olmadığı Sorunu”, Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Hak ve Özgürlüklerin Sınırlandırılması Rejimleri Sempozyumu, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 131-145.
• Sulhi Dönmezer, “İcranın Tanzim Tasarrufları ile Suç ihdası, Anayasaya Aykırılık İddiası Halinde Verilmesi İcabeden Karar”, Mahkeme Kararları Kroniği, İÜHFM, 28/1 (1962), 237-246.
• Sulhi Dönmezer, Sahir Erman, Köksal Bayraktar, Seerap Keskin Kiziroğlu, Hamide Zafer, Hasan Sınar, R. Murat Önok, R. Barış Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt I (14. Bası), Der Yayınları, İstanbul.
• Veli Özer Özbek/Koray Doğan/ Serkan Meraklı/Pınar Bacaksız/İsa Başbüyük, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• Winrich Langer, Das Sonderverbrechen, Eine dogmatische Untersuchung zum Allgemeinen Teil des Strafrechts (Band 9), Duncker&Humblot, Berlin.
• Yavuz Atar, Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin Hukuki Rejimi ve Anayasallık Denetimi, s. 254, https://ayam.anayasa.gov.tr/media/5902/yavuz-atar.pdf.
• Zeki Hafızoğulları, “Hukukî Bilmeme ve Açık Ceza Normları”, Ankara Üniversitesi 50. Yıl Armağanı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Sevinç Matbaası, Ankara, 193-211.
• Zeynel T. Kangal, “Anayasal Güvence Olarak Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi”, Ceza Hukuku Dergisi, Sayı 17 (2011), 61-106.
• AYM 1997/53 E., 1998/62 K., 8.10.1998.
• AYM 2005/ 15 E., 2008/2 K., 3.1.2008.
• AYM 2010/69 E., 2011/116 K., 7.7.2011.
• AYM 2016/143 E., 2017/23 K., 9.2.2017.
• AYM, 1962/198 E., 1962/111 K., 10.12.1962.
• AYM, 1963/4 E., 1963/71 K., 28.3.1963.
• AYM, 1973/12 E., 1973/24 K., 7.6.1973.
• AYM, 1993/43 E., 1994/72 K., 27.9.1994.
• AYM, 1993/5 E., 1993/25 K., 6.7.1993.
• AYM, 2001/143 E., 2004/11 K., 10.2.2004.
• AYM, 2002/92 E., 2004/25 K., 2.3.2004.
• AYM, 2005/15 E., 2008/2 K., 3.1.2008.
• AYM, 2010/69 E., 2011/116 K., 7.7.2011.
• AYM, 2011/64 E., 2012/168 K., 1.11.2012.
• AYM, 2019/88 E., 2022/159 K., 13/12/2022.
• AYM, Hamit Yakut Başvurusu, B. No: 2014/6548.