Deprem Travmasının Birey ve Toplum İlişkisine Etkisi Üzerine Bir İnceleme

Year 2024, Volume: 2 Issue: 1, 61 - 75, 07.07.2024

Kenan Tazefidan

Abstract

Deprem sonrası travmanın birey ve toplum üzerindeki risk ilişkisini ortaya koymak araştırmanın amacını
oluşturmaktadır. Metot bakımından doküman incelemesi yöntemine müracaat edilmiştir. Asrın felaketi olarak
tanımlanan ve toplumda travmatik kaos ortamını yaratan depremler, insan ve toplumları çoğu zaman hazırlıksız
yakalamış ve bunun sonucunda da büyük bedeller ödendiği anlaşılmıştır. Doğal afetler, jeoloji bilimleri başta
olmak üzere farklı doğa bilimleri tarafından yaygın bir şekilde ele alınırken afetin toplumsal boyutunun ele alındığı
çalışmaların sınırlı olduğu görülmüştür. Sosyal bilimlerde ise afet sonrası meydana gelen şok ve travma
durumlarını konu edinen çalışmalar, psikoloji alanında farklı incelemelere tabi tutulmuştur. Bu bağlamda,
toplumsal sorunların çözümüne yönelik çalışmalar hakkında, sosyal bilimlerin kurucu teorisyenlerinden çağdaş
teorisyenlere kadar birçok araştırmacı, fikir ve uygulamalarıyla farklı yanıtlar ve arayışlar içerisinde olmuştur.
Bu çalışmada, toplumsal problemlere çözüm odaklı yaklaşan sosyal bilimcilerin aldığı sonuçlar doğrultusunda,
doğa olaylarının yarattığı sorunlar üzerinde çalışılması gerektiği ve yerel yönetimlerin ve sivil toplum
kuruluşlarının afet öncesi ve sonrasında önemli sorumluluklar alması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Deprem, travma, felaket, toplumsal değişim, risk toplumu

References

• Akıllı, E. (2023). New horizons through relief diplomacy. In the disaster of the century, relief diplomacy, and international solidarity. Center for Strategic Research (SAM), 14–18. http://www.jstor.org/stable/resrep49324.7
• AKUT, (2008). Deprem eğitimi el kitabı. AKUT Arama Kurtarma Derneği Yayını.
• Atasoy, F. (2023, 15 Şubat). Deprem ve toplum ilişkisini nasıl analiz edebiliriz? https://zorbatv.com/felsefe/deprem-ve-toplum-iliskisini-nasil-analiz-edebiliriz adresinden 25 Haziran 2023 tarihinde erişildi.
• Ayhan, Z. (2023). The traumatic effect and consequences of the earthquake in the political context. GeSec, 14(10), 17727–17742. https://doi.org/10.7769/gesec.v14i10.2994
• Bayhan, V. (2012). Travmatik kaos ortamında depremi anlamlandırmanın sosyolojik bağlamı. Sosyologca Dergisi, 2(3), 341-354. https://sosyologca.org/files/sosyologca/3-26.pdf
• Beck, U. (2011). Risk toplumu: Başka bir modernliğe doğru. İthaki Yayınları.
• Birkök, M., & Eroğlu, C. (2002). 17 Ağustos Marmara depremi sonrası Adapazarı’ında sosyal yapı problemleri: Bilişim ölçekleriyle sosyoloji değerlendirmeler. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1, https://doi.org/10.14687/ijhs.v1i1.182
• Cutcliffe, S. (2000). Earthquake resistant building design codes and safety standards: The California experience. GeoJournal, 51, 259–262. https://doi.org/10.1023/A:1017566714380
• Çokcan, B., & Brell Çokcan, S. (2003). Deprem ile yaşamak. Dünya Kitapları. Doğan, M. (1990). Büyük Türkçe sözlük. Rehber Yayınları.
• Duman, Z. (2016). Sosyolojik açıdan deprem ve din: Depremlerin dini inanç ve davranış üzerindeki etkisi. Rağbet Yayınları.
• Furedi, F. (2017). Korku kültürü: Risk almanın riskleri (B. Yıldırım, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Hayes, N. (2011). Psikolojiyi anlamak (F. Şar, Çev.). Optimist Yayın ve Dağıtım.
• Jones, E., & Wessely, S. (2007). A paradigma shift in the conseptualization of psychological trauma in the 20th century. Journal of Anxiety Disorders, 21, 164–175 https://doi.org/10.1016/j.janxdis.2006.09.009
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1988). İnsan ve insanlar. Evrim Basım-Yayın-Dağıtım.
• Kasapoğlu, A., & Ecevit, M. (2004). Impact of several worry factors on responsible behavior: The case of the 1999 earthquake in Turkey. International Journal of Mental Health, 33(1), 13–30. https://doi.org/10.1080/00207411.2004.11043361
• Kasapoğlu, A., & Ecevit, M. (2001). Depremin sosyolojik araştırması. Sosyoloji Derneği Yayınları.
• Luxemburg, R. (2022). Vardım, varım, var olacağım (D. Yalkut, Ed.). Destek Yayınları.
• Marx, K., & Engels, F. (2007). Komünist parti manifestosu (4. baskı) (Y. Onay, Çev.). Ezgi Matbaacılık.
• Özer, A., Buğdaycı, R., & Bulut, İ. (2023). “Deprem alanlarında çevre sağlığı kılavuzu” Sağlık Bakanlığı, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/Yayinlarimiz/Rehberler/hsgm-deprem-Cevre-sagligi-rehberi.pdf
• Öztürk, O., & Uluşahin, A. (2013). Ruh sağlığı ve bozuklukları (18. baskı). Nobel Tıp Kitapevleri.
• Peykan, R., & Hacioğlu, M. (1999). The aftermath of the 1999 earthquake in Turkey: Questions and answers. International Journal of Mental Health, 33, 5-12. https://doi.org/10.1080/00207411.2004.11043362
• Poper, K. (2014). Açık toplum ve düşmanları, Liberte Yayınları.
• Ross, L. (1984). Earthquake policy in China. Asian Survey, 24(7), 773–787.https://doi.org/10.2307/2644188
• Sezgin, U., & Punamäki, R. (2012). Earthquake trauma and causal explanation associating with PTSD and other psychiatric disorders among South East Anatolian women. Journal of Affective Disorders, 141(2–3), 432–440. https://doi.org/10.1016/j.jad.2012.03.005
• Şenol, D. (2023). Deprem ve Toplumsal Hayat, Net Kitapçılık.