Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 85 Yıllık Bir Geçmişin İzlerinden Tarihe Kayıt Düşmek

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 2, 21 - 55, 31.12.2015

Güven Delice

Öz

Bu çalışmada Türkiye ekonomisinin geçirdiği gelişim evreleri, para politikaları ve merkez bankacılığı açısından değerlendirilmektedir. Türkiye

ekonomisinin gelişme hikâyesini doğru okuyabilmek için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) kurumsal gelişiminin ve izlediği politikaların

tarihsel seyrinin analiz edilmesi gerekmektedir. Söz konusu tarihsel perspektiften bakılınca, kuruluşundan buyana geçen 85 yıllık sürede TCMB’nin kanunla

kendisine tanımlanmış görev ve yetkileri doğrultusunda etkin bir şekilde faaliyet gösterdiği; bağımsızlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik konularında gelişmiş ülke merkez bankaları düzeyine yakınlaştığı görülmektedir. Özellikle 2008 küresel finans krizi sürecinde ve kriz sonrasında uygulamaya koyduğu politikalar bu tespiti doğrulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Para Politikaları, Merkez Bankacılığı, Finansal Krizler, Türkiye Ekonomi Tarihi

Kaynakça

• Aker, H. A., (2009), Alternatif Para Politikası Stratejileri ve Enflasyon Hedefleme Stratejisi: Türkiye Örneği, Vergi Denetmenleri Derneği Eğitim Yayınları Serisi: 18, Ankara.
• Başçı, E. ve Kara H., (2011), Finansal İstikrar ve Para Politikası, TCMB Çalışma Tebliği, No:11/08, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Başçı, E., (2014), “Küresel Krizle Birlikte Merkez Bankalarının Değişen Politikaları”, içinde Prof. Dr. İlker Parasız’a Armağan: Bir Duayen İle İktisat ve Finansı Çok Boyutlu Düşünmek, (Derleyen Arı, A.), Elif Yayınevi, Ankara, ss. 115-121.
• Boratav, K., Türkiye’de Devletçilik, Savaş Yayınları, Ankara, 1982.
• Delice, G. ve Yavilioğlu C., (2010), “Dönemler İtibariyle Türkiye’de Devlet Ekonomi İlişkileri”, İçinde Dünyada ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları: Teorik ve Tarihsel Bir Perspektif, Editörler: Yavilioğlu, C., Delice G. ve Özsoy O., T.C. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı Yayınları, Ankara, ss. 292-324.
• Dündar, F. B., (1971), Türkiye’de Planlı Dönemde Para Politikası, Ankara İktisadi ve ticari İlimler Akademisi Yayınları, No. 48, Ankara.
• Erçel, G., (1997), “65. Hissedarlar Olağan Genel Kurul Toplantısı Açış Konuşması, Konuşmalar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Erçel, G., (2003), Bıçak Sırtında, Dünya Yayıncılık, İstanbul.
• Gültekin, N. B., (1996), Para Kurulu: Nedir, Ne Zaman Gerekir?, TürkiyeEkonomik ve Sosyal Etüdler Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Kara, A. H., (2012), Küresel Kriz Sonrası Para Politikası, TCMB Çalışma Tebliği, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, No. 12/17, Ankara.
• Kazgan, H., Öztürk M. ve Koraltürk M., (2000), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Creative Yayıncılık ve Tanıtım Ltd. Şti., İstanbul.
• Kepenek, Y. ve Yentürk N., (2008), Türkiye Ekonomisi, 21. Basım, Remzi Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• Kesriyeli, M., (1997), 1980'li Yıllardan Günümüze Para Politikası Gelişmeleri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kılıçbay, A., (1991), Türk Ekonomisi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ankara.
• Kozikoğlu, S., (1971), Kalkınma Döneminde Para ve Finans Politikası, Ege Matbaası, Ankara.
• Kümbetlioğlu, M., (2006), “Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanlarıyla 75. Yılımıza Bakış, Lira Bülten, Sayı 40, ss. 25-50.
• Önder, T., (2005), Para Politikası: Araçları, Amaçları ve Türkiye Uygulaması, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB, Piyasalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Sadıklar, T., (1978), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Doç. Dr. Tayyar Sadıklar’ın 11 Ağustos 1978 Tarihinde Düzenlediği Basın Toplantısındaki Konuşması, Ankara.
• Serel, A. ve Bayır M., (2013),"2008 Finansal Krizinde Para Politikası Uygulamaları: Türkiye Örneği", Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 19, ss. 59-80.
• Sevgi, C., (1994), Sanayileşme Sürecinde Türkiye ve Sanayi Kuruluşlarının Alansal Dağılımı, Beta Basım Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Şıklar, O., (2010), Bir Ara Rejim Bürokratının Anıları, İmge Kitabevi, Ankara.
• TCMB, (1994), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası: 1992-1995, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Araştırma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• TCMB, (2010), Para Politikası Çıkış Stratejisi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• TCMB, (2011), Dünden Bugüne Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.
• Tokgöz, E., (1999), Türkiye'nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914-1999), 5. Bası, İmaj Yayıncılık, Ankara.
• Vural, U., (2013), Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Ankara.