Sürdürülebilir Çevre Etiği İçin Ulusal Bir Olanak Olarak Köy Enstitüleri Ve Akpınar Köy Enstitüsü Kütüphanesi

Year 2025, Volume: 11 Issue: 1, 101 - 121, 30.06.2025

Ahmet Mutlu , Merve Nur Yaşar

Abstract

Doğa, çevre ve biyolojik çeşitlilik bir simülasyon değil somut biçimde kavranabilen gerçekliktir. 2000’lerden sonraki kuşakların teknolojik olanaklara bağlı olarak “gerçeklik” algılarının değiştiği düşünüldüğünde, sürdürülebilirliğin somut koşullarının yaratılabilmesi hususunda eğitim süreçlerinde öğrencilerin “doğanın somut ve gerçek bir şey olduğu”nu deneyimlemesi kaçınılmaz bir gerekliliktir. Bu noktada doğa tabanlı pek çok çağdaş eğitim-öğretim yöntemleri önerildiği ve uygulandığı bilinmektedir. Köy Enstitüleri, bilimsel yöntemlerle doğal ortamlarda “yaparak öğrenme” yöntemi kullanana ülkemize özgü önemli bir deneyimdir. Bu kurumsal deneyim, sürdürülebilir geleceğin somut koşullarını oluşturmak bakımından önemli potansiyeller sunmaktadır. Bu çalışmada köy enstitüsü deneyiminin sürdürülebilir gelecekle ilişkili çevre etiği potansiyeli ele alınacak ve bu bağlamda (Samsun/Lâdik) Akpınar Köy Enstitüsü kütüphanesinin olanakları irdelenecektir. Çalışmada kütüphanede çevre etiği bakımından önemli olan kitaplar tespit edildikten sonra bunlardan önemli olanlarının içerik çözümlemeleri yapılacaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemine dayalı olup, doküman analizi tekniğiyle gerçekleştirilecektir. Çalışma, alternatif sürdürülebilir eğitim yöntemleri geliştirilmesi hususunda ülkemizdeki özgün deneyimlerden yararlanılması bakımından önem taşımaktadır.

Keywords

Çevre etiği , eğitim , Köy Enstitüleri , Akpınar Köy Enstitüsü

Project Number

323K289

Akpinar Village Institute Library In Creating A National Opportunity For Environmental Ethics

Abstract

Nature, environment and biodiversity are not a simulation but a concretely graspable reality. Considering that the perceptions of "reality" of the generations after the 2000s have changed due to technological possibilities, it is an inevitable necessity for students to experience "nature as a concrete and real thing" in the educational processes in order to create concrete conditions for sustainability. At this point, it is known that many contemporary nature-based education and training methods have been proposed and implemented. Village Institutes are an important experience unique to our country that uses scientific methods and "learning by doing" in natural environments. This institutional experience offers significant potential for creating concrete conditions for a sustainable future. In this study, the environmental ethics potential of the village institute experience in relation to a sustainable future will be discussed and in this context, the possibilities of the Akpınar Village Institute library (Samsun/Lâdik) will be examined. In the study, after the books that are important in terms of environmental ethics are identified in the library, some of them will be content analyzed. The study is based on qualitative research method and will be carried out with document analysis technique. The study is important in terms of benefiting from the unique experiences in our country in developing alternative sustainable education methods.

Keywords

Environmental ethics , education , Village Institutes , Akpınar Village Institute

Project Number

323K289

References

• Akkoyunlu, K. E., (1998). Çevre Etiği, Amme İdaresi Dergisi, 31(1), s. 125-139.
• Anadolu Eğitim Sendikası. (2018). Köy Enstitüleri Cumhuriyetin Sabah Güneşidir, 23.01.2025 tarihinde http://www.aes.org.tr/haber-908-koy-enstituleri-cumhuriyetin-sabah-gunesidir.html adresinden erişildi.
• Apaydın, T. (2012). Köy Enstitüsü Yılları, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Balkaya, F. (2012). Çevreci Hareketlerin Ekolojik Yurttaş Oluşturmadaki Rolü, II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu: Bildiriler, 16.01.2025 tarihinde https://www.yumpu.com/tr/document/view/10484036/cevreci-hareketlerin-ekolojik-yurttas-ksu-iibf-dergisi adresinden erişildi.
• Başoğlu, İ. ve Yılmaz, Y., (2023). Lâdik Akpınar Köy Enstitüsü Özelinde Köy Enstitülerinde Kültür Dersleri Öğretimi, Sosyal Bilgilerde Yenilikçi Araştırmalar Dergisi, 6(2), s.253-277.
• Çankaya, Adil., 2003. Türkiye’de Kimse Nereye Gittiğini Bilmiyor. Barış Haftalık Düşün Gazetesi. 15, Nisan, 6.
• DesJardins, J.R. (2013) Environmental Ethics: An Introduction To Environmental Philosophy. Fifth edition. Belmont, Calif: Wadsworth, 2013.
• ENV-ETHICS., ENV-ETHICS Projesi, 16.01.2025 tarihinde https://www.erbilproje.com/env-ethics/ adresinden erişildi.
• Ertan, B., (2004). 2000’li Yıllarda Çevre Etiği Yaklaşımları ve Türkiye, Yönetim Bilimleri Dergisi, 1(3), s.93-108.
• Eser, G. (2011). Köy Enstitülerinde Bir Öncü: Özgün Arşivi Işığında Göl Köy Enstitüsü, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Esen, S. (2013). Köy Enstitüleri, Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis.
• GET-Green. (t.y.). GET-Green Projesi: Kariyer Gelişimi İçin “Çevre Etiği” Eğitimi, 16.01.2025 tarihinde https://www.getgreen.eco/ adresinden erişildi.
• Gölgesiz Gedikler, H., (2018). Eğitimde Bahçe Çalışmalarının Tarihsel Gelişimi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin Erken Dönemlerinde Okul Uygulama Bahçeleri, Tarih Okulu Dergisi, 36, s.291-315.
• Keleş, R. (2013). 100 Soruda Çevre, Çevre Sorunları ve Çevre Politikası, İzmir: Yakın Kitabevi.
• Keseroğlu, H. S. (2010). Köy Enstitülerine Okuma ve Kütüphane Açısından Bakmak, Köy Enstitüleri Sempozyumu: Bildiriler. İstanbul: Kastamonu Üniversitesi.
• Kocabaş, K. (2019). Köy Enstitüleri ve Tarım Eğitimi, Milas Önder Gazetesi, 22.01.2025 tarihinde https://www.milasonder.com/yazarlar/prof-dr-kemal-kocabas/koy-enstituleri-ve-tarim-egitimi/1857 adresinden erişildi.
• Koç, O., (2019). Köy Enstitülerinde Kütüphanenin Yeri, Türk-İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22, s.164-173.
• Kömürcü, M. C. (2024). Köy Enstitüleri Kuruluş Amacı Nedir? Köy Enstitüleri Özellikleri, Molatik (Milliyet), 17.01.2025 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/molatik/tarih/koy-enstituleri-kurulus-amaci-nedir-koy-enstituleri-ozellikleri-77796 adresinden erişildi.
• Kuçuradi, İ. (2014). Eğitimi Yeniden Düşünmek, 02.11.2024 tarihinde https://hacettepe.edu.tr/duyuru/rekduy/47KurulusYilDonumu220714.pdf adresinden erişildi.
• Kültürel Miras Değerinde Olan Lâdik Akpınar Köy Enstitüsü Kütüphanesinin Sosyal Bilimler Literatürüne ve Samsun’a Kazandırılması. (2025). 23.01.2025 tarihinde https://akpinarfenlisesi.meb.k12.tr/icerikler/omu-bolgesel-kalkinma-ve-stratejik-arastirmalar-uygulama-ve-arastirma-merkezi-ile-akpinar-fen-lisesi-arasinda-akademik-sosyal-ve-kulturel-isbirligi-protokolu_15326472.html adresinden erişildi.
• MEB. (1947). Köy Enstitüleri Eğitim Programı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Mutlu, A. (2020). Kenti Anlamak: Kent Kültürü Sorunu ve Politikası, Ankara: Palme Yayınevi.
• Mutlu, A. (2010). Köy Enstitüsü Eğitim Sistemi Çevre Eğitimi İçin Model Olabilir mi?, Köy Enstitüleri Sempozyumu: Bildiriler (s.400-419). İstanbul: Kastamonu Üniversitesi.
• Özgen, B. (2010). Köy Enstitülerinde Kitap Okuma Alışkanlığı, Köy Enstitüleri Sempozyumu: Bildiriler. İstanbul: Kastamonu Üniversitesi. Stanford Encyclopedia of Philosophy. (2021). Environmental Ethics, 15.01.2025 tarihinde https://plato.stanford.edu/entries/ethics-environmental/ adresinden erişildi.
• Sürdürülebilir Eğitim. 25.01.2025 tarihinde https://www.surdurulebiliregitim.org/ adresinden erişildi.
• TEMA. (2017). Dünyanın Durumu 2017: Ekolojik Okuryazarlığın Ana İlkeleri ve Sürdürülebilirlik İçin Eğitim, 15.01.2025 tarihinde https://iklimtema.org/?/uzman/page/dunyanin-durumu-2017-ekolojik-okuryazarligin-ana-ilkeleri-ve-surdurulebilirlik-icin-egitim adresinden erişildi.
• Thrower, L. B. (1966). Okul Uygulama Bahçeleri (Çev. S. Özbek). Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Turan, A. (2009). Türkiye’de Öğretmen Yetiştirmede Akpınar Köy Enstitüsünün Yeri ve Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun.
• Türen, A. Ö. (2022). Köy Enstitüleri Dosyası: Türk Rönesansı (18. baskı), İstanbul: Destek Yayınları.
• Türkoğlu, P. (2000). Tonguç ve Enstitüleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Türkoğlu, P. (2014). Kısa Süren Hasat: Köy Enstitülerinde Öğrenci Olmak, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• UNESCO. (2025). Global Education Monitoring Report, 14.01.2025 tarihinde https://www.unesco.org/gem-report/en adresinden erişildi.