İstanbul’un Akıllı Şehir Endeksi Kapsamında Karşılaştırmalı Analizi

Year 2025, Volume: 11 Issue: 2, 224 - 239

Ertan Varlı , Güzide Gider

https://doi.org/10.34186/klujes.1714473

Abstract

Akıllı şehirler, teknoloji yardımıyla kentlerdeki problemlere akılcı çözümler sunarak, toplum ve teknolojinin uyum içinde bulunduğu sürdürülebilir şehir modeli oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, Uluslararası Yönetim Geliştirme Enstitüsü (IMD) tarafından yayımlanan 2024 Akıllı Şehir Endeksi verilerine dayanarak, İstanbul ile endekste ilk onda yer alan şehirler (Zürih, Oslo, Kanberra, Cenevre, Singapur, Kopenhag, Lozan, Londra, Helsinki, Abu Dabi) yapı ve teknoloji açısından karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma, şehirlerin sağlık ve güvenlik, ulaşılabilirlik, faaliyetler, fırsatlar ve yönetim göstergeleri üzerinden yapılmıştır. Verilerin analizi için NVivo programı kullanılmıştır. Değerlendirmelerde, sağlık ve güvenlik göstergesinde, İstanbul’un özellikle geri dönüşüm hizmetleri bakımından daha düşük bir değere sahip olduğu tespit edilmiştir. Teknoloji alanında ise İstanbul, ilk on şehir ortalamasına yakın bir değer alırken, özellikle online tıbbi randevu hizmetleri konusunda diğer şehirlerin ortalamasından daha yüksek değere sahiptir. Ulaşılabilirlik göstergesinde, toplu taşıma hizmetleri açısından İstanbul’un değeri, ilk on şehir ortalamasına kıyasla belirgin derecede düşük bulunmuştur. Ancak, teknoloji alanında İstanbul’un, trafik hakkında bilgilendirme hizmetleri konusunda diğer şehirlerin ortalamasından daha yüksek değerde olduğu tespit edilmiştir. Faaliyetler göstergesinde, yapılar alanında kültürel etkinlikler bakımından İstanbul ile diğer şehirler arasında belirgin bir fark olduğu; ancak teknoloji alanında nispeten diğer şehirlere yakın bir değere sahip olduğu tespit edilmiştir. Fırsatlar göstergesinde, yapılar açısından İstanbul’un yaşam boyu öğrenme konusunda daha düşük değere sahip olduğu tespit edilmiştir. Son olarak, yönetim göstergesinde İstanbul’un yapılar alanında daha düşük değere sahip olduğu, ancak teknoloji alanında ilk on şehir ortalamasının üzerinde bir değer aldığı saptanmıştır. Genel olarak değerlendirildiğinde, İstanbul’un akıllı şehir olma sürecinde önemli ilerlemeler kaydettiği, ancak küresel ölçekte önde gelen şehirler ile kıyaslandığında hala gelişime açık olduğu görülmektedir.

Keywords

Akıllı Şehir , Akıllı Şehir Endeksi , İstanbul

Comparative Analysis of Istanbul within the Scope of Smart City Index

Abstract

Smart cities aim to create sustainable urban models where society and technology coexist harmoniously, offering rational solutions to urban challenges through technological integration. This study, based on the 2024 IMD (International Institute for Management Development) Smart City Index, compares Istanbul with the top ten ranked cities (Zurich, Oslo, Canberra, Geneva, Singapore, Copenhagen, Lausanne, London, Helsinki, Abu Dhabi) in terms of structural and technological aspects. The comparison is conducted across five indicators: health and safety, mobility, activities, opportunities, and governance. NVivo software was used for data analysis. Findings reveal that Istanbul scores lower in health and safety, particularly in recycling services. Technologically, it performs close to the average and exceeds it in online medical appointment services. In mobility, Istanbul lags in public transportation infrastructure but surpasses the average in traffic information technologies. Regarding activities, Istanbul falls behind structurally in cultural events but shows relatively better performance in technological services. Under the opportunities indicator, the city has lower infrastructure scores for lifelong learning. In governance, Istanbul scores lower structurally but above average in digital governance tools. In conclusion, although Istanbul has made significant progress in becoming a smart city, it is still evident that there is room for improvement when compared to leading global cities.

Keywords

Smart City , Smart City Index , Istanbul

References

• Aihemaiti, A. (2018). Türkiye’deki akıllı şehirlerin sıralama modeli, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Barutçu, B. (2021). Akıllı şehirler üzerine sistemik bir literatür taraması ve akıllı şehirlerde endüstri mühendisliği uygulama alanları, Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Canpolat, B. Y. (2024). Geleceğin mimarisinde kentsel dönüşüm: Akıllı şehirler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Çakıcı, K., & Özaslan Kızılboğa, R. (2021). Birleşmiş Milletler 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının akıllı kent uygulamalarındaki karşılığı: İstanbul Büyükşehir Belediyesi örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 209–233.
• Çelikyay, H. H. (2017). İstanbul perspektifinden akıllı şehirlere bakış: Şehirleri akıllı kılan sadece teknoloji mi? Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(4), 505–512.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2019), Akıllı Şehirler Beyaz Bülteni, 7 Nisan 2024 tarihinde Akıllı Şehirler Portalı sitesi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/cbs/akillisehirler/ adresinden alındı.
• Deloitte. (2015), Smart Cities Report, 21 Nisan 2025 tarihinde Deloitte sitesi: https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/global/Documents/Public-Sector/gx-public-sector-smart-cities-report.pdf adresinden alındı.
• Designing Buildings Wiki. (2014), PAS 180: Akıllı Şehirler Terminolojisi, 24 Aralık 2024 tarihinde Designing Buildings Wiki sitesi: https://www.designingbuildings.co.uk/wiki/PAS_180:2014_Smart_cities_%E2%80%93_Vocabulary adresinden alındı.
• Giffinger, R., Fertner, C., Kramar, H., Kalasek, R., Pichler Milanović, N., & Meijers, E. (2007). Smart cities ranking: An effective instrument for the positioning of the cities. Final report. Centre of Regional Science (SRF), Vienna University of Technology.
• IMD Smart City Observatory. (2019), Akıllı Şehirler Endeksi 2019 Raporu, 14 Nisan 2025 tarihinde IMD Smart City Observatory sitesi: https://imd.widen.net/view/pdf/vymhxylzty/smart_city_index_digital.pdf adresinden alındı.
• IMD Smart City Observatory. (2024), Akıllı Şehirler Endeksi 2024 Raporu, 26 Şubat 2025 tarihinde IMD Smart City Observatory sitesi: https://imd.widen.net/s/q7flvgtvbs/20240412-smartcityindex-2024-full-report_4 adresinden alındı.
• IMD Smart City Observatory. (2025), Akıllı Şehirler Endeksi 2025 Raporu, 8 Eylül 2025 tarihinde IMD Smart City Observatory sitesi: https://imd.widen.net/s/psdrsvpbk7/imd_smart_city_2025_report adresinden alındı.
• Işık, K. C., & Karagöz, Y. (2019). Bankacılık reklamlarının nitel video analizi ile incelenmesi: NVivo 10 örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 18(72), 1558–1579. doi.org/10.17755/esosder.515569
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2017), Sürdürülebilir Akıllı Şehirler Çalıştayı: Bilgi Kitapçığı, 21 Nisan 2025 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi sitesi: https://rec.org.tr/wp-content/uploads/2017/08/surdurulebilirakillisehirlercalistayi_kitapcik_vf.pdf adresinden alındı.
• İTÜ Vakfı. (2017), İTÜ Vakfı Dergisi: Akıllı Şehirler (Sayı: 77), 8 Nisan 2025 tarihinde İTÜ Vakfı sitesi: https://www.ituvakif.org.tr/_files/ugd/8db14c_84a319a4ac18478c905e1ff0e2a4f28e.pdf adresinden alındı.
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi. (2024), 2030 İstanbul Akıllı Şehir Stratejik Planı, 13 Nisan 2025 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi sitesi: https://www.akillisehir.istanbul/wp-content/uploads/2024/03/2030_Istanbul_Akilli_Sehir_Stratejik_Plani.pdf adresinden alındı.
• Mkrtychev, O., Starchyk, Y., Yusupova, S., Zaytceva, O., & Starchyk, Y. (2018). Analysis of various definitions for smart city concept. Materials Science and Engineering, doi:10.1088/1757-899X/365/2/022065
• Silik, C. E., & Özdemir Akgül, S. (2021). Akıllı Şehir Endeksi kapsamında Ankara’ya ilişkin karşılaştırmalı bir analiz. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 542–557. doi:10.26677/tr1010.2021.679
• Uçar, A., Şemşit, S., & Negiz, N. (2017). Avrupa Birliği akıllı kent uygulamaları ve Türkiye’deki yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 1785–1798.
• Ulusoy, M. (2017). Akıllı şehirler, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vaismoradi, M., Jones, J., Turunen, H., & Snelgrove, S. (2016). Theme development in qualitative content analysis and thematic analysis. Journal of Nursing Education and Practice, 6(5), 100–110.
• Wach, E., &Ward, R. (2013). Learning about qualitative document analysis. IDS Practice Paper In Brief, 13.