Türkiye’de Siyasal Ayrışma ve Medya: 28 Şubat Sürecinin Merkez Medyada Sunumunun Eleştirel Söylem Analizi ile Çözümlenmesi

Year 2019, Volume: 8 Issue: 2, 144 - 160, 23.09.2019

Oğuzhan Koca

Abstract

Modern toplumlarda medyanın görevi devletin yasama-yürütme-yargı erkleri arasındaki çarpıklıkları ortaya koyan bir tür 'dördüncü güç' olmasına rağmen, Türkiye'de hemen tüm kurumlar gibi medya da genellikle devlet-eksenli bir seyir izlemiştir. 28 Şubat süreci de bu anlatılanların vuku bulduğu bir 'siyasal laboratuar' olarak incelenmeye adaydır.

Bu çalışmanın amacı, 28 Şubat sürecinden hareketle Türkiye'de var olan toplumsal ayrışmayı medyanın ne ölçüde ve nasıl etkilediğini merkez-çevre ilişkileri ekseninde incelemektir. Çalışmada 28 Şubat 1997 tarihli Milli Güvenlik Kurulu toplantısını izleyen üç gün boyunca seçilen gazetelerin attığı manşetler eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelenmiş ve bu yolla haberlerin ideolojik arka planındaki siyasal aktörler arası ilişkiler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. 

Keywords

siyasal ayrışma, medya ve siyaset, merkez-çevre ilişkileri, sivil-asker ilişkileri, 28 Şubat süreci, eleştirel söylem analizi

Political Disintegration and Media in Turkey: The Analysis of the Presentation of February 28 Process in Center Printed Press

Abstract

Although the media is referred to as the fourth branch of government in modern societies, revealing irregularities among the three branches of government -legislature, executive and judiciary,it has been almost always under government control like all other institutions in Turkey. Similar to a political laboratory in which all the aforementioned have occurred, theFebruary 28 Process faces us as a candidate waiting to be examined. 

This study’s aim is to examine how and to what extent the media has affected the social disintegration in Turkey, from periphery-center relations paradigm. In this study, the newspaper headlines in three days following the meeting of the National Security Council on February 28, 1997 have been examined by using the method of critical discourse analysis; and thus, it has been attempted to reveal relations among political actors behind the ideological structures of the news.

Keywords

political disintegration, critical discourse analysis, center-periphery, civil-militaryrelations, the February 28 process

References

• Ayyıldız, İ. (2016). 28 Şubat Nedir?, Ankara: Liberte Yayınları.Bayramoğlu, A. (2007). 28 Şubat: Bir Müdahalenin Güncesi, İstanbul: İletişim Yayınları.‘Bildirinin takipçisiyiz’. (1997, 3 Mart). CumhuriyetBüyükkantarcıoğlu, N. (2012). Söylem İncelemelerinde Eleştirel Dilbilimsel Boyut: Eleştirel Söylem Çözümlemesi ve Ötesi, Ömer Özer (ed.), Haberi Eleştirmek içinde, (ss. 74-98), Konya: Literatürk Yayınevi.Dedeoğlu, G. (2013). Medya ve İletişim Çalışmalarında Teun A. van Dijk’ın Yaklaşımı Bağlamında Eleştirel Söylem Çözümlemesi ve Söylem Olarak Haberin Çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 3, ss. 38-58.Dinci siyasete denetleme. (1997, 2 Mart). CumhuriyetDoruk, Ö. (2013). Disiplin Toplumu ve Haber Söylemi: Gökkuşağı Derneği’nce Yapılması Planlanan Yürüyüşün Engellenmesine İlişkin Haberlerin Çözümlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 1. ss. 106-132.Hoca direniyor. (1997, 3 Mart). Hürriyet Hükümete 2. bildiri. (1997, 2 Mart). Cumhuriyetİnalcık, H. (2009). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. İran’la restleşme sürüyor. (1997, 1 Mart). Cumhuriyetİşte MGK’dan çıkan belge. (1997, 1 Mart). HürriyetKarpat, K. (2016). Kısa Türkiye Tarihi, İstanbul: Timaş Yayınları. Keyder, Ç. (2015). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar, İstanbul: İletişim Yayınları. Mardin, Ş. (2003). Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları. Muhtıra gibi tavsiye.(1997, 1 Mart). Cumhuriyet Org. Karadayı: Ahlaksız adamın dini olmaz. (1997, 1 Mart). HürriyetÖzer, Ö. (2001a). Kazanılmış Hakkın Tersine Çevrilmesi: 1 Mayıs 1996 Olaylarının Türk Basınında Sunumu. İletişim, 9, ss. 109-136.Özer, Ö. (2001b). Haber Söylem İdeoloji: Eleştirel Haber Çözümlemeleri, Konya: Literatürk Yayınevi. Özer, Ö. (2008). İdeolojik Atmosferin Kapsama Alanı: Bozüyük Olaylarının Ortadoğu ve Ülkede Özgür Gündem Gazetelerinde Sunumu Örneğinde Haber Söyleminde Yapılan İdeolojik Üretime İlişkin Yeni Bir Çözümleme. Dağtaş, E. (ed.), Türkiye’de Sivil İtaatsizlik, Toplumsal Hareketler ve Basın. (ss. 377-432), Ankara: Ütopya Yayınevi. Sürpriz çıkış. (1997, 3 Mart). HürriyetŞeriatçı eğitim dorukta. (1997, 3 Mart). CumhuriyetTarihi karar. (1997, 1 Mart). Hürriyet Tuncel, G., Göktolga, O. & Karadağ, A. (2015). Toplumsal Ayrışma Kaynaklarının Türkiye Demokrasisi Üzerindeki Etkisi, Yerelden Küresele: Sosyal Bilimlerde Yeni Yaklaşımlar içinde, Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslartarası Sosyal Bilimler Kongresi, ss. 59-69.van Dijk, T. A. (2007). Bir Söylem Olarak Haberin Disiplinler Arası Çözümlenmesi, Atabek G. Ş. & Atabek Ü. (ed.), Medya Metinlerini Çözümlemek İçin Göstergebilim ve Söylem Çözümleme Yöntemleri içinde, (ss. 217-231), Ankara: Siyasal Kitabevi.van Dijk, T. A. (1988). News As Discourse. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.‘Yapılan demokrasiye takviyedir’. (1997, 2 Mart). Cumhuriyet