AR&GE Harcamaları ve GSMH'nın Enerji İthalatına Etkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 2, 11 - 19, 01.06.2011

Orhan Çoban Nazan Şahbaz

Öz

Anahtar Kelimeler

-

AR&GE Harcamaları ve GSMH'nın Enerji İthalatına Etkisi: Türkiye Örneği

Öz

Bu çalışmada 1990-2007 dönemi dikkate alınarak, Türkiye’de enerji ithalatı, enerji sektörü AR&GE harcamaları ile GSMH arasındaki ilişkiler analiz edilmiştir. Analizlerde kullanılan serilerin durağanlığını test etmede ADF Birim Kök Testinden, değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü belirlemede Granger nedensellik testinden ve değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişkinin olup-olmadığını tespit etmede Johansen Eş-Bütünleşme Testinden yararlanılmıştır. Ayrıca oluşturulan regresyon modeli yardımıyla ele alınan dönemde modelde yer alan açıklayıcı değişkenlerin enerji ithalatı üzerindeki etkisi tahmin edilmeye çalışılmıştır. Analizler sonucu, enerji ithalatı ile GSMH arasında eş-bütünleşmenin ve enerji ithalatı ile GSMH arasında tek yönlü nedensellik ilişkisinin olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca regresyon analizi sonucunda enerji ithalatının enerji sektörüne yönelik AR&GE harcamalarını negatif yönde, buna karşın milli gelir artışının AR&GE harcamalarını pozitif yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır

Anahtar Kelimeler

Enerji, AR&GE harcamaları, Enerji bağımlılığı, Granger nedensellik testi

Kaynakça

• Baker, E. And Kwame. A.B. (2008), “Investment in Risky R&D programs in the Face of Climate Uncertainty”, Energy Economics 30(2), 465-486.
• Cohen, W. M. and Levinthal D. A. (1989), “Innovation and Learning: The Two Faces of R&D”, The Economic Journal, 99, 569-596.
• Çaha, H. (2006), “Energy Security of Turkey”, International Conference on Human and Economic Resources Proceedings Book Izmir University of Economics & Suny Cortland, 83-88.
• Çoban, O. (2002), “Türk ve Alman Ekonomilerinde Para Arzı, Enflasyon ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik Analizi”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt.16 (5–6), 32–41.
• Çoban, O. (2004), “Beşeri Sermayenin İktisadi Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği”, İstanbul Üniversitesi SBF Dergisi, Sayı 30, 131-142.
• DEİK (Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu). (2008), http://www.turkeynow.org/db/docs/Clean_Energy_ Conference_2008/GunVedat_2008CleanEnergy.pdf (Erişim Tarihi: 26.12.2010)
• Dickey, D.A. and Fuller, W.A. (1979), “Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root”, Journal of the American Statistical Association, 74, 427-431.
• Dooley, J.J. (2000), “A Short Primer on Collecting and Analyzing Energy R&D Statistics”, Pacific Northwest National Laboratory, Battelle, http://www.pnl.gov/main/ publications/external/technical_reports/PNNL-13158. pdf (Erişim Tarihi:10.01.2011)
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı). (2006), “Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013)”, 2011 Yili Programi, http:// www.dpt.gov.tr (Erişim Tarihi: 25.03.2011)
• DTM (Dış Ticaret Müsteşarlığı). (2011), http://www. dtm.gov.tr/ead/DTDERGI/tem97/6.htm,(Erişim Tarihi: 15.06.2011)
• ETKB (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı). (2010a), Mavi_Kitap_2010.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2011)
• ETKB (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı). (2010b), “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 2010- 2014 Stratejik Planı”,http://www.enerji.gov.tr/yayinlar_ raporlar/ETKB_2010_2014_Stratejik_Plani.pdf (Erişim tarihi: 02.03.2011)
• Granger, C. W. J.(1981), “Some Properties of Time Series Data and Their Use in Econometric Model Specification, Journal of Econometrics 16, 121-130.
• Herzog, V. and Kammen, D. M. (2002), “Energy R&D: Investment Challenge”, http://www.sciencedirect. com (Erişim Tarihi: 06.12.2010)
• IEA (International Energy Agency). (2011), “Energy Policies of IEA Countries:1987-2005 Reviews”, http:// www.iea.org (Erişim Tarihi: 05.01.2011)
• Görgün, T. (2009), “Yenilenebilir Enerji ve Teknolojileri”, http://www.igeme.org.tr (Erişim Tarihi: 10.12.2010)
• Johnstone, N. and Hascic, I. (2008), “Environmental Policy Design and the Fragmentation of Markets for İnnovation”, Paper Presented at the Venice Summer Institute 2008 Workshop On Reforming Rules and Regulations, Laws, Institutions and Implementation, Venice, Italy.
• Kadılar, C. (2000), Uygulamali Çok Değişkenli Zaman Serileri Analizi, Büro Basımevi, Ankara.
• Kamien, M. I. and Schwartz, N. L. (1975), “Market Structure and Innovation: A survey”, Journal of Economic Literature, Vol:13(1), 1-37.
• Kammen, D. M. And Nemet, G. F. (2005), “Real Numbers: Reversing the Incredible Shrinking Energy R&D Budget”, Issues in Science and Technology, 84-88.
• Kepenek, E. “The idea of Renewable Energy: Policy Lessons for Developing Countries-European Union and series06/0611.pdf (Erişim Tarihi: 18.01.2011)
• Keskin, T. (2010), “Türkiye’nin İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planının Geliştirilmesi Projesi”, Enerji Sektörü Mevcut Durum Değerlendirmesi Raporu, http:www.tubitak.gov.tr, (Erişim Tarihi: 19.01.2011)
• Kungle V. (2003), “Time-Series Econometrics: Cointegration Heteroskedasticity”, The Royal Swedish Academy of Sciences, 1-31. Conditional
• Margolis, R.M., Kammen, D.M. (1999), “Evidence of Under-investment in the United States and the Impact of Federal Policy”, Energy Policy 27, 575-584, http:// kammen.berkeley.edu//margoliskammenEpolicy.pdf (Erişim Tarihi: 15.01.2011)
• OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development). (2002), “Frascati Kılavuzu, Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama”, http://www.tubitak.gov.tr (Erişim Tarihi:20.02.2011)
• Pamir, N. (2008), “Cumhuriyet’ten Günümüze Türkiye’de Enerji Politikaları”, Türkiye Ekonomisi, Ed: Gülen E.ARSLAN, Gazi Kitabevi, 93-159, Ankara.
• Perelman, S. (1995), “R&D, Technological Progress and Efficiency Change in Industrial Activities”, The Review of Income and Wealth, Series 41 (3), 349-366.
• Popp, D. (2002), “Induced Innovation and Energy Prices”, American Economic Review 92(1):160-180.
• Schock, Robert N. et all, (1999), “ How much is Energy Research and Development Worth as Insurance?” Annual Review of Energy and Environment, 24: 487–512.
• Temiz, D. ve Gökmen, A. (2010), “The Importance Of Renewable Energy Sources in Turkey”, International Journal Of Economics And Finance Studies, Vol:2(2), 2010, IJEF/archieves/2010_2/03dilek_temiz.pdf,(Erişim Tarihi: 12.01.2011)
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2011), http:// www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 30.05.2011)
• Uyan, B.http://www.hazine.org.tr/en/energypaper. pdf,(Erişim Tarihi: 25.12.2010)
• Yüksel, İ. (2008), “Global Warming and Renewable Energy Sources for Sustainable Development in Turkey”, Renewable Energy 33, 802-812, http://www.elsevier. com/locate/renene (Erişim Tarihi: 28.12.2010)
• Zengin, E ve Ünal Ö.F. (2010), “Turkey’s Energy Sector and Some Remedies against Environmental Pollution”, http://www.meps10.pwr.wroc.pl/submission/ data/papers/P58.pdf (Erişim Tarihi: 11.12.2010)
• World Energy Council-Turkish National Chamber, 1996 Energy Report, http://www.worldenergy.org/ documents/2009_youth_energy_report_wec_tnc.pdf (Erişim Tarihi: 21.01.2011)