Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre

Yıl 2011, Cilt: 2011 Sayı: 1, 19 - 33, 01.03.2011

Şafak Kaypak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Küreselleşme Sürecinde Sürdürülebilir Bir Kalkınma İçin Sürdürülebilir Bir Çevre

Öz

Bu çalışma, küreselleşme sürecinde sürdürülebilir kalkınmayı temel alarak, çevre olgusuna odaklanan betimsel bir inceleme çalışmasıdır. Yazının ana amacı, sürdürülebilir kalkınmanın bugün geldiği noktayı belirleyerek, sürdürülebilir bir çevrenin oluşturulması sürecinde dönüşen çevresel paradigmaları sorgulamaktır. Dünyada yaşanan önemli siyasal, sosyal ve teknolojik gelişmelerin doğurduğu kavramlardan biri, teknolojik değişimi yaşamış gelişmiş ülkeler etrafında gelişen “küreselleşme” kavramıdır. Diğeri ise, gelişmekte olan ülkeler açısından düşünülen “sürdürülebilir kalkınma” kavramıdır. Dünya nüfusundaki artışa paralel olarak, dünya ekonomisindeki büyüme çabaları, çevre sorunlarını da beraberinde getirmiş ve ekonomi ile çevre arasında dengesizlik yaratmıştır. Çevre kirliliğindeki artış, Batılı toplumları 1980’lerden itibaren küresel çevreyi korumaya yöneltmiştir. Çevreye ilginin artması, ekonomik büyüme- çevre dengesi arasındaki olumsuzlukları giderici çözüm üretmek isteğini doğurmuştur. 1987 yılındaki Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonunun raporundan sonra sürdürülebilir kalkınma kavramı gelişmiş ve “nasıl olursa olsun ekonomik büyüme”nin yerini almaya başlamıştır. Dolayısıyla, çevreci yatırımların artırılması küresel bir yöntem olarak sürdürülebilir kalkınmayı gerçekleştirebilecektir. Yazı, bu temel mantık akışı içinde önce küreselleşme ve sürdürülebilir kalkınma sürecinde gerçekleştirilen uluslararası çabaları incelemekte ve geleceğe yönelik konunun terminolojik çatısını kurmaktadır. Son olarak, sürdürülebilir bir çevre için çözüm arayışları ortaya konmaktadır

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Çevre

Kaynakça

• Acar, M. (2002), “Ekonomik, Siyasal ve SosyoKültürel Boyutlarıyla Küreselleşme: Tehdit mi, Fırsat mı?”, Liberal Düşünce, Yıl: 8, Sayı:32.
• Alagöz, M. (2007), “Sürdürülebilir Kalkınmada Çevre Faktörü: Teorik Bir Bakış”, http://www.sd-certificate. info/dyn_files/sd/104.doc, (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Aldemir, Ş. ve Kaypak, Ş. (2008), “Eko-Ekonomi Kavramı ve Türkiye için Bölgesel Ölçekli Bir Değerlendirme”, 2. Ulusal İktisat Kongresi Bildiriler Kitabı, 20-22 Şubat 2008, DEÜ, İzmir, ss. 359-380.
• Altunbaş, D. (2004), “Uluslararası Sürdürülebilir Kalkınma Ekseninde Türkiye’deki Kurumsal Değişimlere Bir Bakış”, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Biga İİBF Yönetim Bilimleri Dergisi, Sayı:1-2, Yıl:2003-2004, ss.103-118
• Akayın, M. Kemal, (2004), Küreselleşmenin Kentsel Politika Üzerine Etkileri, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, http://acikarsiv.ankara.edu.tr/browse/540/844. pdf., (Erişim Tarihi: 07.01.2011).
• Batmaz, N. ve Özcan A. (2007), “Küreselleşmenin Ekonomik Büyüme ve Yoksulluk Üzerindeki Etkileri: Finansal Krizler”, IV. Uluslararası STK Kongresi Bildiriler Kitabı “Küresel Yoksulluk”, 19–21 Ekim 2007, 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale, ss.37–51.
• Beyhan, E. (2008), Sürdürülebilir Kalkınma-Çevre ve Yerel Yönetimler, Yerel Siyaset, 2008, http://www. yerelsiyaset.com/v2/index.php?goster=ayrinti&id=1068. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Bilginoğlu, M. Ali (1989), “Ekonomik Büyüme, Enerji ve Çevre İlişkisi”, E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı: 8.
• Bozloğan, R. (2007), “Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı”, Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Siyaset Konferansları, Kitap 50, http://iibf. kocaeli.edu.tr/ceko/ssk/kitap50/39.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Brecher, J., T. Castello, B. Smith (2002), Aşağıdan Küreselleşme, Çev. Berna Kurt, Zeynep Kutluata, Şirin Özgün, Aysel Yıldırım, Aram Yayıncılık, İstanbul. Brundtland, Gro H. (1987), Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, UN Documents Gathering a Body of Global Agreements, 20 March 1987, Oslo, http://www. un-documents.net/wced-ocf.htm, (Erişim 12.06.2010).
• Ceylan, T. (1995), “Sürdürülebilir Kalkınma”, Gelişme İktisadı, Editörler: Tamer İşgören ve Mehmet Türkay, Beta Yayınları, İstanbul, ss.203-223.
• Commission of the European Communities (1998), Sustainable Urban Development in the European Union: A Framework for Action, Brüksel.
• Davidson, Eric A. (2004), “Gayrisafi Milli Hâsılayı Yiyemezsiniz-Çevrenin Önemli Olduğunu Varsayan Ekonomi”, Türkiye Çevre Vakfı, Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara.
• Demiral, N., Evin, H. Demiral, B. (2007), “Yoksulluğun Küreselleşmesi ve Küresel Yoksulluk”, IV. Uluslararası STK Kongresi Bildiriler Kitabı “Küresel Yoksulluk”, 19-21 Ekim 2007, 18 Mart Üniversitesi, Çanakkale-Biga, ss.1-10.
• DPT (1998), Türkiye ve Dünya (2010–2020) Küresel Bir Aktörün Doğuşu, DPT Yayını, Ankara
• DPT (2003), Türkiye’nin Avrupa Birliğine Katılım Sürecine İlişkin 2003 Yılı İlerleme Raporu, http:// digm.meb.gov.tr/uaorgutler/AB/AB%20BELGELER/ ilerleme_raporu_2003_TUR.pdf, (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Dulupçu, Murat A. (2001), “Sürdürülebilir Kalkınma Politikasına Yönelik Gelişmeler”, http://www.dtm.gov. tr/dtmadmin/upload/EAD/TanitimKoordinasyonDb/ politika.doc. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Dündar, Y. (1997), “Sürdürülebilir Yasam Koşullu Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması”, Türkiye Çevre Vakfı, Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara.
• FIA Foundation (2009), “50 By 50: Global Fuel Economy Initiative”, http://www. fiafoundation.org/ publications/Documents/50by50_leaflet.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Friedman, T. (2010), “Hedef Yeşil Devrim”, 16.06.2010, http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx? aType=RadikalDetay&ArticleID=1002859&Category ID=85. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Gönel, Feride D. (2002) “Globalleşen Dünyada (Nasıl Bir) Sürdürülebilir Kalkınma”, Birikim, 158, ss.72-80, http://www.csoy.biz. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Gıddens, A. (2000), “Modernitenin Küreselleşmesi”, Çev. Kudret Bülbül, Editör: Bülbül, K. (2006), Küreselleşme Okumaları, Kadim Yayınları, Ankara, ss.203–214.
• Habermas, J. (2002), Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Hall, S. (1995), Yeni Zamanlar, Der. Jacques, Martin, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Harford, T. (2008), Görünmeyen Ekonomist, Çev. Sibel Demirel, Pegasus Yayınları, İstanbul, ss.229–262.
• Held, D., A. Grew, Mc, Goldblatt D. and Perraton J. (2006), “Küresel Dönüşümler, Siyaset, Ekonomi ve Kültür”, Küreselleşme Okumaları, Editör: Bülbül, Kudret, Kadim Yayınları, Ankara.
• IPCC (2007), “Summary for Policymakers. In: Climate Change 2007: Mitigation”, Contribution of Working Group III to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [B. Metz, O.R. DAVIDSON, P.R. Bosch, R. Dave, L.A. Meyer (eds)], Cambridge University Press, http://www. ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg3/ar4-wg3-spm. pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Karatepe, İsmail D. ve Yiğit D. (2008), “Sürdürülebilir Kalkınma Küresel İklim Değişikliğine Çare Olabilir mi?”, XI. İktisat Öğrencileri Kongresi, Küresel Isınma: Ekonomik, Politik ve Sosyal Etkiler, 8 – 9 Mayıs 2008, http://www.kongreikt.ege.edu.tr/cd/pdf/17.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Keleş, R. ve Hamamcı, C. (1993), Çevrebilim, İmge Kitabevi, Ankara.
• Kılıç, S. (2010), “Küreselleşme Sürecinde Çevrenin Korunması Sorunu”, Kent ve Toplum, S 1, Yıl 1, ss. 84-96.
• Khor, M. (2001), “Globalisation and the Crisis of Sustainable Development”, Environment and Development Series, No.1, p.12.
• Lerner, B. Wilmoth, Lerner K. Lee (2006), “Globalization and Poverty: An Ecological Perspective”, Environmental Issues: Essential Primary Sources, Gale, Detroit: pp.444-445.
• LGA (Local Goverment Association) (2009), Creating Green Jobs, Developing Local Lowcarbon Economies, Local Goverment Association, http://www. lga.gov.uk/lga/aio/1509491, (Erişim Tarihi: 30.08.2009).
• Meadows, D., H., Meadows, Dennis I., Randers J. ve Behrens W. W. (1972), The Limits to Growth, Abstract established by Eduard Pestel. A Report to The Club of Rome (1972), Short Version of the Limits to Growth, http://www.clubofrome.org/docs/limits.rtf, (Erişim Tarihi: 16.06.2010).
• Marley D., Robins K. (1997), Kimlik Mekânları, Küresel Medya, Elektronik Ortamlar ve Kültürel Sınırlar, Çev. E. Zeybekoğlu, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Milani, B. (2006), What Is Green Economics?, Green Work, Wealth & Community Development, http://www. greeneconomics.net/GreenWork&WealthCourse.htm. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Norberg, J. (2003), Küresel Kapitalizmi Savunmak, Liberte Yayınları.
• OECD (1991), Environmental Policy: How to Apply Economic Instruments, OECD Publications, Paris http:// www.oecd.org/dataoecd/14/3/2386636.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010). Özer A. Ö. (1995), “Güncel Bir Tartışma: Sürdürülebilir Kalkınma”, Planlama, 3-4. ss.21-26
• Özlüer, F. (2007), Sürdürülebilir Kalkınmanın Ekonomi Politiği, http://www.ekolojistler.org.(Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Özyurt, C. (2005), Küreselleşme Sürecinde Kimlik ve Farklılaşma, Açılım Kitap, İstanbul.
• Özyol, A. (Tarihsiz), Sürdürülebilir Kalkınma, http:// www.hydra.com.tr/uploads/kutup9.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Pearce, D., Markandya, Edward A., Barbıer B. (1993), Yeşil Ekonomi İçin Mavi Kitap, Çev: T. Kafaoğlu, A. Baser Kafaoğlu, Alan Yayıncılık,. İstanbul.
• Short, John R., Breitbach, C., Buckman, S., Essex, J. (2000), “From Worl Cities To Gateway Cities: Extendind The Boundiries Of Globalization Theory”, City, Vol: 4, No: 3
• Şahin, Ü. (2004), Truva Atı Olarak Sürdürülebilir Kalkınma, http://umitsahin.blogspot.com/2006/05/ truva-at-olarak-srdrlebilir-kalknma.html, (Erişim Tarihi: 11.08.2009). Şaylan, G. (1996), “Globalleşme Üzerine Söyleşi”, Ulusal, Sayı:2, Ankara.
• Talu, N. (2006), AB Uyum Sürecinde Türkiye’de Çevre Politikaları, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Yayınları, Ankara.
• Tekeli, İ. (1996), Habitat II Konferansı Yazıları, T.C. Toplu Konut İdaresi Başkanlığı Yayını, Ankara.
• Tekeli, İ. (1999), Modernite Aşılırken Siyaset, İmge Kitabevi, Ankara.
• Toprak D. (2006), “Sürdürülebilir Kalkınma Çerçevesinde Çevre Politikaları ve Mali Araçlar” Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Yıl/Volume:2 Sayı/Issue 4, Güz, ss. 146-169.
• Torunoğlu E. (2004), Sürdürülebilir Kalkınma Paradigması Üzerine Ön Notlar, TÜBİTAK Vizyon 2023 Panel İçin Notlar, http://www.tubitak.gov.tr/tubitak_ content_files/vizyon2023/csk/EK-16.pdf., (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Türkiye Çevre Vakfı (1991), Ortak Geleceğimiz – Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu, Çev. B. Çorakçı, Türkiye Çevre Sorunları Vakfı Yayını, Ankara.
• UNEP (2008), Green Jobs: Towards Decent Work in a Sustainable, Low-Carbon World, http://www.unep. org/labour.../Greenjobs/UNEP-Green-Jobs-Report.pdf, (Erişim Tarihi: 18.06.2010).
• UNEP (2009), Global Green New Deal Policy Brief, March 2009, http://www.unep.org /pdf/A_Global_ Green_New_Deal_Policy_Brief.pdf. (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Uysal, A. (2003), Sürdürülebilir Kalkınma: Genel Bakış, http://vizyon2023.tubitak.gov.tr/teknolojiongorusu/ paneller/cevrevesurdurulebilirkalkinma/raporlar.pdf., (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Yıldırım, U. ve Göktürk, İ. (2004), “Sürdürülebilir Kalkınma”, Editörler Mehmet C. Marın, Uğur Yıldırım, Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar,-Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler, Beta Basın Yayım, 1. Baskı, İstanbul, ss. 449-488.
• WCED (1987), Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future, http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm, (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• WBCSD (2009), “World Business Council for Sustainable Development, Energy Efficiency in Buildings, Business Realities and Opportunities, Facts & Trend”, 2 February 2009, http://www.wbcsd.org/ DocRoot/lKDpFci8xSi63cZ5AGxQ/EEB-Facts-andtrends.pdf. , (Erişim Tarihi: 10.05.2010).
• Zekey Ahmet H. (2009), “Sürdürülebilir Ekonomi Uygulamaları ve Krizden Çıkış İçin Çevreci (Yeşil) Ekonomi Anlayışı”, Uluslararası Davraz Kongresi Bildiriler Kitabı 24-27 Eylül 2009, SDÜ, İsparta, ss.207220.
• http://www.cevre.metu.edu.tr/node/99, (Erişim Tarihi: 28.08.2009).
• http://www.cedgm.gov.tr/cevreatlasi/cevredurumu. pdf, (Erişim Tarihi: 10.05.2010). http://www.csoy.biz. , (Erişim Tarihi: 10.05.2010). http://www.tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi: 10.05.2010)