Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Kurulacak Bölgesel Kalkınma Ajansları Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2007, Cilt: 2007 Sayı: 2, 65 - 92, 01.06.2007

Murat Pıçak

Öz

Anahtar Kelimeler

-

Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Kurulacak Bölgesel Kalkınma Ajansları Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Türkiye AB’ye giriş süreci kapsamında, yıllardır uygulamakta olduğu teşvik sistemi üzerine oturan bölgesel gelişme politikalarını terk ederek yeni bir uygulama aşamasına girmiştir. AB’nin bütün aday ülkelere benimsettiği bu yeni yaklaşımın temel kurumu Bölgesel Kalkınma Ajansları (BKA)’dır. BKA’lar; kamu kesimi, özel kesim ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliğini geliştirmek, kaynakların yerinde ve etkin kullanımını sağlamak ve yerel potansiyeli harekete geçirmek suretiyle, ulusal kalkınma planlarında öngörülen politikalara uyumlu bir şekilde bölgesel gelişmeyi hızlandırmak ve sürdürülebilirliğini sağlamak, bölgelerarası ve bölge-içi gelişmişlik farklarını azaltmak üzere oluşturulmaktadırlar. Türkiye’nin NUTS Projesi kapsamında tespit edilen 26 İstatistiki Bölge Birimi’nde 5449 Sayılı Kanun çerçevesinde BKA kurulması ve bunların 3’ünün Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunması kararlaştırılmıştır. 5449 Sayılı Kanun’da Güneydoğu Anadolu Bölgesi kurulacak BKA’lar için Türkiye genelindeki yapılanmadan farklı bir uygulama öngörülmüştür. Ancak Bölge’de kurulacak BKA’ların yapısı ve göreceği hizmetlerle ilgili olarak önemli düzenlemelerin yapılması gerekmektedir. Bu çalışmada, yurtdışındaki BKA’ların faaliyetleri, Türkiye’nin ve Güneydoğu Anadolu bulundurularak Bölge’de kurulacak BKA’ların yapısı ve işlevleriyle ilgili birtakım öneriler getirilmiştir. Bölgesi’nin sosyo-ekonomik yapısı göz önünde

Anahtar Kelimeler

Bölgesel Gelişme, Bölgesel Kalkınma

Kaynakça

• AB Türkiye Temsilciliği, Avrupa Birliği Bölgesel Politika; Yerli Kaynakların Ekonomik Gelişme İçin Harekete Geçirilmesi, http://www.deltur.cec.eu.int, (Erişim: Mart 2006).
• ALAÇAM, V. (2004), Bölgesel Kalkınma Ajansları, İGEME, Sayı: 28-3. http://www.igeme.org.tr/TUR/bakis/sayi%2028/bakis2840.htm, (Erişim: Mayıs 2007).
• ATAY, F. (2005), “BKA Tasarımının Kalkınma Anlayışı Üzerine”, Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir? M. Turan, (der.), Paragraf Yayınları, No; 6, Ankara, ss. 15 33.
• GAP-BKİ Başkanlığı. (2002), GAP, Son Durum 2001, Ankara.
• BERBER, M. ve Çelebçi, E. (2005), “Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 13-14 Ekim 2005, Trabzon. ss. 145 156.
• BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI, http://www.planlama.org/index.php?option=com_content&task=view &id=1516&Itemid=93, (Erişim: Mayıs 2007).
• CLARK, G. (2004), Local Economic Development, Local Economic Development Agencies, World Bank.
• ÇALT, G. Bölgeselleşme ve Avrupa Birliği’nin Bir Aracı Olarak Bölge Kalkınma Ajansları, http://www.zmo.org.tr/etkinlikler/6tk05/05gokhancalt.pdf, (Erişim: Mayıs 2007).
• DEMİRCİ, A. G. (2005), “Farklı Ülkelerde Bölge Kalkınma Ajansları”, Bölgesel Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir? M. Turan (der.), Paragraf Yayınları, No; 6, Ankara. ss. 15-33,
• DEMİRCİ, A. G. “Bölgesel Kalkınma Ajansları”, http://www.kamuyonetimi.org/ktml2/files/uploads/pdf/bolgekalkinma. pdf, (Erişim: Mayıs 2007).
• DİJK, L. V. “Regions Can Deliver Crucial İnfrastructure”,http://www.southwestrda.org.uk/whatwedo/businessgr owth/inwardinvesment/news/viewNews.asp?id=1917, (Erişim: Mayıs 2007).
• DPT. (2000), Sekizinci BYKP Bölgesel Gelişme ÖİK Raporu, DPT: 2502-ÖİK: 523, Ankara.
• DPT. (1990), GAP Master Planı, Nippon Koei Co.Ltd., Yüksel Proje Co., Ankara. 1990.
• ENGLAND’S REGİONAL DEVELOPMENT AGENCİES, http://www.englandsrdas.com/search.aspx?q=rent, (Erişim: 2007). EUROPEAN Association of Development Agencies, “Creation Development and Management ofRDAs”,http://www.eurada.org/library/documents/creation.htm, (Erişim: Mart 2006).
• GAP-BKİ. (2001), 2000 Yılı Faaliyet Raporu, Ankara.
• GAP-GİDEM ve ABİGEM. (2005), Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yatırım Rehberi, GİDEM-Proje Yönetim ve Koordinasyon Birimi, Yayın Nu: 2, Ankara.
• HALKİER, H., Danson, M: and Damborg, C. (1997), Regional Development Agencies in Europe, Jessica Kingsley Publisher, London.
• KALKINMA AJANSLARININ KURULUŞU, KOORDİNASYONU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN TASARISI, http://turkiye.basbakanlik.gov.tr/docs/basbakanlik/kanuntasarilari/kyy y/kalkinmaajansi.doc, (Erişim: Mayıs 2007).
• KALKINMA AJANSLARININ KURULUŞU, KOORDİNASYONU VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN, Kanun No: 5449, 25.01.2006, http://rega.basbakanlik.gov.tr/Eskiler/2006/02/20060208- 1.htm, (Erişim: Mayıs 2007).
• KARANFİL, N. (2006), “6 Pilot Bölgede Başarı Sağlanırsa Kalkınma Ajansları Yaygınlaşacak”, Referans Gazetesi, 15.02.2006.www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=3544 0, (Erişim: Mart 2006).
• MAÇ, N. (2006), Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye, Konya Ticaret Odası Etüd-Araştırma Servisi, Araştırma Raporu, 2006- 117/76, Konya.
• MEB, (2006), GAP Bölgesinde İşgücü Yetiştirme ve Gelir Getirici Faaliyetleri Destekleme Projesi İş Birliği Protokolü, Ankara.
• ÖZEN, P. (2005), Bölge Kalkınma Ajansları, TEPAV/EPRİ, Ankara.
• PAKSOY, S. (2000), “KOBİ’lerin Ülkemiz Ekonomisine Katkıları ve GAP Bölgesinde KOBİ’lere Sağlanan Teşvikler”, II. GAP ve Sanayi Kongresi, Diyarbakır: TMMOB Makine Mühendisleri Odası, 29-30 Eylül 2000, ss. 117 132.
• REGİONAL POLİCY İN FRANCE, http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/francereg.htm, (Erişim: Mayıs 2007).
• ROBERTS, P. (1999), “The New Regional Agenda In The UK: Changing Roles, Structures And Functions Of Regional Development Agencies”, Regional Science Association International 39th European Congress, British and Irish Section, Dublin, ss. 61-83.
• SERDENGEÇTİ, T. (2000), “Yatırım Teşvik Tedbirleri ve Güneydoğu Uygulaması”, Türkiye’nin Geleceğinde GAP’ın Yeri Semineri, Ankara: Merkez Bankası-İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü, 12-16 Haziran 2000, ss. 83 317
• SOUTH EAST ENGLAND DEVELOPMENT AGENCY, http://www.seeda.co.uk/search/?quickSearch=1&s=Enterprise+Initiati ve%94+&GoButton=Go (Erişim: 2007). TSKB A.Ş. (1991), GAP Ekonomik Kalkınma Ajansı Model Etüdü, Ankara.
• ÜLGEN, A. ve Berber, A. (2001), “GAP Bölgesi ve Çevre İllerinde Faaliyet Gösteren 100 İşletmede İnsan Kaynakları Planlamasını Etkileyen Faktörlerin Analizi”, 2. GAP ve Sanayi Kongresi, Diyarbakır: TMMOB Makina Mühendisleri Odası, 29-30 Eylül 2001, ss. 231 237,
• YENAL, O. (2003), Cumhuriyet’in İktisat Tarihi, İstanbul: Homer Kitapevi.