Reel Efektif Kurun Durağanlığı: Bric ve Türkiye

Yıl 2021, Cilt: 23 Sayı: 41, 225 - 237, 31.12.2021

Burak Uğur

Öz

Nominal efektif kur, bir ülkenin dış ticaretinde önemli paya sahip ülkelerin para birimlerinden oluşan sepete göre, o ülke parasının ağırlıklı ortalama değeridir. Reel efektif kur ise, nominal efektif kurun nispi fiyat etkilerinden arındırılmasıyla oluşturulan ortalamayı ifade etmektedir.
Bu çalışmada, BRIC ve Türkiye ekonomileri açısından Ocak 1994-Aralık 2020 dönemi verileri çerçevesinde reel efektif kurun durağan olup olmadığı geleneksel ve yapısal kırılmalı birim kök testleri yardımıyla incelenmiştir. Ulaşılan bulgulara göre, geleneksel birim kök testlerine göre Türkiye, Brezilya, Çin ve Rusya’da satın alma gücü hipotezi geçersizken, Hindistan ekonomisinde satın alma gücü hipotezi geçerlidir. Diğer yandan geleneksel birim kök testlerinden farklı olarak yapısal kırılmaya izin veren test yapısal kırılmalı birim kök testlerinin bulguları Türkiye, Çin ve Rusya’da da satın alma gücü paritesi hipotezinin geçerliliğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Türkiye, Bric, Reel Efektif Kur

Real Effective Exchange Rate Stationarity: Bric and Turkey

Öz

Nominal effective exchange rate is the weighted average value of the currency of that country according to the basket consisting of the currencies of the countries that have a significant share in the foreign trade of a country. Real effective exchange rate refers to the average obtained by clearing the nominal effective rate from relative price effects.
In this study, BRIC and Turkish economy in the context of the January 1994 and December 2020 real time data that is the angle at which the effective rate of the stationary was analyzed by conventional and structural breaks unit root tests. According to the findings reached, according to the traditional unit root tests Turkey, Brazil, China and purchasing power in Russia is not a valid hypothesis, the hypothesis of purchasing power for the Indian economy is valid. On the other hand, unlike traditional unit root tests, the results of test structural fracture unit root tests, which allow structural breaks, also reveal the validity of the purchasing power parity hypothesis in Turkey, China and Russia.

Anahtar Kelimeler

Turkey, Bric, Real Effective Exchange Rate

Kaynakça

• Alper, A. E. (2015). Satın Alma Gücü Paritesinin BRICS Ülkeleri İçin Doğrusal Olmayan Birim Kök Testi İle Sınanması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), (12), 92-101.
• Altiner, A. ve Bozkurt, E. (2018). The Validity of Purchasing Power Parity Hypothesis in E-7 Countries: Panel Data Analysis. Business and Economics Research Journal, 9(4), 735-747.
• Atasoy, A. (2016). Satınalma Gücü Paritesi, Kırılgan Beşli Ülkeleri’nde Geçerli Midir?. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (12), 237-246.
• Bis (Uluslar arası Ödemeler Bankası), The New BIS Effective Exchange Trade Indices, https://www.bis.org/publ/qtrpdf/r_qt0603e.pdf (19.04.2021).
• Bozoklu, Ş. ve Yılancı, V. (2010). Reel Döviz Kurlarının Durağanlığı: E7 Ülkeleri İçin Ampirik Bir İnceleme. Maliye Dergisi, (158), 587-606.
• Ceylan, R. ve Ulucan, H. (2014). Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi (SAGP)'nin OECD Ülkeleri İçin Test Edilmesi. Sosyoekonomi, 22 (22), 193-210.
• Chang, T. Lee, C.H. and Hung K. (2012). Can the PPP Stand on The BRICS? The ADL Test for Threshold Cointegration. Applied Economics Letters, 19 (12), 1123-1127.
• Ciftci, D.D. and Nazlıoglu, Ş. (2019). Does Income Convergence in Turkey? An Empirical Assessment. Ege Akademik Bakış Dergisi, 19 (1),15-32.
• Coşkun, N. (2020). Mutlak Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezi: Kırılgan Beşli Örneği. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 5(1), 41-55.
• Çil, N. ve TIRAŞOĞLU,B. Y. (2018). Validity of Purchasing Power Parity in Fragile Five Countries: The Bayesyen Unit Root Analysis. Social Sciences Research Journal, 7(2), 82-90.
• Dickey, A. D. And Fuller, A. W. 1979. Distribution of The Estimators For Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal Of American Statistical Associatian, 74 (22), 427-431.
• Esenyel, N. N. (2017). Türkiye’de Enerji Yakınsama Hipotezinin Sınanması: Yapısal Kırılmalı Birim Kök Analizi. Social Sciences Research Journal, 6 (3), 42-52.
• Gujarati, D., (1999). Temel Ekonometri, Literatür yayıncılık, (Çevirenler: Ümit ŞENESEN, Gülay Günlük ŞENESEN), İstanbul.
• Güriş, B. Yıldırım Tıraşoğlu, B. ve Tıraşoğlu, M. (2017). Türkiye’de Satın alma Gücü Paritesi Geçerli mi?: Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleri. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 5 (4), 30-42.
• Güriş, B and Tıraşoğlu, M. (2018). The Validity of Purchasing Power Parity in the BRICS Countries. Prague Economic Papers, 27(4), 417-426.
• Koçak, İ. ve Özbek, S. (2020). Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliği: Durağanlık ve Birim Kök Testlerinden Yeni Kanıtlar. Uluslararası Ticaret ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 22-31.
• Köktürk, O. ve Ural, M. (2019). Fourier Birim Kök Testi ile Satın Alma Gücü Paritesinin Türkiye için Geçerliliğinin Analizi. BMIJ, 7(2), 877-890.
• Narayan, P.K. and Popp, S. (2010). A New Unit Root Test with Two Structural Breaks in Level and Slope at Unknown Time. J. Appl. Stat. 37 (9), 1425–1438.
• Özbek, S. (2020). Türkiye’de Reel Döviz Kuru Durağan Mı? Geleneksel Ve Yapısal Kırılmalı Durağanlık Testlerinden Kanıtlar. Avrasya Sosyal Ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7 (7) ,155-164.
• Özcan, S. E. 2007. Kamu Açık ve Borçlarının Sürdürülebilirliği: 1970-2005 Türkiye Örneği. (Doktora Tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Peng,H. Liu, Z. and Chang, T. (2017). Revisiting Purchasing Power Parity in BRICS Countries Using More Powerful Quantile Unit-Root Tests with Stationary Covariates. Communications in Statistics - Theory and Methods, 46 (20), 10051-10057.
• Perron, P. (1989). The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57(2), 1361-1401.
• Phillips, P. C.B. and Perron, P. (1988). Testing For a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75 (2), 335-346.
• Sarno, L. (2000). Real Exchange Rate Behavior in High Inflation Countries: Empirical Evidence from Turkey, 1980-1997. Applied Economics Letters, 7(5), 285-291.
• Seyidoğlu, H. (2013). Uluslararası İktisat, 18.Baskı, Güzem Can Yayınları, İstanbul.
• Su, C. W. Chang, H. L. Chang T. and Lee, C. H. (2012). Purchasing Power Parity for BRICS: Linear and Nonlinear Unit Root Tests with Stationary Covariates. Applied Economics Letters, 19 (16), 1587-1591.
• Tcmb (Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası), Reel Efektif Döviz Kuru Endekslerine İlişkin Yöntemsel Açıklama, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/02713545-8428-49ab-a9d9-0f770895d513/REERMetaveri.pdf?MOD=AJPERES&CACHEID=ROOTWORKSPACE-02713545-8428-49ab-a9d9-0f770895d513-nrijWpb (19.04.2021).
• Ünsal, E. (2005). Uluslararası İktisat, 1. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara.
• Yılancı, V. (2009). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye için İşsizlik Histerisinin Sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10 (2), 324-335.
• Yıldırım, S. ve Yıldırım, Z. (2015). Reel Efektif Döviz Kuru Üzerinde Kırılmalı Birim Kök Testleri ile Türkiye için Satın Alma Gücü Paritesi Hipotezinin Geçerliliğinin Sınanması. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (2), 221-238.
• Zivot, E. and Andrews, D.W.K. (1992), Further Evidence on the Great Crash, the Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis. Journal of Business and Economic Statistics, 10(3), 251–270.