ANALYSIS OF EFFICENT MARKETS HYPOTHESIS IN SHARE MARKET WITH LONG MEMORY MODELS

Year 2025, Volume: 27 Issue: 49, 611 - 627, 29.08.2025

Safure Günbay Yilmaz , İbrahim Karaaslan

https://doi.org/10.18493/kmusekad.1462935

Abstract

The COVID-19 pandemic has precipitated significant alterations not only in global lifestyles and daily routines but also in investment behaviors. This study aims to test the validity of the efficient markets hypothesis in the indices in Borsa Istanbul during the COVID-19 pandemic and the period when the pandemic effects on the country's economies and individuals continued. The study involves analyzing the stationarity of the return series for these equity indexes using both traditional unit root tests (ADF and PP) and those considering structural breaks (Zivot Andrews). Furthermore, the presence of the EMH was examined through the application of long memory models, employing methods such as Geweke and Porter-Hudak, Modified Log-Periodogram, and Robinson Gaussian Semi-Parametric. The findings reveal that the returns of BIST100, BIST50, BIST30, and BISTTUM indexes are non-stationary, do not exhibit mean reversion following shocks, and lack long memory characteristics. These results suggest that investors' attempts to predict price movements of these indexes may be misleading, indicating that only weak-form efficiency could be argued for these indexes.

Keywords

Efficient Markets Hypothesis , Borsa Istanbul , Covid-19 , Long Memory Model

PAY PİYASASINDA ETKİN PİYASALAR HİPOTEZİNİN UZUN HAFIZA MODELLERİ İLE ANALİZİ

Abstract

Covid-19 pandemisi, dünya çapında insanların yaşam tarzları ve günlük rutinler üzerinde olduğu kadar yatırım davranışları üzerinde de önemli değişikliklere neden olmuştur. Bu çalışmanın amacı Covid-19 pandemi dönemi ve sonrasında ülke ekonomileri ve bireyleri üzerinde pandemi etkilerinin devam ettiği dönemde Borsa İstanbul’da yer alan endekslerde etkin piyasalar hipotezinin geçerliliğinin test edilmesidir. Araştırma kapsamında, söz konusu pay senedi endekslerinin getiri serilerinin durağanlık durumu, hem geleneksel (ADF ve PP) hem de yapısal kırılmaları göz önünde bulunduran birim kök testleri (Zivot Andrews) aracılığıyla analiz edilmiştir. Ayrıca, Etkin Piyasa Hipotezinin varlığı, uzun hafıza modeli kullanılarak Geweke ve Porter-Hudak, Modifiye Edilmiş Log-Periodogram ve Robinson Gaussian Yarı Parametrik Yöntemlerle incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları, BIST100, BIST50, BIST30 ve BISTTUM endekslerinin getirilerinin durağan olmadığını, şoklardan sonraki ortalamalarına dönüş eğilimi göstermediğini ve uzun hafıza özelliği taşımadığını ortaya koymaktadır. Bu bulgular, yatırımcıların bu endekslerin fiyat hareketlerini tahmin etme çabalarının yanıltıcı olabileceğine ve bu endekslerde zayıf formda etkinlikten bahsedilebileceğine işaret etmektedir.

Keywords

Etkin Piyasalar Hipotezi , Borsa İstanbul , Covid-19 , Uzun Hafıza Modeli

References

• Altunöz, U. (2016). Borsa İstanbul’da Zayıf Formda Etkin Piyasa Hipotezinin Testi: Bankacılık Sektörü Örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(43), 1619-1625.
• Atan, S. D., Özdemir, Z. A. and Atan, M. (2009). Hisse Senedi Piyasasında Zayıf Formda Etkinlik: İMKB Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24, 33-48.
• Bal, H., Algan, N., Erdoğan, E. and Tekin, İ. (2021). Etkin Piyasa Hipotezinin Zayıf Formunun Türkiye’de Bankacılık Sektörü İçin Test Edilmesi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 327-345.
• Bezgin, M. S. (2023). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Borsalar ile Kripto Varlık Piyasasında Fraktal Piyasa Hipotezi’nin Testi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 81-91.
• Box, G.E.P. and Jenkins, G. M. (1970). Time Series Analysis: Forecasting and Control. San Francisco: Holden-Day.
• Buğan, M. F., Çevik, E. İ. and Çevik, N. K. (2019). Katılım 30 Endeksi İçin Zayıf Formda Etkin Piyasa Hipotezinin ARFIMA-FIEGARCH Model ile Analizi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (EK SAYI (2019), 219-242.
• Çelik, İ. and Kaya, H. (2019). İkili Uzun Hafızada Asimetri Etkisi: BİST Banka Endeksi Örneği. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 92-106.
• Çevik, E. (2012). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Etkin Piyasa Hipotezinin Uzun Hafıza Modelleri ile Analizi: Sektörel Bazda Bir İnceleme. Journal of Yasar University, 26(7), 4437-4454.
• Çevik, E. İ. (2018). Borsa İstanbul Zayıf Formda Etkin mi? Markov-Switching ADF Testi Yaklaşımı. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 12 (2), 9-30.
• Çevik, E. İ. and Erdoğan, S. (2009). Bankacılık Sektörü Hisse Senedi Piyasasının Etkinliği: Yapısal Kırılma ve Güçlü Hafıza. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(1), 26-40.
• Çevik, E. İ. and Topaloğlu, G. (2014). Volatilitede Uzun Hafıza ve Yapısal Kırılma: Borsa İstanbul Örneği. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 40-55.
• Çevik, E. İ. and Sezen, S. (2020). Bankacılık Sektörü İçin Etkin Piyasalar Hipotezinin Uzun Hafıza Modelleri Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18 (1), 332-351.
• Fama, E. (1965). Random Walks in Stock Market Prices. Financial Analysts Journal, 21(5), 55-59.
• Fama, E. F. (1970). Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work. The Journal of Finance, 25(2), 383-417.
• Geweke, J. and Porter-Hudak, S. (1983). The Estimation and Application of Long Memory Time Series Models. Journal of Time Series Analysis, 4(4), 221-238.
• Gözbaşı, O. (2014). Borsa İstanbul Hisse Senedi Piyasasında Doğrusal Olmayan Yöntemler ile Piyasa Etkinliğinin Test Edilmesi. Verimlilik Dergisi, 4, 7-18.
• Güriş, S., Çağlayan, E. and Güriş, B. (2013). Eviews ile Temel Ekonometri. (2.b.). İstanbul: Der Yayınları.
• Karan, M. B. (2004). Yatırım Analizi ve Portföy Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi
• Karanasos, M. and Kartsaklas, A. (2009). Dual Long-Memory, Structural Breaks and the Link between Turnover and the Range-Based Volatility. Journal of Empirical Finance, 16 (5), 838-851.
• Kasman, A. and Torun, E. (2007). Long Memory in the Turkish Stock Market Return and Volatility. Central Bank Review, 13-27.
• Kılıç, R. (2004). On the Long Memory Properties of Emerging Capital Markets: Evidence from Istanbul Stock Exchange. Applied Financial Economics, 14, 915-922.
• Konak, F. and Türkoğlu, D. (2023). Dax40 Endeks Oluşumunun Hisse Fiyatı Üzerindeki Etkisi: Etkin Piyasa Perspektifinde Bir Değerlendirme, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 190-202.
• Korkmaz, T., Çevik, E. İ. and Özataç, N. (2009). Testing for Long Memory in ISE Using ARFIMA-FIGARCH Model and Structural Break Testi. International Research Journal of Finance and Economics, 26, 186-191.
• Küçükkaplan, İ., Kılıç, E., Pazarcı, Ş. and Kar, A. (2023). G-8 Ülkelerinde Etkin Piyasa Hipotezinin Test Edilmesi: Fourier Kırılmalı Birim Kök Testlerinden Yeni Kanıtlar. Journal of Economic Policy Researches, 10(1), 1-18.
• Mandacı, P. E. (2018). Etkin piyasa hipotezi. Finansın temel teorileri, Editör: Doç. Dr. Aysel Gündoğdu, Birinci Baskı: Mayıs 2018, ISBN: 978-605-242-163-5.
• Mandelbrot, B.B. and Van Ness, J.W. (1968). Fractional Brownian Motions, Fractional Noises And Applications. SIAM Review, 10(4), 422-437.
• Phillips, P. C. B. (1999). New Tools for Understanding Spurious Regressions. Econometrica, 67(6), 129-157.
• Resende, M. and Teixeira, N. (2002). Permanent Structural Changes in the Brazilian Economy And Long Memory: A Stock Market Perspective. Applied Economics Letter, 9(6): 373-375.
• Robinson, P.M. (1995a). Log-periodogram Regression of Time Series with Long Range Dependence. Annals of Statistics, 23(3), 1048-1072.
• Robinson, P.M. (1995b). Gaussian Semi-Parametric Estimation of Long Range Dependence. The Annals of Statistics, 23(5), 1630-1661.
• Sandalcılar, A. R. (2012). Türkiye’de Kağıt Tüketimi ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(2), 1-15.
• Sarılı, S. (2020). Türkiye’de Bankalar Uzun Hafızaya mı Sahip?. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 654, 47-75.
• Zeren, F., Kara, H. and Arı, A. (2013). “Piyasa Etkinliği Hipotezi: İMKB İçin Ampirik Bir Analiz”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 36, 141-148.
• Zivot, E. and Andrews, D.W.K. (1992). “Further Evidence on the Great Crash, The Oil Price Shock, and the Unit- Root Hypothesis”, Journal of Business and Economic Statistics, 20(1), 25-44.