Hayvan Bulunduranın Sorumluluğunda Hayvan Bulunduran Kavramı

Yıl 2024, Sayı: 1, 97 - 123, 20.12.2024

Ecem Aycan Çınar

Öz

Türk hukukunda objektif özen ödevine dayalı kusursuz sorumluluk hallerinden biri olan hayvan bulunduranın sorumluluğu uygulamada sıklıkla karşılaşılan ve teoride de önem arz eden hallerden biridir. Objektif özen ödevine dayalı bir kusursuz sorumluluk hali olması sebebiyle sorumluluk için kusur aranmamaktadır. Borçlar Kanunu’nda m.67 ve m.68 ile düzenlenen kusursuz sorumluluk halinde hayvan bulunduran, bir hayvanın bakımını ve yönetimini sürekli veya geçici olarak üstlenen kişi olarak ifade edilmiş ve bu kişiye kurtuluş kanıtı getirme imkânı tanınmıştır.
Hayvan bulunduranın, hayvanının başkası tarafından ürkütülmesi halinde ürküten kişiye veya başkasına ait bir hayvan tarafından ürkütülmesi halinde ürküten hayvanı bulunduran kişiye karşı rücu imkânı yine TBK m.67 ve m.68 kapsamında düzenlenmiştir. Çalışmamızda hayvan bulunduran kavramı ve bu kavram içerisindeki hususlar açıklığa kavuşturulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

hayvan bulunduranın sorumluluğu, hayvan bulunduran kavramı, kusursuz sorumluluk hali, objektif özen ödevi

Etik Beyan

Konya Barosu makale yazım kurallarına uygun olarak tarafımdan üretilen bu makalede, sunduğum tüm veri, enformasyon, bilgi ve belgeleri bilimsel etik kuralları çerçevesinde elde ettiğimi, tüm değerlendirme, analiz, bulgu ve sonuçları bilimsel usullere uygun olarak sunduğumu, yararlandığım kaynakların tümüne bilimsel normlara uygun biçimde atıfta bulunarak kaynak gösterdiğimi, aksi bir durumda aleyhime doğabilecek tüm hak kayıplarını kabullendiğimi beyan ederim.

Destekleyen Kurum

Kto Karatay Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü

Teşekkür

Sayın Dr.Öğr.Üyesi Fırat KORKMAZ'a makale konumu oluştururken yol göstericiliği, içeriğinin oluşturulmasındaki yoğun katkıları, destekleri için teşekkürü borç bilirim. Engin bilgileri ile beni destekleyen, farklı bakış açıları sunarak ufkumu genişleten Sayın Dr.Öğr.Üyesi Hakkı Mert DOĞU'ya, destekleri için çok teşekkür ederim.

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut /Ateş Karaman, Derya, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Özel Borç İlişkileri, 27. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Antalya, Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, C. 2, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Atamer, Yeşim, Haksız Fiillerden Doğan Sorumluluğun Sınırlandırılması, 1. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 1996.
• Aybay, Aydın, Borçlar Hukuku Dersleri Genel Bölüm, On Dördüncü Basıdan Tıpkı On Beşinci Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• Aybay, Aydın/Hatemi, Hüseyin, Eşya Hukuku, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• Berksoy, İrem, Hayvan İdare Edenin Sorumluluğu, Legal Hukuk Dergisi, 2007, S. 55, s. 2185-2200.
• Bolat, Elif, Türk Hukukunda Bir Kusursuz Sorumluluk Türü Olarak Objektif Özen Ödevine Dayalı Sorumluluk, Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Samsun, 2018.
• Çelebi, Funda, Haksız Fiil Sorumluluğu (Unsurlar, Tazminat, Hukuka Aykırılığı Kaldıran Haller, Zamanaşımı, Yargılama), Borçlar Kanunu Genel Hükümler Konferansları II, Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan, İstanbul Barosu Yayınları, 2014, s. 13-27.
• Erdoğan, İhsan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 3. Baskı, Gazi Yayınevi, Ankara, 2017.
• Eren, Fikret, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi, Ankara, 1975 (Uygun İlliyet).
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 20. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2016 (Borçlar Genel).
• Gökcan, Hasan Tahsin, Haksız Fiil Sorumluluğu ve Tazminat Hukuku, 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2010.
• Günay, Cevdet İlhan, Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Gözden Geçirilmiş̧ 2. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• Hatemi, Hüseyin / Gökyayla, Emre Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 5. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• İnan, Ali Naim/ Yücel, Özge, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Seçkin Yayınları, Ankara, 2014.
• Kahveci, Nalan, İstanbul Şerhi: Türk Borçlar Kanunu–Genel Hükümler, 2. Baskı, C. 1, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2018.
• Kaleli, Şakir, Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu I, Yargıtay Dergisi, C. 5, S. 2, 1979, s. 313-342 (Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu I).
• Kaleli, Şakir, Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu II, Yargıtay Dergisi, C. 5, S. 3, 1979, s. 515-530 (Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu II).
• Kaneti, Selim, İsviçre Federal Mahkemesinin Borçlar Hukuku Kararları, BATIDER, 1971, C. 6, S. 2, s. 351- 391.
• Kaneti, Selim, Haksız Fiilde Hukuka Aykırılık Unsuru, Kazancı Hukuk Yayınevi, İstanbul, 2007, s. 227, 228 (Hukuka Aykırılık).
• Karahasan, Mustafa Reşit, Sorumluluk Hukuku (Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk), Ankara, 1995.
• Kayar, İsmail, Borçlar Hukuku Genel Hükümler- Özel Borç İlişkileri, 10. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• Keskin Orhan, Merve, Türk Borçlar Hukukunda Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2019.
• Kılıçoğlu, Ahmet, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2018.
• Kılıçoğlu, Kumru, Hayvan Haklarına İlişkin Olarak Borçlar Kanunu Tasarısı’ndaki Düzenleme-Hayvanı Öldürme ya da Etkisiz Hale Getirme, Ankara Barosu Dergisi, 2010, Y. 68, S. 4, s. 335-340.
• Kılıçoğlu, Mustafa, Sorumluluk Hukuku (Sözleşme Dışı Sorumluluk), 1. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2002.
• Metin, Umut, 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümlerine Göre Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu, İstanbul Barosu Dergisi, 2012, C. 86, S. 5, s. 244-261.
• Nart, Serdar, Haksız Fiillerde Zamanaşımına İlişkin Hükmün Değerlendirilmesi (TBK m. 72), MÜHFHAD, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi Sempozyumu, Prof. Dr. Cevdet YAVUZ’a Armağan, 2011, Özel Hukuk Sempozyumu Özel Sayı, s. 227-248.
• Nomer, Haluk Nami, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 16. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2018.
• Nomer, Haluk Nami/ Ergüne, Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, Gözden Geçirilmiş 5. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
• Oğuzman, M. Kemal/ Seliçi, Özer/ Oktay Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 24. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2015. Oğuzman, M. Kemal / Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler 6098 sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenip, Genişletilmiş 12. Baskı, C. 2, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Oral, Tuğçe, Veteriner Hekimin Sözleşme Dışı Sorumluluğu, TAAD, 2014, Y. 5, S. 16, s. 319-335.
• Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6. Baskı, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Rezazad, Yaser, Türk Hukukunda Sorumluluk Kavramı ve Kusursuz Sorumluluk Halleri, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Anabilim Dalı, Erzurum, 2016.
• Serozan, Rona, Eşya Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
• Şenyüz, Doğan, Borçlar Hukuku Genel ve Özel Hükümler, 8. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2016.
• Takcı, Nesibe, Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Özel Hukuk Anabilim Dalı, Kayseri, 2021.
• Tandoğan Haluk, Türk Mesuliyet Hukuku, 1961 Yılı Birinci Basıdan Tıpkı Bası, Vedat Yayıncılık, İstanbul, 2010 (Mes’uliyet).
• Tandoğan, Haluk, Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk, Turhan Kitabevi, Ankara 1981(Kusura Dayanmayan Sözleşme Dışı Sorumluluk).
• Tavşancıl Kalafatoğlu, Deniz, Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu ve Hayvan Hakları, Prof. Dr. İsmet Sungurbey’e Armağan, Borçlar Kanunu Genel Hükümler Konferansları, 28-29 Nisan 2012, C. 2, Ekim 2014, s. 137-149.
• Tekinay, Selahattin Sulhi/Akman, Sermet/Burcuoğlu, Haluk/Altop, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
• Tiftik, Mustafa, Akit Dışı Sorumlulukta Maddi Tazminatın Kapsamı, 1. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 1994. Uyumaz, Alper, Bir Hukuk Sorunsalı Olarak Güncel Gelişmeler Işığında Türkiye’de Hayvan Hakları, GÜHFD, 2016, C. 20, S. 3, s. 133-184.
• Ünlütepe, Mustafa, Organizasyon Sorumluluğu, 1. Baskı, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet/Özdemir, Refet, Türk Borçlar Kanunu Şerhi, Genel- Özel, 1. Baskı, Yargıtay Yayınları, Ankara, 1987.
• Yüce, Tunay, Roma ve Türk Hukuklarında Hayvanın Yol Açtığı Zararlardan Dolayı Hayvan Tutucusunun Sorumluluğu, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, C .8, S .2, s. 393-422.
• Yünlü, Semih, Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, İstanbul, 2018.
• Yönet, Yağmur Öykü, Türk Hukukunda Yardımcı Kişilerin Fiilerinden Sorumluluk, Yüksek Lisans Tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü Hukuk Bölümü, Ankara, 2019.
• Zevkliler, Aydın/ Ertaş, Şeref/ Havutçu, Ayşe/ Aydoğdu, Murat/ Cumalıoğlu, Emre, Borçlar Hukuku Genel Hükümler ve Özel Hükümler, 2. Baskı, Barış Yayınları, İzmir, 2013.