Sevim Burak’ın Everest My Lord Metnini Peyzaj Metnin Kurulum Stratejileriyle İncelemek

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 327 - 344, 30.06.2025

Zeynep Erdal

https://doi.org/10.26650/CONS2025-1619724

Abstract

Bu makale Sevim Burak’ın Everest My Lord oyununu Gertrude Stein’ın oluşturduğu peyzaj metnin kurulum strate-jileriyle incelemeye çalışmaktadır. Everest My Lord (1983) klasik dramatik oyun yapısına göre yazılmamıştır. Zira Burak’ın üç perdelik bir roman olarak nitelendirdiği Everest My Lord dramatik gerilimi oluşturan diyalog ve çatışma düzenine sahip değildir. Oyunda zaman belirsizdir ve eylemleri takip edilebilecek karakterler yoktur. Dolayısıyla klasik dramatik yapıya ait bir olay dizisi de yoktur. Zaman zaman düzyazılardan oluşan metin çoğunlukla şiirseldir. Türkçe gramer yapısına uygun cümleler kelime tekrarları, farklı zamanlı fiil çekimleriyle kesintiye uğratılır. Böylelikle cümlenin anlamı sürekli değişir. Bu özellikleriyle Everest My Lord Gertrude Stein’ın peyzaj metniyle paralelliklere sahiptir. 20.yy.’ın Amerikalı avangart yazarlardan Gertrude Stein’ın peyzaj metinlerinde karakter, zaman ve mekân net değildir. Olay dizisinin olmadığı peyzaj metinlerde sadece fenomenal durumlar vardır. Sevim Burak, Everest My Lord’u bir peyzaj metin yaratmak iddiasıyla yazmamıştır. Ancak Everest My Lord peyzaj metnin bahsedilen unsurlarına sahip olması bakımından bir peyzaj metin örneği olarak kabul edilebilir. Makalede öncelikle Stein’ın peyzaj metni yaratırken ilham aldığı Picasso’nun kübik resimleri ile peyzaj metin arasındaki analoji incelenecektir. Ardından bu analojiyle Everest My Lord metni değerlendirilecektir. Nihayetinde Everest My Lord’un öznenin/karakterin parçalanması, metnin sürekli şimdiki zamanda oluşturulması ve fenomenal durumların birbirine ilişkisellik ile bağlanması açısından peyzaj metnin oluşumuyla benzerlikler taşıdığı iddia edilecektir.

Keywords

Everest My Lord , Peyzaj Metin , Sevim Burak

Analyzing Sevim Burak’s Everest My Lord with the Formation Strategies of Landscape Text

Abstract

This article aims to analyze Sevim Burak’s play Everest My Lord through the lens of Gertrude Stein’s strategies for constructing landscape texts. Everest My Lord (1983) was not written according to the structure of classical dramatic plays. In fact, Burak describes Everest My Lord as a three-act novel, as it lacks the dialogic and conflict-driven arrangement that creates dramatic tension. The play features no clear timeline or followable characters. Consequently, it does not include a sequence of events typical of classical dramatic structure. While the text occasionally consists of prose, it is predominantly poetic. Sentences that adhere to Turkish grammatical rules are interrupted by word repetitions and verb conjugations in different tenses. Thus, the meaning of the sentences constantly shifts. With these characteristics, Everest My Lord parallels Gertrude Stein’s landscape texts. Gertrude Stein is a 20th-century American avant-garde writer and in her landscape texts, character, time, and space are not clearly defined. Landscape texts, which lack a sequence of events, consist only of phenomenal states.Sevim Burak did not write Everest My Lord with the explicit aim of creating a landscape text. However, due to its alignment with the aforementioned elements of landscape texts, Everest My Lord can be considered an example of the genre. Ultimately, it can be argued that Everest My Lord bears similarities to landscape texts in terms of the fragmentation of the subject/character, the construction of the text in a perpetual present tense, and the relational linkage of phenomenal states.

Keywords

Everest My Lord , Landscape Text , Sevim Burak

References

• Altuğ, T. (2008). Dile gelen felsefe. YKY YaYınları. google scholar
• Anderson, S. (1990). The work of Gerirude Siein. Richard Kostelanetez (Eds.), Gerirude Siein advanced: an aniropology of chriiisim (pp. 1-4). Mc Farland Press. google scholar
• Artaud. A. (1993). TİYatro ve ikizi. (B. Gülmez, Çev.). YKY. google scholar
• Baker, U. (2014). Sanai ve arzu. İletişim Yayınları. google scholar
• Belkıs, Ö. (2009). Sevim Burak’ın oYun metinlerinde kadınlar, TiYatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi, (14), 28-44. google scholar
• Bernstein, C. (1990). Inventing wordness: Gertrude Stein’s phiosophical investigations. Richard Kostelanetez (Ed.), Gertrude Stein advanced: an antropology of chritisim (pp. 57-63). Mc Farland Press. google scholar
• Bowers, J. P. (2002). The Composition That All The World Can See: Gertrude Stein’s Theater Landscapes. Elinor Fuchs & Uno Chaudhuri (Eds.). Land/Scape/Theater (pp. 121-144). Michigan Press. google scholar Burak, S. (1990). Mach I’den mektuplar. Logos Yayınları google scholar
• Burak, S. (2003). Everest my lord. YKY. google scholar
• Carlson, M. (2008). TİYatro teorileri. (Eren Buğlalılar & Barış Yıldırım, Çev.). De-Ki Yayınları. google scholar
• Chaudhuri, U. & Fuchs, E. (2002). Introduction: Land/Scape/Theory and the New Spatial Paradigm. Elinor Fuchs & Uno Chaudhuri, (Eds.), Land/Scape/Theater (pp. 1-11). Michigan Press. google scholar
• Çeber Toksoy, D. (2016). Logostan manzaraya: metnin görsel dramaturgisi. (Tez no: 437342) (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi google scholar
• Çetin, F. (2013). Continuous present in Gerirude Stein's plaYs. (Tez no: 340496) (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi google scholar
• Derrida, J. (2020). Yazı ve fark, (P. Burcu Yalım, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Dubrick, R. K. (1990). Two types of obscurity in the writing of Gertrude Stein. Richard Kostelanetz, (Ed.) Gertrude Stein advanced: an antropologY of chritisim (pp. 63-85). Mc Farland Press. google scholar
• Erdal, Z. & Ünlü, A. (2023). Kübist resim ile değişen temsil estetiğinin Gertrude Stein’in ‘Four Saints in Three Acts’ (Üç perdede dört aziz) metnine etkisi, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölüm Dergisi. (36). 29-45. google scholar
• Esslin. M. (1999). Absürd TİYatro, (Güler Siper, Çev.). Dost Kitabevi. google scholar
• Florenski, P. (2017). Tersten perspektif, (Yeşim Tükel Kılıç, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Fuchs, E. (2003), Karakterin ölümü, (Beliz Güçbilmez, Çev.). Dost Kitabevi. google scholar
• Glendinning, S. (2014). Derrida, (Nurse Örge, Çev.). Dost Kitabevi. google scholar
• Gontarski, S. (2015). Samuel Beckett and the ‘ıdea’ of theatre: performance through Artaud and Deluze. Dirk Van Hulle, (Eds.). Beckett matters: essaYs on Beckett’s Late Modernism (pp.126-142). Cambridge University Press. google scholar
• Güçbilmez, B. (2011). Sevim Burak’ı Artaud ile okumak, Tiyatro Araştırmaları Dergisi. (2). 47-60. google scholar
• Güçbilmez, B. (2016). Zaman-zemin-zuhur: gerçekçi Türk tiyatrosunda minyatür kurgusu. Deniz Kitabevi. google scholar
• Güngörmüş, N. (2004). “O bilhassa kendini belli etmedi”, bir usta bir dünya: Sevim Burak. YKY. google scholar
• Johansen, T. K. (2015). The two kinds of end in Aristotle. David Ebrey, (Eds.), The view from The Anima, Theory and Practice in Aristotele’s Natural Science (pp. 119-136). Cambridge University. google scholar
• Karacabey, S. (2006). Modern sonrası tiyatro ve Heiner Müller. De-Ki Yayınları. google scholar
• Karatani, K. (2011). Derinliği kesfi: Japon edebiyatının kökenleri. (Devrim Çetin Güven & İnan Öner, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Kasap, N. (2018). Sunuş. Alice B. Toklas’ın Özyaşam Öyküsü (s.1-14). Metis Yayınları. google scholar
• Lehmann, H-T. (2006). Posidramaiic iheaire, (Karen Jurs-Munby, Çev.). Routledge. google scholar
• Lehmann, H. T. (1997). From logos to landscape: text in contemporary dramaturgy, Performance research: a journal of ihe performing aris. Routledge, Vol. 2(1), 55-60. google scholar
• Nişanyan. S. (2022). Paysage. Nişanyan Sözlük. Alıntılama tarihi: ocak 16, 2025, https://www.nisanyansozluk.com/kelime/peyzaj google scholar
• Orion. (2016). Düşüncelerin resmi: Atina okulu. Home wriiings. https://orionunevi.weebly.com/writings/dusuncelerin-resmi-atina-okulu google scholar
• Özçınar, M. (2021). Deluze ve sinema. Cem Yayınevi. google scholar
• Panovski, E. (2017). Perspebiif-simgesel bir biçim. (Yeşim Tükel Kılıç, Çev.). Metis Yayınları. google scholar
• Puchner, M. (2002). Siage frighi: modernism, anii-iheahiricaliiy and drama. John Hopkins University Press. google scholar
• Sezer, C. (1993). Kübizm'de çizgisel düzenlemeler üzerine bir araşiırma. (Tez no: 30599). (Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
• Sitrin, C. (2014). Makind sense: decoding Gertrude Stein, https://www.bu.edu/writingprogram/journal/past-issues/issue-6/sitrin/ google scholar
• Stein, G. (1970). Four saints in three acts. Operas & Plays (pp. 41-86). Station Hill Press. google scholar
• Stein, G. (1990). Plays. Look ai me now and here I am: wriiings and leciures 1909-45 (pp. 59-83). Penguin Books. google scholar
• Stein, G. (2019). Picasso, (Kaya Özsezgin, Çev.). Dadalus Yayınları. google scholar
• Stein, G. (2021). Hassas düğmeler, (Yasin Öner, Çev.). Dedalus Kitap. google scholar
• Şener, S. (2006). Dünden bugüne iiyairo düşüncesi. Dost Kitabevi. google scholar
• Terlemez, A. S. (2018). Samuel Beckeii'in adlandırılamaz iİYairosu. (İsmet Birkan, Çev.). Epos Yayınları. google scholar
• Yüksel, A. (2012). Samuel Beckeii iiyairosu. Habitus Kitap. google scholar
• Şekil 1. https://pavlopoulos.wordpress.com/2011/04/27/reverse-perspective-in-christian-iconography/ google scholar
• Resim 1. Raphael rooms. (2024, 25 Ekim). In Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Raphael_Rooms#Stanza_della_Segnatura google scholar
• Resim 2. Avgikos, J. (2023). Pablo Picasso, Accordionist. https://www.guggenheim.org/artwork/3426 google scholar