Dove Bird in Karacaoğlan Poems and Bâkî's Divan in the Context of the Commonality of Folk and Divan Literature

Year 2021, Issue: 5, 195 - 206, 31.08.2021

Yasin Uysal

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.976332

Abstract

Oral and written culture products contain countless elements of human, life, nature and living things. Folk and divan poetry, which are two indispensable branches of Turkish literature, also contain many characteristics and elements belonging to human beings, nature, life and living things. Contrary to popular belief, divan and folk poets, which have intense commonalities of form, subject and imagination, treated nature and living things from different angles in their poems. Although the poets who grew up in both traditions wrote poems in different styles, they dealt with the elements in Turkish culture or added later. In this respect, folk and divan poetry have similarity in subject, source and place to place. Examining these similarities or commonalities will contribute to Turkish literature research. In this study, a study about the dove bird in the poems of Karacaoğlan, one of the famous poets of folk literature, and in the Divan of Bâkî, who is one of the representatives of divan literature, was put forward. This analysis has been handled in terms of the commonality of divan and folk literature. Firstly, the commonness of divan and folk literature was mentioned in the study. Then, various information about the dove / turtledove bird was given, and the quatrains and couplets in which this bird appeared in the poems of Karacaoğlan and Bâkî were examined. At the end of the investigations, it was tried to reach a conclusion about how the dove bird is handled in the poems of Karacaoğlan and Bâkî.

Keywords

folk literature, divan literature, Karacaoğlan, Bâkî, Dove

Halk ve Divan Edebiyatı Müşterekliği Bağlamında Karacaoğlan Şiirlerinde ve Bâkî Divanı’nda Kumru Kuşu

Abstract

Sözlü ve yazılı kültür ürünleri insana, yaşama, doğaya ve canlılara ait sayısız unsuru içerisinde barındırır. Türk edebiyatının vazgeçilmez iki kolu olan halk ve divan şiiri de insana, doğaya, yaşama ve canlılara ait pek çok özelliği ve öğeyi içerir. Sanılanın aksine, aralarında yoğun bir biçim, konu ve hayal müştereklikleri bulunduran divan ve halk şairleri doğayı ve canlıları şiirlerinde farklı açılardan işlemişlerdir. Her iki gelenek içerisinde yetişen şairler farklı tarzlarda şiirler yazmış olsalar da Türk kültürü içerisinde yer alan veya daha sonradan eklenen unsurları ele almışlardır. Bu bakımdan halk ve divan şiirin konu, kaynak ve yer yer hayal benzerliği bulunmaktadır. Söz konusu bu benzerlikleri veya müştereklikleri incelemek, Türk edebiyatı araştırmalarına katkı sağlayacaktır. Yapılan bu çalışma içerisinde de halk edebiyatının ünlü ozanlarından olan Karacaoğlan’ın şiirlerinde ve divan edebiyatının temsilcilerden olan Bâkî’nin Divan’ında yer alan kumru kuşu hakkında bir inceleme ortaya konmuştur. Yapılan bu inceleme, divan ve halk edebiyatı müşterekliği bakımından ele alınmıştır. Çalışmada ilk olarak divan ve halk edebiyatı müşterekliklerine değinilmiştir. Ardından da kumru/üveyik kuşu hakkında çeşitli bilgiler verilip Karacaoğlan ve Bâkî şiirlerinde söz konusu bu kuşun yer aldığı dörtlükler ve beyitler incelenmiştir. İncelemelerin sonunda Karacaoğlan’ın ve Bâkî’nin şiirlerinde kumru kuşunun nasıl ele alındığına dair bir sonuca ulaşılmaya çalışılmıştır.

Keywords

Halk edebiyatı, divan edebiyatı, Karacaoğlan, Bâkî, kumru.

References

• Ceylan, Ömür (2007). Kuşlar Dîvânı: Osmanlı Şiir Kuşları. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Cunbur, Müjgân (2008). Karacaoğlan: Koşmalar, Varsağılar, Semâîler, Destanlar, Türküler. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Çavuşoğlu, Mehmed (1986). Divan Şiiri. Türk Dili, 415-417, 52, 1-16.
• Çelebioğlu, Âmil (1998). Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul: MEB Yayınları.
• Devellioğlu, Ferit (2006). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• Eskigün, Kübra (2006). Klasik Türk Şiirinde Efsanevi Kuşlar. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Köprülü, Mehmet Fuad (1980). Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Kurnaz, Cemal (2011). Halk Şiiri ve Divan Şiirinin Müşterekleri. Ankara: Berikan Yayınevi.
• Küçük, Sabahattin (1994). Bâkî Divanı. Ankara: TDK Yayınları.
• Onay, Ahmet Talât (1992). Eski Türk Edebiyatında Mazmunlar ve İzahı. (Hzl. Cemal Kurnaz). Ankara: TDV Yayınları.
• Öztelli, Cahit (1983). Karaca Oğlan, Yaşamı ve Bütün Şiirleri. Ankara: Özgür Yayın Dağıtım.
• Sağlam, Ferhat (2015). Karaca Oğlan’ın Şiirlerinde Hayvan İsimleri. Zeitsschrift für die Welt der Türken Journal of World of Turks, 2(7), 315-335.
• Sakaoğlu, Saim (2004). Karaca Oğlan. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yağbasan, Mehmet Zeki (1992). Halk Edebiyatı-Divan Edebiyatı Etkileşimleri. İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.