Dijital Hikâye Kullanımına Yönelik Tutum Ölçeği (DHKYTÖ): Ölçek Geliştirme Çalışması

Year 2023, Issue: 12, 1113 - 1135, 26.09.2023

Muhammet Yıldırım , Erol Ogur

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1351729

Abstract

Bu çalışmanın amacı, öğretmenlerin dijital hikâyeleri kullanmaya yönelik tutumlarını ölçmek için geçerli ve güvenilir bir ölçek oluşturmaktır. Dijital hikâyeler, çağımızda eğitim ortamlarında daha yaygın hale gelmesi beklenen yeni bir teknolojik araçtır. Öğretmenlerin bu yeni teknolojik araçlara karşı tutumları ve kabul düzeyleri, dijital hikâyelerin etkili bir şekilde kullanılabilmesi ve eğitim ortamlarında teknolojik değişimin ve dönüşümün teşvik edilebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Çalışma verilerinin toplanabilmesi için 27 Ekim 2022 tarihli, 2022-9 oturum sayılı, 21 numaralı etik kurul kararı ile onay alınmıştır. Çalışma grubu, 2022-2023 eğitim öğretim yılında göreve devam etmekte olan öğretmenlerden oluşmaktadır. Katılımcıların %25,2’si erkek, %74,8’inin ise kadındır. Katılımcıların %30,4’ü 20-30 yaş aralığında, %43,6’sı 31-40 yaş aralığında, %19,2’si 41-50 yaş aralığında ve %6,8’i 51 ve üzeri yaştadır. Katılımcıların %89,2’si lisans mezunu, %9,6’sı yüksek lisans mezunu ve %1,2’si doktora mezunudur. Katılımcıların %20,8’i 1-5 yıl, %32,8’i 6-10 yıl, %16,8’i 11-15 yıl, %13,6’sı 16-20 yıl ve %16’sı 21 yılın üzerinde mesleki tecrübeye sahiptir. Görev yerlerine göre dağılım incelendiğinde ise, katılımcıların %40,8’inin devlet okullarında, %59,2’sinin ise özel okullarda görev yaptığı görülmektedir. Örneklemin yeterliliğini test emek için yapılan istatistik çalışmaları sonucunda elde edilen; Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) testi için elde edilen değerin 0,931 olması; pilot uygulamada kullanılan örneklem büyüklüğünün çok iyi düzeyde olduğu göstermektedir. Örnekleme yöntemi olarak amaçsal örnekleme kullanılmış ve kolay ulaşılabilir durum örneklemesi tercih edilmiştir. Araştırma doğrultusunda, öğretmenlerin dijital hikâye kullanımına yönelik tutumlarını ölçmek ve analiz etmek için bir tutum ölçeği geliştirilirken; ölçeğin maddeleri, ilgili alan yazın taraması sonucunda belirlenmiş ve uzman görüşlerine dayalı olarak düzenlenmiştir. Ölçeğin güvenirlik ve geçerlik analizleri gerçekleştirilerek ölçeğin öğretmenlerin tutumlarını doğru ve güvenilir bir şekilde ölçebilecek hale getirilmesi sağlanmıştır. Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA) sonucunda ölçek maddelerinin 5 alt boyutta toplandığı, ölçeğin varyansın %69,3’ünü açıkladığı görülmüştür. Elde edilen alt boyutlar “Oluşturmaya Yönelik Tutum” (12 madde, α = ,946), “Kullanmaya Yönelik Tutum” (8 madde, α = ,910), “Dijitalleşmeye Yönelik Tutum” (6 madde, α = ,770), “Etkilere Yönelik Tutum” (3 madde, α = ,791) ve “Onaylanmaya Yönelik Tutum (2 madde, α = ,664) olarak adlandırılmıştır. Dijital hikâye kullanımına yönelik tutum ölçeğinin güvenirliğini test etmek için uygulanan testten elde edilen sonuca göre, Cronbach Alfa güvenilirlik katsayısı, ölçeğin bütünsel yapısı için α=0.907 olarak hesaplanmıştır. Bu değer, ölçeğin genel güvenilirliğinin yüksek seviyede olduğunu göstermektedir. Bu çalışma, öğretmenlerin dijital hikâye kullanımına yönelik tutumlarını belirlemesi ve değerlendirmesi suretiyle eğitim ortamlarında teknoloji kullanımını teşvik etmesi ve dijital hikâyelerin etkili bir şekilde kullanılmasına katkıda bulunması açısından önemlidir. Elde edilecek bulgular, eğitim alanında teknolojinin etkin kullanımını desteklemek, dijital hikâyelerin öğretimdeki rolünü vurgulamak ve öğretmenlere yönelik eğitim programlarının geliştirilmesine katkı sağlamak için de kullanılabilecek ve bu manada alan yazına katkı sağlayacaktır.

Keywords

Türkçe eğitimi, dijital hikâye, eğitim teknolojileri, öğretim materyali, çoklu ortam.

Attitude Scale for Digital Storytelling Usage (DSUS): Scale Development Study

Abstract

The purpose of this study is to develop a valid and reliable scale to measure teachers’ attitudes towards the use of digital stories in their lessons. Digital storytelling is considered a novel technological tool expected to become more prevalent in educational settings in our era. Teachers’ attitudes and acceptance levels toward these new technological tools are of paramount importance for the effective utilization of digital stories in education and for promoting technological change and transformation in educational environments.To collect research data, ethical approval was obtained through Institutional Review Board decision number 2022-9, session number 21, dated October 27, 2022. The study group consists of teachers currently employed in the 2022-2023 academic year. Among the participants, 25.2% are male, and 74.8% are female. Regarding age distribution, 30.4% of participants fall into the 20-30 age range, 43.6% in the 31-40 age range, 19.2% in the 41-50 age range, and 6.8% are 51 years and older. In terms of educational background, 89.2% of participants have a bachelor’s degree, 9.6% have a master’s degree, and 1.2% have a doctorate. Furthermore, 20.8% of participants have 1-5 years of professional experience, 32.8% have 6-10 years, 16.8% have 11-15 years, 13.6% have 16-20 years, and 16% have over 21 years of teaching experience. When examining the distribution according to workplace, 40.8% of participants work in public schools, while 59.2% work in private schools. To ensure the adequacy of the sample, statistical analyses were conducted, resulting in a Kaiser-Meyer-Olkin (KMO) test value of 0.931, indicating that the sample size used in the pilot study is highly appropriate.In line with the research objectives, a attitude scale was developed to measure and analyze teachers’ attitudes toward the use of digital stories in their lessons. The scale items were determined through a review of relevant literature and were organized based on expert opinions. Reliability and validity analyses were performed to ensure the accuracy and reliability of the scale in measuring teachers’ attitudes. Exploratory Factor Analysis (EFA) revealed that the scale items clustered into five sub-dimensions, explaining 69.3% of the variance. The derived sub-dimensions were labeled as “Attitude Toward Creation” (12 items, α = ,946), “Attitude Toward Use” (8 items, α = ,910), “Attitude Toward Digitalization” (6 items, α = ,770), “Attitude Toward Effects” (3 items, α = ,791), and “Attitude Toward Approval” (2 items, α = ,664).The reliability test results for the digital storytelling attitude scale showed a Cronbach’s Alpha coefficient of α = 0.907 for the overall structure of the scale, indicating a high level of overall reliability.This study is significant as it aims to identify and assess teachers’ attitudes towards the use of digital stories, thereby contributing to the promotion of technology use in educational settings and the effective utilization of digital stories. The findings can also be used to support the effective use of technology in education, emphasize the role of digital stories in teaching, and contribute to the development of educational programs for teachers, thus making a valuable contribution to the existing literature in this field.

Keywords

Turkish education, digital storytelling, educational technologies, instructional material, multimedia.

References

• Akyol, H. (2016). Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, A. (2006). Bilgisayar Destekli Eğitim Yapmaya İlişkin Tutum Ölçeği. Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 24-33.
• Aydın, E. (2019). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Dijital Hikâye Anlatımının Yaratıcı Yazma Becerisine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi
• Baki, Y. (2017). Dijital Öykülerin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Yazma Sürecine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi
• Başaran, M. (2019). Görsel Okuryazarlığı. A.Güzel ve H.Karatay (Ed.), Türkçe Öğretimi El Kitabı İçinde (S. 345-373). Ankara: Pegem Akademi.
• Bernard, R. (2008). Digital Storytelling: A Powerful Technology Tool for the 21st Century Classroom, Theory Into Practice, 47(3), 220-228,
• Bernard, R. (2011). The Educational Uses of Digital Storytelling. Proceedings of Society for Information Technology, Teacher Education International Conference.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. &Amp; Demirel, F. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Çiftci, M. (2019). Dijital Hikâyelerin İlkokul İkinci Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerileri Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Aksaray: Aksaray Üniversitesi.
• Ciğerci, F. M. (2015). İlkokul Dördüncü Sınıf Türkçe Dersinde Dinleme Becerilerinin Geliştirilmesinde Dijital Hikâyelerin Kullanılması. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Creswell, J. W. &Amp; Plano Clark, V. L. (2020). Karma Yöntem Araştırmaları Tasarımı ve Yürütülmesi. (4. Baskı). Ankara: Anı.
• Creswell, J.(2019). Eğitim Araştırmaları Nicel ve Nitel Araştırmanın Planlanması, Yürütülmesi ve Değerlendirilmesi. (2. Baskı). İstanbul: Edam.
• Çiçek, M. (2018), Dijital Hikâyeleme Yöntemini Kullanmanın Altıncı Sınıf Fen Bilimleri Dersindeki Etkisinin İncelenmesi: Bir Karma Yöntem Araştırması. Doktora Tezi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Çocuk, E. H. (2020). Dijital Öykü Uygulamalarının Türkçe Öğretmen Adaylarının Akademik Başarılarına, Dijital Okuryazarlık ve Türkçe Öğretimi Özyeterlik Algılarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi.
• Çelik, T. (2021). Dijital Hikâye Araçları Kullanımı Yetkinliği Ölçeği (Dhakyö): Ölçek Geliştirme Çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(4), 1580-1597.
• Dayan, G. (2017). İlkokul Öğrencilerinin Türkçe Dersinde Dijital Öyküleme Çalışmaları. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.
• Dinçer, B. (2019) Dijital Hikâye Temelli Matematik Öğretiminin Ortaokul Öğrencilerinin Kavram Öğrenmeleri Üzerine Etkileri. Doktora Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Dursun, Ö. (2017). Çoklu Ortam İçeriklerinin Tasarımı. (Ö. Ö. Dursun ve H. F. Çoban (Ed.), Çoklu Ortam Tasarımı İçinde (S. 139-159). Ankara: Pegem Akademi.
• Gerçek, M. (2018). Yöneticiler İçin Psikolojik Sözleşme Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme, Geçerlilik Ve GüVenilirlik Çalışması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (4) , 193-212 .
• Gündüz, N. (2019). Dijital Öykü Yazarlığının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Jakes, D., & Brennan, J. (2005). Digital Storytelling, Visual Literacy And 21st Century Skills. In Online Proceedings of The Tech Forum New York (Vol. 3).
• Kahraman, Ö. (2013). Dijital Hikâyecilik Metoduyla Hazırlanan Öğretim Materyallerinin Öğrenme Döngüsü Giriş Aşamasında Kullanılmasının Fizik Dersi Başarısı ve Motivasyonu Düzeyine Etkisi. Doktora Tezi. Balıkesir: Balıkesir Üniversitesi.
• Karadağ, Ö. Ve Maden, S. (2019). Yazma Eğitimi: Kuram, Uygulama, Ölçme ve Değerlendirme. A.Güzel ve H. Karatay (Ed.), Türkçe Öğretimi El Kitabı İçinde (S. 263-302). Ankara: Pegem Akademi.
• Karalök, F. S. (2020). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dijital Öykü Kullanımının Okuma Motivasyonuna Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Nevşehir: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Kaya, M. & Kaya, M. F. (2013). Sürdürülebilir Kalkınmaya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (28) , 175-193.
• Kılıç S. (2016). Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1), 47-48.
• Kırmızı, F. S., Kapıkıran, Ş., & Akkaya, N. (2021). Dijital Ortamda Yazmaya İlişkin Tutum Ölçeği (DOYAT): Ölçek Geliştirme Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 417-444.
• Koran, N., Berkmen, B., & Adalıer, A. (2022). Mobile Technology Usage in early Childhood: Pre-COVID-19 and the National Lockdown Period in North Cyprus. Education and Information Technologies, 27(1), 321-346.
• Kurudayıoğlu, M., & Bal, M. (2014). Ana Dili Eğitiminde Dijital Hikâye Anlatımlarının Kullanımı. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (28), 74-95.
• Kuzu, A. (2017). Çoklu Ortam Uygulamalarının Kuramsal Temelleri. Ö.Ö. Dursun ve H.F. Çoban (Ed.), Çoklu Ortam Tasarımı İçinde (S. 1-35). Ankara: Pegem Akademi.
• Lambert, J. (2007). Digital Storytelling. The Futurist. Washington.
• Leylek, B. (2018), İlkokul Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Okuma Becerilerinin Gelişiminde ve Okumaya Yönelik Tutumlarında Dijital Hikâyelerin Etkisi. Doktora Tezi. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Lowenthal, P. R. (2009). Digital Storytelling: An Emerging İnstitutional Technology. Story Circle: Digital Storytelling Around The World, 252-259.
• Ohler, J. B. (2013). Digital Storytelling İn The Classroom: New Media Pathways To Literacy, Learning, And Creativity. Corwin Press.
• Özdamar, K. (2013). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi Cilt 2. Eskişehir: Nisan Kitapevi.
• Özüdoğru, G. (2017). Dijital Öykülemenin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Derse Katılımı ile Yazılı Anlatım ve Bilişim Teknolojileri Kullanım Öz Yeterliklerine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Öztürk, A. (2023). Dijital Hikâyelerle Bütünleştirilmiş Dijital Oyunların Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Matematik Dersi Yüzdeler Konusundaki Akademik Başarıları ve Motivasyonları Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Kars: Kafkas Üniversitesi.
• Robin, B. R. (2008). Digital Storytelling: A Powerful Technology Tool For The 21st Century Classroom. Theory İnto Practice, 47(3), 220-228.
• Şahin, N. (2021). Dijital Hikâye Uygulamalarının Öğrencilerin Motivasyonları Üzerindeki Etkisinin Bazı Moderatör Değişkenler Açısından İncelenmesi: Meta Analiz Çalışması. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (46), 119-138.
• Şimşek, B., Usluel, Y. K., Sarıca, H. Ç., & Tekeli, Perihan (2018). Türkiye’de Eğitsel Bağlamda Dijital Hikâye Anlatımı Konusuna Eleştirel Bir Yaklaşım. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 8(1), 158-186.
• Tatlı, Z., & Aksoy, D. A. (2017). Yabancı Dil Konuşma Eğitiminde Dijital Öykü Kullanımı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 45(45), 137-152.
• Uçgun, D. (2019). Tarihi Süreç İçerisinde Türkçe Öğretim Programları ve Türkçe Öğretmenlerinin Yetiştirilmesi. A.Güzel ve H.Karatay (Ed.), Türkçe Öğretimi El Kitabı İçinde (S. 89-106). Ankara: Pegem Akademi.
• Ulusoy, S. (2019). Dijital Hikâye Destekli Örnek Olaya Dayalı Öğrenme Ortamlarının Fen Öğrenme Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Uşak: Uşak Üniversitesi.
• Uslu, A. (2019). İşbirlikli Dijital Hikâye Anlatımının İlkokul 4. Sınıf Öğrencilerinin Yaratıcı Yazma Ve Sosyal Duygusal Öğrenme Becerilerine Etkisi Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Manisa Celal Bayar Üniversitesi.
• Yamaç, A. (2015), İlkokul Üçüncü Sınıf Öğrencilerinin Yazma Becerilerinin Gelişiminde Dijital Hikâyelerin Etkisi. Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi Ve Geçerlilik: Keşfedici Ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46(0), 74-85.
• Yemez, İ. (2016). Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Sosyal Medya Reklamlarına Yönelik Tutum Ölçeğinin Yapı Geçerliliğinin İncelenmesi: Cumhuriyet Üniversitesi İİBF’de Bir Uygulama. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 17(2), 97-118.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık