Evaluation of Reduplications in the Poems of Folk Poets in Context of Meaning: The Case of Karacaoğlan and Dadaloğlu

Year 2023, Issue: 12, 868 - 878, 26.09.2023

Uğur Özgür

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1352200

Abstract

Reduplications, which have an important place in the vocabulary of Turkish, are seen in every period of the Turkish language. Reduplications are frequently used both in prose and in poetry for purposes such as strengthening and reinforcing the meaning. Reduplications, which are generally defined as word groups formed by using the same word as synonyms or close, opposite or reminiscent words side by side, are usually given under the title of "repetition group" in grammar books. There are theses, articles, papers and books prepared/presented by researchers about the reduplications that make up the vocabulary of the language. In the studies, reduplications were generally evaluated in terms of form/structure/task. Except for a few studies, the meaning of reduplications and its contribution to the sentence has not been elaborated. In the definitions made about reduplication, the emphasis is placed on " strengthening" and "reinforcing" in terms of meaning. When evaluated in the context of a sentence, the reduplications are strengthening, reinforcement, exaggeration, continuity, unity/integrity, everywhere/everyone; approximation etc. seems to add meaning. Based on these points, in order to reveal that the reduplications used in every period of the Turkish language are also used in the poems of the folk poets and to determine what meanings these repetition groups give to the sentences in which they are used, the poems of the folk poets were scanned and the repetition groups in these poems were determined. Identified repetition groups are grouped in terms of meaning and given with their use in the text. It has been seen that the examples of reduplication given with their use in the text add meanings such as exaggeration, continuity, unity/integrity, everywhere/everyone, approximation, prediction, duplication, ordering as well as strengthening and reinforcing in terms of meaning.

Keywords

Vocabulary, reduplications, repetition groups, sentence meaning.

Halk Şairlerinin Şiirlerinde Geçen İkilemelerin Anlam Bağlamında Değerlendirilmesi: Karacaoğlan ve Dadaloğlu Örneği

Abstract

Türkçenin söz varlığı içerisinde önemli bir yere sahip olan ikilemeler, Türk dilinin her döneminde görülmektedir. Anlamı güçlendirmek, pekiştirmek gibi amaçlarla hem düzyazıda hem de şiirlerde ikilemelere sıklıkla başvurulmaktadır. Genellikle aynı kelimenin eş ya da yakın, zıt veya sesleri birbirini çağrıştıran kelimelerin yan yana kullanılmasıyla oluşturulan kelime grupları olarak tanımlanan ikilemeler, dilbilgisi kitaplarında genellikle “tekrar grubu” başlığı altında verilmektedir. Dilin kelime hazinesini oluşturan ikilemeler hakkında araştırmacılar tarafından hazırlanan/sunulan tezler, makaleler, bildiriler ve kitaplar bulunmaktadır. Yapılan çalışmalarda ikilemeler, genellikle biçim/yapı/görev bakımından değerlendirilmiştir. Birkaç çalışma hariç ikilemelerin anlamı ve cümleye yapmış olduğu katkı üzerinde etraflıca durulmamıştır. İkilemeyle ilgili yapılan tanımlarda anlam bakımından “güçlendirme” ve “pekiştirme” yaptığı vurgusu üzerinde durulmuştur. Cümle bağlamında değerlendirildiği zaman ikilemelerin güçlendirme, pekiştirme, abartma, devamlılık/süreklilik, birlik/bütünlük, her yer/herkes, yaklaşıklık vb. anlamlar kattığı görülmektedir. Bu noktalardan hareketle Türk dilinin her döneminde kullanılan ikilemelerin halk şairlerinin şiirlerinde de kullanıldığını ortaya koymak ve bu ikilemelerin kullanıldığı cümlelere hangi anlamlar kazandırdığını tespit etmek amacıyla, halk şairlerinin şiirleri taranmış ve bu şiirlerde geçen ikilemeler tespit edilmiştir. Tespit edilen ikilemeler anlam bakımından gruplandırılmış ve metin içindeki kullanımlarıyla birlikte verilmiştir. Metin içindeki kullanımlarıyla verilen ikileme örneklerinin anlam bakımından güçlendirme ve pekiştirmenin yanında abartma, devamlılık/süreklilik, birlik/bütünlük, her yer/herkes, yaklaşıklık, tahmin, çoğaltma, sıralama gibi anlamlar kattığı görülmüştür.

Keywords

Söz varlığı, ikilemeler, tekrar grupları, cümlede anlam.

References

• Akyalçın, N. (2007). Türkçe İkilemeler Sözlüğü. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çimen, E. (2021). İkilemeler Hakkında Bibliyografya Çalışması. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6 (1), 53-80
• Çürük, Y. (2016). İkilemelerin Dilbilgisel Anlamları. The Journal of Academic Social Science Studies, 48, 397-411.
• Ergin, M. (2000). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: Bayrak Basım/Yayım/Dağıtım.
• Güleç, Z. (2004). Dadaloğlu Bütün Şiirleri. İstanbul: Eflatun Yayıncılık.
• Hatiboğlu, V. (1981). Tük Dilinde İkileme. Ankara: TDK Yayınları.
• Karaağaç, G. (2013). Türkçenin Dil Bilgisi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Karahan, L. (2016). Türkçede Söz Dizimi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Korkmaz, Z. (1992). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2009. Türkiye Türkçesi Grameri. Ankara: TDK Yayınları.
• Korkmaz, Z. (2010). Gramer Terimleri Sözlügü. Ankara: TDK Yayınları.
• Öztelli, C. (1987). Karacaoğlan Yaşamı ve Bütün Şiirleri. Ankara: Özgür Yayın Dağıtım.
• Türk Dil Kurumu (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.