Language Deviations in Alper Gencer’s Poems

Year 2023, Issue: Özel Sayı 1 (Cumhuriyetin 100. Yılına), 193 - 209, 27.10.2023

Gülşah Gödek Arslan

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1361354

Abstract

Alper Gencer, a doctor, director, screenwriter and poet, is one of the prominent figures of modern Turkish poetry in recent years with his unique style, sensibility and power of expression. The poet has preferred a poetic language in which the associative relations between words are intense and has adopted a form of expression that goes beyond the known and the conventional. When Gencer’s poems are analyzed, it is seen that he occasionally resorts to language deviations in order to strengthen or reinforce the expression in accordance with the existence and nature of poetry itself. In this way, he wrote poems in which the possibilities of the use of language were expanded with his original imagination and in which the form of expression was emphasized rather than the theme. In doing so, it has been observed that he constructs the language of poetry sometimes through the derivation of new words that have not been heard before, sometimes through the use of spelling and punctuation rules, and sometimes through unconventional correspondences. In this study, it is aimed to try to understand and convey Gencer’s poetic language through the language deviations he uses. Ah!, a collection of poems written between 2001 and 2011, and Şarkısızın Şarkısı, a collection of poems written between 2012 and 2017, were chosen as the sample for the study. These deviations are analyzed under the subheadings of lexical deviations, orthographic deviations, phonological deviations, grammatical deviations, semantic deviations, historical deviations, interference with borrowed texts and dialectal deviations.

Keywords

Poetry language, language deviations, Alper Gencer.

Alper Gencer’in Şiirlerinde Dil Sapmaları

Abstract

Bir doktor, yönetmen, senarist ve aynı zamanda şair olan Alper Gencer, kendine özgü biçemi, duyuş tarzı ve ifade gücüyle modern Türk şiirinin son yıllarda öne çıkan simalarından biridir. Şair, kelimeler arasında kurduğu çağrışımlı ilişkilerin yoğun olduğu bir şiir dilini tercih etmiş ve bilinenin, alışılmışın dışına çıkan bir ifade biçimini benimsemiştir. Gencer’in şiirleri incelendiğinde, esasında şiirin kendi varoluşuna ve tabiatına da uygun olarak zaman zaman ifadeyi güçlendirmek veya pekiştirmek amacıyla dil sapmalarına başvurduğu görülmüştür. Böylelikle özgün imgelemiyle dilin kullanım olanaklarının genişletildiği, temadan ziyade ifade biçiminin öne çıkarıldığı şiirler yazmıştır. Bunu yaparken kimi zaman daha önce duyulmamış yeni kelimelerin türetilmesi yoluyla kimi zaman yazım ve noktalama kurallarına aykırı kullanımlarla kimi zaman da alışılmamış bağdaştırmalarla şiir dilini inşa ettiği görülmüştür. Bu çalışmada da Gencer’in şiir dilini, başvurduğu dil sapmaları üzerinden anlamaya çalışmak ve aktarmak amaçlanmıştır. Şairin 2001-2011 yılları arasında yazdığı şiirlerin toplandığı Ah! ile 2012-2017 yılları arasında yazdığı şiirlerin toplandığı Şarkısızın Şarkısı adlı eserleri, çalışma için örneklem olarak seçilmiştir. Söz konusu sapmalar; sözcüksel sapmalar, yazımsal sapmalar, ses bilgisel sapmalar, dil bilgisel sapmalar, anlamsal sapmalar, tarihsel sapmalar, ödünç metinlere müdahale ve lehçe sapmaları alt başlıklarıyla incelenmiştir.

Keywords

Şiir dili, dil sapmaları, Alper Gencer.

References

• Aksan, D. (2005). Şiir Dili ve Türk Şiir Dili. Ankara: Engin Yayınevi.
• Aktaş, Ş. (1986). Edebiyatta Üslûp ve Problemleri. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Aristoteles. (1987). Poetika. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Compagnon, A. (2022). Teorinin Cini Edebiyat ve Sağduyu. (S. Kılıç, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Çetin, N. (2004). Şiir Çözümleme Yöntemi . Ankara: Öncü Kitap.
• Çobanoğlu, Ş. (2018 ). Modern Şiir Dilinde Sapmalar. Ankara: Hece Yayınları.
• Gedikli, Ö. (2021). Salah Birsel’in Şiirlerinde Dil Sapmaları. Turkish Studies-Language and Literature, 16(2), 1155-1168.
• Gencer, A. (2017). Ah!. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Gencer, A. (2018). Şarkısızın Şarkısı. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Güleç Düğenci, Ö. (2014). Cemal Süreya’nın Şiirlerinin Dil Sapmaları Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ardahan: Ardahan Üniversitesi
• Günay, V. D. (2001). Metin Bilgisi. İstanbul: Multilingual.
• Han, B.-C. (2018). Ötekini Kovmak: Günümüzde Toplum, Algı ve İletişim. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Harmancı, A. (2013). Cemal Süreya Şiirinde Dil Sapmaları. Turkish Studies-Language and Literature, 8(4 ), 909-918.
• İmer, K.-vd. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• Jakobson, R. (1985). Verbal Art, Verbal Sign, Verbal Time. Minneapolis, USA: University of Minnesota Press.
• Kıran, A. E. (2005). Şiir Çözümlemesi Dilbilimsel Yöntemler ve Araçlar. Türkbilig, 6(10), 17-33.
• Kul, E. (2008). Şiir Dilinde Sapmalar ve Bir Uygulama. e-Journal of New World Sciences Academy, 373-389.
• Kula, O. B. (2012). Dil Felsefesi-Edebiyat Kuramı-II. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• Leech, G. N. (1969). A Linguistic Guide to English Poetry. USA: Longman Group.
• Levin, S. (1964). Linguistic Structures İn Poetry. Mouton and Co.: The Hague.
• Özünlü, Ü. (2001). Edebiyatta Dil Kullanımları. İstanbul: Multilingual.
• Papak, Ö. (2013). Cemal Süreya’nın Şiirlerinde Dil Sapmaları ve Ad Aktarmaları. Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
• Reyhanoğulları, G. (2021). Şiirde Anlam Sorunu ve Şiirsel Anlamın Yapısı Üzerine. Journal of Academic Language and Literature , 5(1), 207-231.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü -kavramlar, yöntemler, kuramcılar, okullar-. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Üstünova, K. (2014). Türkiye Türkçesinde Yapı Kavramı ve Söz Dizimi İncelemeleri. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Multilingual. Elektronik Kaynaklar
• Diyanet İşleri Başkanlığı, Kur’an-ı Kerim. https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/sure/95-tin-suresi [Erişim tarihi: 14.09.2023]
• TEİS. https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/alper-gencer [Erişim tarihi: 12.09.2023].