Iris Murdoch ‘ta “İyi”nin Varlığı ve Doğası Üzerine Bir Soruşturma

Year 2024, Issue: 14, 758 - 772, 29.02.2024

Gökçe Sarı

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1411290

Abstract

Bu çalışmanın amacı Iris Murdoch’ın felsefesinin temel kavramı olarak adlandırabileceğimiz “İyi” kavramı üzerinde ontolojik bir değerlendirme sunmaktır. Murdoch’a göre “İyi” nedir, Varlıklar arasında nasıl bir yere sahiptir, ilgili olduğu başka bir kavram ya da kavramlar var mıdır, sorularına bu çalışmada cevap vermek amaçlanmıştır. Değerlendirme sonucunda verilen cevaplar sayesinde Murdoch’ın “İyi” kavramını ele alırken Platon’dan yoğun bir şekilde etkilenmiş olduğu ancak ontolojik olarak varlık alanları söz konusu olduğunda düşüncelerini Platon’dan ayırdığı sonucuna varılmıştır. Ona göre “İyi” “idealar dünyası” gibi bir yerde bulunmamaktadır. O, “İyi”nin gerçekte var olduğunu düşünmektedir. “Gerçekte var olma” durumuna gerekçe olarak ise herkeste “İyi” kavramı aracılığıyla değerlendirme yapabilmenin olanağının bulunmasını işaret etmektedir. “İyi” bu sayede kendini görünür kılmakta ve nesnel bir konuma sahip olmaktadır. Murdoch “İyi” kavramı için Moore’un düşüncelerinden de faydalanmaktadır. Onun “İyi” tanımlanamazdır”, düşüncesine katılmakta ancak “İyi”nin bir renk gibi nitelik olarak düşünülmesine karşı çıkmaktadır. Daha sonra Murdoch, “İyi”nin tüm deneyimlerimizin ve değerlendirmelerimizin koşulu olduğunu söyler. Bu anlamda Kant ile arasında bir bağ bulunmaktadır. Kant’ın “mekân” ve “zaman” kavramlarını bilginin koşulu olarak kabul ettiği gibi Murdoch da “İyi” kavramını değerlendirmelerimizin koşulu olarak kabul etmektedir. Murdoch, “İyi”nin varlığı konusundaki öne sürmüş olduğu argümanlara Anselmus’un “ontolojik delil” kavramını da ekler. Anselmus için bu bir Tanrı ispatı argümanıyken Murdoch için “İyi”nin varlığına dair bir delil olarak düşünülmektedir. Murdoch bu argümanı da kendi düşünceleriyle yorumlayarak yeniden bir “İyi” kavramı inşa etmeyi amaçlar. Bu argümanla “İyi”nin varlığına hem mantıksal hem de metafiziksel bir gerekçe sunmuş olduğunu savunmaktadır. Ortaya konulmuş olan bu gerekçeler sonucunda Murdoch için “İyi”; tanımlanamayan, aşkın ve en genel anlamıyla manyetik bir merkez diyebileceği bir duruma gelmektedir.

Keywords

Murdoch, Platon, İyi, gerçek, transcendent, ontolojik delil.

An Inquiry into the Existence and Nature of Good in Iris Murdoch

Abstract

The aim of this study is to present an ontological evaluation on the concept of “Good”, which we can call the basic concept of Iris Murdoch's philosophy. What is “Good” according to Murdoch? What place does it have among beings? Is there any other concept or concepts that it is related to? Our study aimed to answer such questions. Thanks to the answers given during the research, it was concluded that Murdoch was heavily influenced by Plato when discussing the concept of “Good”, but he separated her thoughts from Plato when it came to ontological areas of existence. According to her, the “Good” cannot be found in a place like the “world of ideas”. She thinks that “Good” actually exists. As a justification for the state of “existence in reality”, he points out that everyone has the opportunity to evaluate through the concept of “Good”. In this way, the “Good” makes itself visible and has an objective position. Murdoch also draws on Moore’s ideas for the concept of the Good. She agrees with his idea that “Good” is indefinable, but she opposes thinking of “Good” as a quality such as a color. Murdoch then says that “The Good” is the condition of all our experiences and evaluations. In this sense, there is a connection with Kant. Just as Kant accepts the concepts of “space” and “time” as the conditions of knowledge, Murdoch also accepts the concept of “Good” as the condition of our evaluations. Murdoch also adds Anselm's concept of “ontological evidence” to his arguments for the existence of the “Good”. For Anselm, this is an argument to prove God, while for Murdoch it is considered as evidence for the existence of the “Good”. Murdoch aims to reconstruct a concept of the “Good” by interpreting this argument with his own thoughts. With this argument, she argues that she has provided both a logical and metaphysical justification for the existence of the “Good”. As a result of these reasons, it is “Good” for Murdoch; It becomes a state that can be described as an undefinable, transcendent and, in the most general sense, a magnetic center.

Keywords

Murdoch, Plato, Good, fact, transcendent, the ontological proof.

References

• Anselm of Canterbury. (2008). In Anselm of Canterbury The Major Works (ed. Brian Davies and Gillian. R. Evans). New York: Oxford University Press.
• Antonaccio, M. (1996). Imagining the Good: Iris Murdoch's Godless Theology. The Annual of the Society of Christian Ethics, 16, 223-242.
• Antonaccio, M. ve Schweiker, W. (1996). Iris Murdoch and The Search for Human Goodness. Chicago: The University of Chicago Press.
• Antonaccio, M. (2000). Picturing The Human: The Moral Thought of Iris Murdoch. New York: Oxford University Press.
• Bove, C. B. (1993). Understanding Iris Murdoch. The United States of America: University of South Carolina Press.
• Burns, E. (1997). Iris Murdoch and the Nature of Good. Religious Studies, 33(3), 303-313.
• Hämäläinen, N. ve Dooley, G. (2019). Reading Metaphysics as a Guide to Morals Switzerland: Palgrave Macmillan.
• Kant, I. (1993). Arı Usun Eleştirisi (çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Kant, I. (2014). Pratik Aklın Eleştirisi (çev. Ioanna Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Murdoch, I. (1993). Metaphysics as a Guide to Morals. New York: Penguin Books.
• Murdoch, I. (1999). Existentialists and Mystics: Writings on Philosophy and Literature (ed. Peter Conradi). New York: Penguin Books.
• Murdoch, I. (2014). The Sovereignty of Good, London: Routledge Great Minds.
• Platon, (2010). Devlet, (çev. Sabahattin Eyüboğlu ve Mehmet Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları
• Robjant, D. (2011). As a Buddhist Christian; the Misappropriation of Iris Murdoch. The Heythrop Journal, 52(6), 993-1008.
• Ruokonen, F. (2002). Good, Self, and Unselfing-Reflections on Iris Murdoch's Moral Philosophy. An Interdisciplinary Approach, Papers of the 25th International Wittgenstein Symposium, 11- 17 August 2002, Austrian Ludwig Wittgenstein Society, Kirchberg am Wechsel: The Department for Culture and Science of the County of Lower Austria, 211-213.
• Spear, H. D. (1995). Iris Murdoch. London: Macmillan Press.