Çağdaş Sanatta Nesne/İmge: Günümüz Sanatçısı Iliko Zautashvili Örneği

Year 2024, Issue: 14, 783 - 797, 29.02.2024

Hülya Uysal , Onur Çetin

https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1420200

Abstract

Bu araştırma sanatın değişen paradigmaları doğrultusunda insan, toplum ve nesne arasında kurulan bütünleşik yapının sorgulama biçimlerinin değişip dönüştüğü bir eyleme odaklanmıştır. Sanat sistemi içinde sanat ontolojisinin alanı olan sanat ne tür bir şeydir? Sorusuna nesnenin ontolojik bağlamda değişen ya da bulunması gereken çevreden koparılıp başka bir çevreye alınmasının nedenleri ve sonuçlarının tartışıldığı bir alanı oluşturmuştur. Sanatın değişen yönelimleri doğrultusunda insan, toplum ve nesne arasında kurulan ilişkiyi serimlerken, sanat sistemi içinde nesnenin olumsal sürecinin göstergeye dönüşmesinin sonuçlarını verir. Nesnenin tek başına bir varlık olmaktan çıkarak bir göstergeye dönüşmesi postmodern bakış açısı ile Jacques Derrida’nın yapıbozum ifadesinde karşılık bulur. Çağdaş Sanat’ın önemli bir hareket noktası olan Marcel Duchamp’ın hazır nesne kavramı da nesnenin farklı bir bağlamda sunulabileceğinin altını çizer. Günümüz sanatında da görsel kültür imgelerinin ya da nesnelerinin ne anlama geldiği sorusundaki bağlamı Gürcü sanatçı Iliko Zautashvili (Tiflis, 1952)’nin çalışmalarından örnekler ile açıklamak Doğu’dan bir bakışın işlediği kavramları sorgulayış biçimi ile ön plana çıkmaktadır. Çağdaş Sanat’ta nesnenin sosyo-kültürel yapı ile bağı yeni görme deneyimlerini açarak problemin açığa çıkmasına neden olur. Sanatçının pratiklerinde oluş süreci içinde olan şeyi kavrarken, mevcut zorunluluğu doğuran biçimin yapıt ve arka plan diyalektiğinde süreç ve sonuçları görülebilir. Bu durumun yarattığı insan, toplum ve nesne arasındaki neredeyse kimyasal bağın oluşturduğu temsiliyet durumları ile bunların yarattığı kavramları tartışmaya açabilmek asıl hedefi oluşturmuştur. Bireysel olanın bilinç düzeyinden çıkarak toplumsal gerçekliğin bilinç düzeyine yerleşen nesneler, birer gösterge olarak sosyal içeriği ile nesnelleşmiştir. Iliko Zautashvili’nin sanata ve nesneye bakış açısı ile toplumsal eleştiriyi bir araya getirdiği disiplinler arası yaklaşımının yapıtlarında hangi bağlamlar ile ilişkilendirdiği ve günümüz sanatının da bileşenlerinin anlaşılmasında katkı sunacağı düşünülmüştür.

Keywords

Çağdaş sanat, Iliko Zautashvili, insan, nesne/imge, toplum.

Object/Image in Contemporary Art: The Example of Today’s Artist Iliko Zautashvili

Abstract

In line with the changing paradigms of art, this research focuses on an action in which the ways of questioning the integrated structure established between human, society and object/image change and transform. What kind of thing is art, which is the field of art ontology within the art system? The question of what kind of thing is art, which is the field of art ontology within the art system, constitutes an area where the causes and consequence of the object being taken from the environment that has changed or should be found in the ontological context and taken to another environment are discussed. While revealing the relationship established between human, society and object in line with the changing tendencies of art, it gives the results of the transformation of the object's contingent process into a sign within the art system. The transformation of the object from being a single entity into a sign finds its counterpart in Jacques Derrida's expression of deconstruction from a postmodern perspective. Marcel Duchamp's ready-made object concept, which is an important starting point of Contemporary Art, also underlines that the object can be presented in a different context. Explaining the context of the question of what visual culture images or objects mean in today's art with examples from the works of Georgian artist Iliko Zautashvili (Tbilisi, 1952) stands out with the way it questions the concepts processed by an Eastern perspective. In Contemporary Art, the connection of the object with the socio-cultural structure opens new visual experiences and causes the problem to be revealed. While grasping what is in the process of becoming in the artist's practices, the process and its results can be seen in the dialectic of the work and the background of the form that gives rise to the current necessity. The main goal is to discuss the representational situations created by the almost chemical bond between people, society and objects created by this situation and the concepts they create. Objects that move from the level of consciousness of the individual to the level of consciousness of social reality have become objectified with their social content as indicators. It is thought that Iliko Zautashvili's interdisciplinary approach, which brings together his perspective on art and objects and social criticism, will contribute to understanding the contexts he associates in his works and the components of today's art.

Keywords

Contemporary art, human, Iliko Zautashvili, object/image, society.

References

• Adorno, T. W. (2013). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi [ed. Ali Artun], (çev. Nihat Ülner, Mustafa Tüzel, Elçin Gen). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Aydoğan, A. (Ed.). (2008). Heidegger (çev. Ahmet Aydoğan). İstanbul: Sel Yayınları.
• Barrett, T. (2015). Neden Bu Sanat? Çağdaş Sanatta Estetik ve Eleştiri (çev. Esra Ermert). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Baudrillard, J. (2012). Sanat Komplosu Yeni Sanat Düzeni ve Çağdaş Estetik 1 (çev. Elçin Gen, Işık Ergüden). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Beech, D. (2023). Sanat ve Postkapitalizm: Estetik Emek, Otomasyon ve Değer Üretimi (çev. Gamze Boztepe). İzmir: Livera Yayınevi.
• Bektaş, S. (2018). Evrimsel Biyolojiyi Erekbilimsel Çağrışımlarından Kurtarmak Mümkün Mü? Cogito: Türkiyeli Kadın Felsefeciler, Üç Aylık Düşünce Dergisi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bürger, P. (2012). Avangard Kuramı [ed. Ali Artun]. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Cömert, B. (2006). Croce’nin Estetiği. Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Danko, D. (2017). Sanat Sosyolojisi (çev. Nesibe Zeynep Arslanoğlu). Ankara: Hece Yayınları.
• Danto, A. C. (2014). Sanatın Sonundan Sonra (çev. Zeynep Demirsü). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Deleuze, G. (2021). Spinoza ve İfade Problemi (çev. Alper Nahum). İstanbul: Norgunk Yayınları.
• Direk, Z. (2021). Simone De Beauvoir: Abjeksiyon ve Eros Etiği. Cogito: Feminizm, Üç Aylık Düşünce Dergisi.
• Eco, U. (1992). Açık Yapıt (çev. Yakup Şahan). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Erdoğan, G. (2021). Fetişizm Nedir?. http://www.divakadin.com/saglik-kosesi [Erişim Tarihi: 19.10.2023].
• Erişti Bedir, S.D. (Ed.). (2023). Görsel Araştırma Yöntemleri. Pegem Akademi: Ankara.
• Fleckner, U. (Der.). (2016). Bellek ve Sonsuz Sarkis Külliyatı Üzerine (Çev. Ogün Duman, Işık Ergüden, Ayberk Erkay ve Diğerleri). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Francalanci, E. L. (2012). Nesnelerin Estetiği (çev. Durdu Kundakçı). Ankara: Dost Kitabevi.
• Gür, A. (2020). Heidegger’e Yolunuz Düşerse Metafizik Nedir? Ve Sanat Eserinin Kökeni. Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Habermas, J. (2023). Öteki Olmak Ötekiyle Yaşamak (çev. İlknur Ata). Cogito: 114, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Harman, G. (2020). Sanat ve Nesneler (çev. Oğuz Karayemiş). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Heidegger, M. (2007). Sanat Eserinin Kökeni (çev. Fatih Tepebaşılı). Ankara: De Ki BasımYayım.
• İpek, A. N. (2018). Sanat Eserine Dönüşen Hafıza. Tykhe Sanat ve Tasarım Dergisi. Erişim Adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1175268 [Erişim Tarihi: 10.10.2023].
• Jameson, F. (2023). Marksizm ve Biçim (çev. Mehmet H. Doğan). Cogito: 26, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jameson, F. (2018). Antikler ve Postmodernler Formların Tarihselliği Üzerine (çev. Özgüç Orhan, İlksen Mavituna, Öznur Karakaş). Cogito: 232, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Jameson, F. (2009). Ütopya Denen Arzu (çev. Ferit Burak Aydar). İstanbul: Metis Yayınları.
• Keskin, E. (2014). Varlık ve Zamandaki Yabancılaşma Kavramının Bir Analizi. Cogito: Heidegger Varlığın Çobanı, Üç Aylık Düşünce Dergisi.
• Kulka, T. (2014). Kitch ve Sanat (Yayın yönetmenleri: Kaan Çaydamlı, Şenol Erdoğan). İstanbul: Altıkırkbeş Yayın.
• Molinari, E. (2023). Utanç ve Kuşaklararası Gölgesi: Psikanaliz Defterleri: 8. Çocuk ve Ergen Çalışmaları: Utanç ve Suçluluk. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Rigel, N. Batuş, G. Yücadoğan, G. ve Çoban, B. (Haz.). (2005). Kadife Karanlık: 21. Yüzyıl İletişim Çağını Aydınlatan Kuramcılar. İstanbul: Su Yayınevi.
• Sayın, N. (2023). Tepkisel Bir Utanç Tutanağı Olarak Güncel Mimarlık Tarihi İçin Sinopsis. Cogito: Utanca Bakmak, Üç Aylık Düşünce Dergisi.
• Şahiner, R. (2013). Sanatta Postmodern Kırılmalar. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Tansel, A. (2018). Judith Butler’in Şiddet Eleştirisi. Cogito: Türkiyeli Kadın Felsefeciler, Üç Aylık Düşünce Dergisi.
• Uygur, N. (2021). Edmund Husserl’de Başkasının Ben’i Sorunu. Cogito: 13, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Uzel, Ö. (Haz.). (2020). Slavoj Zizek: 21. Yüzyıl İletişim Çağının En Radikal Düşünürü. İstanbul: Karakarga Yayınları.
• Whitman, G., Pooke, G. (2018). Çağdaş Sanatı Anlamak (çev. Tufan Göbekçin). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
• Zautashvili, I. (2020). SelectedPortfoli, Erişim Adresi: http://artisterium.org/PDF/IlikoZautashvili.pdf (Erişim Tarihi: 27.11.2022).
• Zizek, S. (2016). Hiçten Az: Hegel ve Diyalektik Materyalizmin Gölgesi (çev. Erkal Ünal). İstanbul: Encore Yayıncılık.