Evaluatıon of Academicians’ Car Preferences Using Multi-Criteria Decision-Making Methods: A Study on C-Segment Passenger Cars

Year 2025, Volume: 1 Issue: 49, 66 - 89, 25.07.2025

Melisa Narin , Ümit Alnıaçık

https://doi.org/10.35343/kosbed.1671311

Abstract

The automotive industry is a highly dynamic sector characterized by continuous change and development, exposing consumers to numerous brands and models, making the car purchasing decision a complex process. In this context, the purpose of this study is to determine the criteria that academicians consider when purchasing a car and to establish a priority ranking by identifying the importance of these criteria. Another objective of the study is to compare the top five best-selling C-segment car models in the Turkish automotive market between 2022 and 2024, based on the criteria considered when purchasing a car, and to identify the ranking preferences of academicians. The data were collected through a survey method and analyzed using Excel software. The Fuzzy SWARA Method was employed to determine the weights of the evaluation criteria, while the Fuzzy ARAS Method was used to rank the car models. The findings of the research indicate that the most critical criterion consumers consider when purchasing a car is "Durability and Reliability." Additionally, the most preferred C-segment car model was found to be the "Toyota Corolla."

Keywords

Car Purchase , C-Segment Car Models , Fuzzy SWARA , Fuzzy ARAS

Akademisyenlerin Otomobil Tercihlerindeki Kriterlerin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Değerlendirilmesi: C Segmenti Binek Otomobiller Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Otomotiv sektörü, değişim ve gelişimin oldukça dinamik bir sektör olması sebebiyle tüketiciler çok sayıda marka ve model ile karşılaşmakta ve otomobil satın alma kararı karmaşık bir süreci içermektedir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, akademisyenlerin bir otomobil satın alırken, satın aldıkları otomobilde dikkat ettikleri kriterlerin belirlenmesi ve bu kriterlerin önem derecesini ortaya çıkararak bir öncelik sıralaması elde etmektir. Çalışmanın bir diğer amacı otomobil satın alırken dikkat edilen kriterler ışığında, Türkiye otomobil pazarında 2022-2024 yılları aralığında C segmentinde en çok satış yapan ilk beş otomobil modelini kıyaslayarak akademisyenlerin sıralama tercihlerini tespit etmektir. Veriler anket yöntemi ile elde edilmiştir ve Excel paket programı ile değerlendirilmiştir. Değerlendirmede kullanılan kriterlerin ağırlıklarının belirlenmesinde Bulanık SWARA Yöntemi, otomobil modellerinin sıralanmasında ise Bulanık ARAS Yöntemi uygulanmıştır. Araştırmadan ortaya çıkan sonuçlara göre; tüketicilerin otomobil satın alırken en çok dikkate aldıkları kriterin ‘’Sağlamlık ve Güvenilirlik’’ olduğu görülmüştür. C Segmentinde ilk sırada tercih edilen otomobil modelinin ise ‘’Toyota Corolla’’ olduğu görülmüştür.

Keywords

Otomobil Tercihi , C Segmenti Otomobil Modelleri , Bulanık SWARA , Bulanık ARAS

Ethical Statement

Kocaeli Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu tarafından verilen Etik kurul onay belgesi ekte sunulmuştur.

Supporting Institution

Yok

Thanks

Yok

References

• Abdulvahitoğlu, A., Abdulvahitoğlu, A. ve Vural, D. (2022). Elektrikli Otomobil Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme: Borda Tümleşik MULTIMOORA Yöntemi. 4th International Conference on Applied Engineering and Natural Sciences, 741-750. https://www.researchgate.net/publication/365646682
• Akdeniz, E. (2021). Bireysel Otomobil Satın Alma Problemi için AHP Yöntemi ile Karar Verme: Bir Otomobil Firması Bazında İnceleme. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(64), 1551-1574. DOI: https://doi.org/10.19168/jyasar.932276
• Akman, K. (2019). Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSİS ile araba seçimi (Publication No. 549415) [Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• Arslan, R. (2018). AHP İle Ağırlıklandırılmış VIKOR Yöntemiyle Araç Seçimi; Rent A Car Firması Uygulaması. Turkish Research Journal of Academic Social Science, 1(1), 15-20. http://www.turkishsocialscience.com/tr/pub/issue/57155/806598
• Atlı, H. F. (2024). Bulanık Aras (B-Aras) Yönteminin Sistematik Bir İncelemesi ve Meta-Analizi. Socıal Scıence Development Journal, 9(42), 1-16. DOI: 10.31567/ssd.1107
• Babacan, A. (2020). Türkiye’de Orta Gelir Grubuna Yönelik Otomobil Seçimi: Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi Olarak Vikor Yöntemi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 293-307. DOI: https://doi.org/10.37880/cumuiibf.625927
• Badem, E. (2019). Otomobil seçimi kararında tüketici satın alma davranışını etkileyen faktörlerin Dematel yöntemi ile değerlendirilmesi (Publication No. 607415) [Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• Ballı, S., Karasulu, B. ve Korukoğlu, S. (2007). En Uygun Otomobil Seçimi Problemi İçin Bir Bulanik Promethee Yöntemi Uygulaması. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 139-147. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuiibfd/issue/22747/242832
• Banaeian, N., Mobli, H., & Fahimnia, B. vd. (2018). “Green Supplier Selection Using Fuzzy Group Decision Making Methods: A Case Study From The Agri-Food İndustry”. Computers & Operations Research, Sayı: 89: 337-347. DOI: https://doi.org/10.1016/j.cor.2016.02.015
• Beylihan, E. ve Elevli, S. (2023). Hata Türü ve Etkileri Analizinde Bulanık Swara Yönteminin Kullanımı: Otomotiv Sektörü Örneği. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 11(1), 212-224. DOI: 10.21923/jesd.1085124
• Canbazoğlu, E., Ercan, U., ve Çetin, İ. E. (2018). Ticari Taksi Yenilemelerinde AHS ve MOORA Yöntemlerine Dayalı Karar Destek Mobil Uygulaması. UİİİD-IJEAS, 117-134. DOI: https://doi.org/10.18092/ulikidince.354009 Chang, D. Y. (1996). Applications of the Extent Analysis Method on Fuzzy AHP. European Journal of Operational Research, 95(3), 649-655. DOI: https://doi.org/10.1016/0377-2217(95)00300-2
• Chen, C. T. (2000). Extensions of the TOPSIS for Group Decision Making Under Fuzzy Environment. Fuzzy Sets and Systems, 114, 1-9. DOI: https://doi.org/10.1016/S0165-0114(97)00377-1
• Cheng, A. C., Chen C. J., & Chen C. Y. (2008). A Fuzyy Multiple Criteria Comparison of Technology Forecasting Methods for Predicting the New Materials Development. Technological Forecasting & Social Change, 75, 131-141. DOI: https://doi.org/10.1016/j.techfore.2006.08.002
• Çetinkaya, C. & Erdoğan, F. A. (2023). “Türkiye’de Otomobil Alımına Etki Eden Kriterler Üzerine Çalışma”, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 9(66), 3190-3204. DOI: http://dx.doi.org/10.29228/JOSH AS.70866
• Durmuş, M. (2015). Kriter ağırlıklandırma yöntemlerinin karşılaştırılması (Publication No. 396052) [Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• Gavcar, E., & Kara, N. (2020). Elektrikli Otomobil Seçiminde Entropi ve TOPSIS Yöntemlerinin Uygulanması. İş Ve İnsan Dergisi, 7(2), 351-359. DOI: https://doi.org/10.18394/iid.695702
• Güleryüz Ergül, S., & Çokyaşar, A. (2021). Otomobil Seçimi İçin TOPSIS Temelli Bir Karar Verme Yaklaşımı. Avrupa Bilim Ve Teknoloji Dergisi (31), 713-724. DOI: https://doi.org/10.31590/ejosat.1010625
• Güngör, İ. ve İşler, D. B. (2005). Analitik Hiyerarşi Yaklaşımı İle Otomobil Seçimi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 1(2), 21-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54839/750850
• Güngör, M. (2015). Sürücülerin elektrik motorlu otomobillere yaklaşımlarının analitik hiyerarşi süreci yöntemiyle belirlenmesi (Publication No. 418963) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• Güven, Ö. Z. ve Davudov, G. (2012). “Türkiye ve Azerbaycan’da Tüketicilerin Otomobil Satın Alımına Etki Eden Faktörlerin Belirlenmesi ve Karşılaştırılmasına Yönelik Bir Araştırma”, Akademik Bakış Dergisi, 30, 1-20. https://www.researchgate.net/profile/Oemer-Gueven/publication/335321124
• Karahan, M. ve Dinç, H. (2015). Analitik Hiyerarşi Süreci Yaklaşımı İle Bölgesel Tercihlere Uygun Otomobil Seçimi. 15. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 203-212, İzmir. https://www.researchgate.net/publication/283422334
• Keleş, M. (2019). Entropi Temelli ELECTRE III Yöntemi ile B Segmenti Otomobil Markalarının Sıralanması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 29-50. Retrieved from http://dergipark.org.tr/sbe/issue/41368/516939
• Liao, C.N., Fu, Y.K., & Wu, L.C. (2015). ‘’Integrated FAHP, ARAS-F and MSGP Methods for Green Supplier Evaluation and Selection’’. Technological and Economic Development of Economy, 22(5), 651-669. DOI: https://doi.org/10.3846/20294913.2015.1072750
• Madenoğlu, F. S. (2019). “Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Ortamında Yeşil Tedarikçi Seçimi.’’ Business and Management Studies An International Journal, 7(4), 1850-1869. DOI:10.15295/bmij.v7i4.1155
• Mavi, R. K., Goh, M., & Zarbakhshnia, N. (2017). ‘’Sustainable third-party reverse logistic provider selection with fuzzy SWARA and fuzzy MOORA in plastic industry’’ The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 91(5-8), 2401-2418. DOI: 10.1007/s00170-016-9880-x
• Narin, M. (2022). Yalın üretim tekniklerinin performans iyileştirmeleri analizi: Bulanık çok kriterli karar verme yöntemleri ve çok değişkenli istatistiksel tekniklerin kullanıldığı imalat sektöründe bir uygulama (Publication No. 739116) [Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• NTV (2022, Ekim 5). 2022'nin en çok satan araba modelleri (Hangi otomobil markası kaç adet sattı?). https://www.ntv.com.tr/galeri/otomobil/2022nin-en-cok-satan-araba-modelleri-hangi-otomobil-markasi-kac-adet-satti,sS3Ronj8l0SZmhTQwp3a-A/1W9PnKPMl0qu7HZrcHKqDA
• ODMD. (2023). 2022 Yılı (Ocak-Aralık) Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazar Değerlendirme. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği https://www.odmd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/3354/ODMD%20Bas%c4%b1n%20Bulteni%204%20Ocak%202023.pdf
• ODMD. (2024a). 2023 Yılı (Ocak-Aralık) Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazar Değerlendirme. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği https://www.odmd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/4577/ODMD%20Bas%c4%b1n%20Bulteni%204%20Ocak%202024.pdf
• ODMD. (2024b). 2024 Yılı (Ocak-Kasım) Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazar Değerlendirme. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği https://www.odmd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/4791/ODMD%20Bas%c4%b1n%20Bulteni%203%20Aral%c4%b1k%202024.pdf
• Oflaz, Y. ve Bircan, H. (2022). Tüketicilerin Otomobil Satın Alma Tercihlerinin Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Değerlendirilmesi. Atlas Internatıonal Refereed Journal on Socıal Scıences, 8(46), 2421-2437. DOI: https://doi.org/10.31568/atlas.780
• Ömürbek, N., Karaatlı, M., Eren, H. ve Şanlı, B. (2014). AHP Temelli PROMETHEE Sıralama Yöntemi ile Hafif Ticari Araç Seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(4), 47-64. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20813/222634
• Peker, B. N., ve Görener, A. (2023). Geliştirilmiş Bulanık SWARA ve Bulanık CODAS Yöntemleriyle Tesis Yeri Seçimi: İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Journal of Turkish Operations Management, 7(1), 1493-1512. https://doi.org/10.56554/jtom.1215975
• Soba, M. (2012). PROMETHEE Yöntemi Kullanarak En Uygun Panelvan Otomobil Seçimi ve Bir Uygulama. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 7(28), 4708-4721. DOI: https://doi.org/10.19168/jyu.39764
• Şahin, M. (2024, Ocak 5). 2023'ün en çok satan otomobil modelleri (Hangi otomobil markası kaç adet sattı?). NTV. https://www.ntv.com.tr/galeri/otomobil/2023un-en-cok-satan-otomobil-modelleri-hangi-otomobil-markasi-kac-adet-satti,8a5ENRNtIU2By5CZibtppg/J4zS1ptHJEKHh0Q3rdEdoQ
• Şahin, M. (2025, Ocak 7). Otomotivde tüm zamanların rekoru: 2024'te hangi otomobil markası kaç adet sattı?. NTV. https://www.ntv.com.tr/galeri/otomobil/2024un-en-cok-satan-otomobil-modelleri-hangi-otomobil-markasi-kac-adet-satti,9QrO4T9gVkSYKRj0eibvmQ/J9nLZHDhVUGXAqy9sjZjYg Şişman, B. ve Eleren, A. (2013). En Uygun Otomobilin Gri İlişkisel Analiz ve Electre Yöntemleri İle Seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 411-429. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/issue/20817/222748
• Tek, B. (2023). AHP ve TOPSIS ile ticari taksi kullanım amaçlı otomobil seçimi: Malatya ili araştırması (Publication No. 807597) [Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi]. Yöktez. https://tez.yok.gov.tr/
• Terzi, Ü. , Hacaloğlu, S. E. ve Aladağ, Z. (2006) “Otomobil Satın Alma Problemi İçin Bir Karar Destek Modeli”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimler Dergisi, 5(10), 43-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ticaretfbd/issue/21350/229029
• Tunçel, N., Belbağ, S., & Çimen, M. (2017). Satın Alma Kriterleri Açısından Marka Sıralama Kararının Verilmesinde Bulanık ELECTRE I Yöntemi: Otomobil Sektöründe Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 31(5), 1069-1085. https://dergipark.org.tr/tr/pub/atauniiibd/issue/31488/326618
• Turskıs, Z., & Zavadskas, E.K. (2010). “A New Fuzzy Additive Ratio Assessment Method (ARAS-F). Case Study: The Analysis of Fuzzy Multiple Criteria in Order to Select the Logistic Centers Location”. Transport, 25 (4): 423-432. DOI:10.3846/transport.2010.52
• Yavaş, M., Ersöz, T., Kabak, M. ve Ersöz, F. (2014). Otomobil Seçimine Çok Kriterli Yaklaşım Önerisi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(4), s. 110- 118. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iicder/issue/31646/347024
• Yavuz, S. (2012) “Öğretmenlerin Otomobil Tercihlerinde Etkili Olan Faktörlerin Analitik Hiyerarşi Yöntemiyle Belirlenmesi”, DPUJSS, 32(2), 29-46. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4774/65746
• Yaykaşlı, M., & Ecemiş, O. (2018). Otomobil Satın Alma Probleminde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Bir Uygulama - An Applıcatıon Wıth Multıple Crıterıa Decısıon Makıng Methods In Car Purchasıng Problem. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(26), 967-987. DOI: https://doi.org/10.20875/makusobed.500167
• Zolfani, S. H., & Saparauskas J. (2013). New Application of SWARA Method in Prioritizing Sustainability Assessment İndicators of Energy System. Engineering Economics, 24(5), 408-414. DOI: https://doi.org/10.5755/j01.ee.24.5.4526