Türkiye’de Turizm Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçülmesi

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 23 - 30, 30.06.2020

Leyla Şimşek , Burcu Özcan

Öz

Turizm Türkiye’de, ekonominin olumlu yönüne paralel olarak gelişmektedir. Son senelerde ülkemize gelen turist sayısının artması, turizm gelirinin ekonomiye olan katkısının da artmasını sağlamıştır. Ülkeler gelişmişlik seviyelerini artırabilmek için turizm sektörünü önemsemelidirler. Birbirine benzeyen karar birimlerinin göreli etkinliğinin ölçülmesi amacıyla tasarlanmıştır. Veri Zarflama Analizi (VZA) bankalar, hastaneler, mağazalar, mahkemeler ve okullar vb. gibi birçok alanda kullanılmaktadır. Bu çalışma kapsamında Türkiye’nin son dokuz yılındaki turizminin göreceli etkinlikleri analiz edilmiştir. Literatürde en çok kullanılan yöntemlerin başında gelen VZA tercih edilmiş olup, veri kaynağı olarak Türkiye İstatistik Kurumu, Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan yararlanılmıştır. VZA tercih edilmesindeki amaç en az girdiyle maksimum çıktıyı üreten girdi-çıktı bileşimini bulmaktır. Çalışmada kriter olarak yıllık ziyaretçi sayısı, yıllık turizm geliri, kişi başı gsyih, müze sayısı, yıllık ortalama sıcaklık, yıllık turizm gideri, işsizlik sayısı, yıllık yurtdışına giden ziyaretçi sayısı belirlenmiştir. Ölçeğe Göre Sabit Getiri (CCR) yöntemi ile değerlendirme yapılmıştır. 9 yıl içinden 2011, 2012, 2013, 2014, 2015 ve 2018 yılları etkin olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

CCR Yöntemi, İstatistiksel Analiz, Turizm, VZA

Kaynakça

• [1] Atris A.M., 2020. Assessment Of Oil Refinery Performance: Application Of Data Envelopment Analysis-Discriminant Analysis Resources Policy. Volume 65, Article 101543, https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2019.101543.
• [2] Aybarç S., Selim S. ve Kızılgöl Ö.A., 2019. Türkiye'de Turizme Yönelik Kamu Teşvik Politikaları Çerçevesinde İllerin Etkinlik Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 129 – 148.
• [3] Minucia E., Neto F., Hall J., 2019. A Data Envelopment Analysis Of West Virginia School Districts Heliyon. Volume 5, Issue 7, 1-6, e01990, https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2019.e01990.
• [4] Zeng Y., Guo W., Zhang F., 2019. Comprehensive Evaluation Of Renewable Energy Technical Plans Based On Data Envelopment Analysis, Energy Procedia. 158, 3583-3588.
• [5] Reza Nadimi ve Koji Tokimatsu, 2019. Evaluation Of The Energy System Through Data Envelopment Analysis: Assessment Tool For Paris Agreement Energy Procedia. 158, 3464-3469.
• [6] Top M., Konca M., Sapaz B., 2019.Technical Efficiency Of Healthcare Systems In African Countries: An Application Based On Data Envelopment Analysis, Health Policy And Technology. In press, corrected proof, Available online, Volume 9, Issue 1, Pages 62-68.
• [7] Göral R. ve Tengilimoğlu E., 2018. Türk Dünyası Destinasyonlarının Turizm Sektörü Etkinliğinin Karşılaştırılması. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Araştırmaları Dergisi, 3.2: 230-241.
• [8] Doğan N. Ö. ve Ersoy Y., 2018. Veri Zarflama Analizi İle Konaklama İşletmelerinde Etkinlik Ölçümü: Yozgat İli Örneği. Mukaddime, 9(2), 119-134.
• [9] Liu S. ve ark., 2018. Assessing Urban Carbon Emission Efficiency in China: Based on the Global Data Envelopment Analysis, Energy Procedia. 152, 762-767.
• [10] Çağlar A., ve Keten N. D., 2018. İllerin Insani Gelişme Endeksinin Veri Zarflama Analizi Ile Ölçülmesi. Ege Akademik Bakış Dergisi, 18(4), 565-578.
• [11] Ersoy N., 2018. Banka Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 3(2), 478-487.
• [12] Arslan A. E., ve Güven Ö. Z.,2018. Veri Zarflama Analizi İle Üniversite Etkinliklerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Çalişma: Türkiye Örneği. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 3(6), 86-105.
• [13] Karadayı M. A., Ekinci Y., Akkan C., ve Ülengin F., 2017. İstanbul için Acil Servis Birimlerinin Etkinliğinin Kategorik Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi. Journal of Yaşar University, 12, 31-39.
• [14] Silva A.F. ve ark., 2017. Dias Bi-Objective Multiple Criteria Data Envelopment Analysis combined with the Overall Equipment Effectiveness: An application in an automotive company Journal of Cleaner Production. 157, 278-288.
• [15] Öztürk E., 2016. Health System Performance In Oecd Countries: Data Envelopment Analysis. Hacettepe University Institute of Social Sciences Department of Economics, 456815.
• [16] Sarı Z., 2015. Veri Zarflama Analizi Ve Bir Uygulama. Master's Thesis. Fen Bilimleri Enstitüsü, 387349.
• [17] Asandului L., Roman M., Fatulescu P., 2014. The Efficiency of Healthcare Systems in Europe: A Data Envelopment Analysis Approach Procedia Economics and Finance. 10, 261-268.
• [18] Jui-Kuei Chen, I. -Shuo Chen 2011. Inno-Qual Efficiency Of Higher Education: Empirical Testing Using Data Envelopment Analysis, Expert Systems With Applications. 38(3), 1823-1834.
• [19] Özden Ü., 2008. Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
• [20] Yücel L.İ., 2015. Excel-Solver Eklentisiyle Oluşturulan Portföylerin CCR Model İle Etkinlik Ölçümüne Yönelik Bir Uygulama. Ekonometri ve Istatistik Dergisi, (23), 112-146.
• [21] Bilici N., 2019. Turizm Sektörünün Finansal Performansının Oran Analizi ve Topsis Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 173-194.
• [22] Bayrak R., Bahar O., 2018. Economic Efficiency Analysis Of Tourism Sector In Oecd Countries: An Emprical Study With DEA. International Journal of Economic & Administrative Studies, UİİİD- IJEAS, 2017 (20):83-100 ISSN 1307-9832.