Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunu Yordamada Kariyer Kararı Öz-Yeterliği ve Umudun Rolünün İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 144 - 165, 30.12.2019

Dünya Şen- Baz

Öz

Bu
araştırmada üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunu yordamada kariyer kararı
özyeterliği ve umudun rolünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, nicel
araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseninde yürütülmüştür. Araştırmaya
çeşitli lisans programlarında öğrenimine devam eden 249 öğrenci katılmıştır. Araştırma
kapsamındaki veriler Yaşam Doyumu Ölçeği, Kariyer Kararı Özyeterliği Ölçeği
Kısa Formu ve Umut Ölçeği yoluyla elde edilmiştir. Verilerin analizinde
hiyerarşik regresyon analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar kariyer kararı
özyeterliğinin ve umudun, üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun anlamlı
yordayıcıları olduğunu göstermiştir. 
Araştırmanın bulguları ilgili literatür çerçevesinde tartışılarak bazı
öneriler sunulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

yaşam doyumu, kariyer kararı öz-yeterliği, umut, üniversite öğrencileri

Kaynakça

• Akman, Y. & Korkut, F. (1993). Umut ölçeği üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 193-202.
• Azizli, N., Atkinson, B. E., Baughman, H. M., & Giammarco, E. A. (2015). Relationships between general self-efficacy, planning for the future, and life satisfaction. Personality and Individual Differences, 82, 58–60. doi:10.1016/j.paid.2015.03.006
• Bailey, T. C., & Snyder, C. R. (2007). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. The Psychological Record, 57, 233-240.
• Bandura, A. (1977). Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84(2), 191-215. doi: 10.1037/0033-295X.84.2.191
• Betz, N. E., Klein, K., & Taylor, K. (1996). Evaluation of a short form of the Career Decision-Making Self-Efficacy Scale. Journal of Career Assessment, 4, 47- 57.
• Büyükgöze Kavas, A. (2011). Testing a model of career indecision among university students based on social cognitıve career theory (Yayımlanmamış doktora tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Chang, E. (1998). Hope, problem-solving ability, and coping in a college student population: Some implications for theory and practice. Journal of Clinical Psychology, 54, 953–962. doi: 10.1002/(SICI)1097-4679
• Cotton Bronk, K., Hill, P. L., Lapsley, D. K., Talib, T. L., & Finch, H. (2009). Purpose, hope and life satisfaction in three age groups. The Journal of Positive Psychology, 4(6), 500-510.
• Danoff-Burg, S., Prelow, H. M., & Swenson, R. R. (2004). Hope and life satisfaction in black college students coping with race-related stress. Journal of Black Psychology, 30(2), 208-228. doi: 10.1177/0095798403260725
• DeWitz, S. J. & Walsh, W. B. (2002). Self-efficacy and college student satisfaction. Journal of Career Assesment, 10(3), 315-326. doi: doi:10.1177/10672702010003003
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S., (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
• Diseth, A ., Danielsen, A. G., & Samdal, O. (2012). A path analysis of basic need support, self-efficacy, achievement goals, life satisfaction and academic achievement level among secondary school students. Educational Psychology, 32(3), 335–354.
• Gülcan, A., & Nedim Bal, P. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 41-52.
• Gündoğar, D., Sallan Gül, S., Uskun, E., Demirci, S., & Keçeci, D. (2007). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumunu yordayan etkenlerin incelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-27.
• Jiang, Z., Hu, X., Wang, Z. & Jiang, X. (2017). Career decision self efficacy and life satisfaction in China: An empirical analysis. Social Indicators Research, 132, 137-154. doi: 10.1007/s11205-015-1201-5
• Korkut- Owen, F., & Niles, S. G. (2011). Yeni yaklaşım ve modeller. In B. Yeşilyaprak (Ed.), Mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı kuramdan uygulamaya (s. 274-305). Ankara: Pegem Akademi.
• Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeyinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara. Kuppens, P., Realo, A., & Diener, E. (2008). The role of positive and negative emotions in life satisfaction judgement across nations. Journal of Personality and Social Psychology, 95(1), 66-75. doi: 10.1037/0022-3514.95.1.66
• Lent, R. W. & Brown, S. D. (2008). Social cognitive career theory and subjective well-being in the context of work. Journal of Career Assessment, 16(1), 6– 21. doi: 10.1177/1069072707305769
• Lent R.W. & Brown, S.D. (2006). On conceptualizing and assessing social cognitive constructs in career research: A measurement guide. Journal of Career Assessment, 14(1),12-35.
• Lent, R. W., Singley, D., Sheu, H.-B., Gainor, K. A., Brenner, B. R., Treistman, D., & Ades, L. (2005). Social cognitive predictors of domain and life satisfaction: Exploring the theoretical precursors of subjective well- being. Journal of Counseling Psychology, 52(3), 429-442. doi: 10.1037/0022- 0167.52.3.429
• Lounsbury, J. W., Tatum, H. E., Chambers, W., Owens, K. S., & Gibson, L. W. (1999). An investigation of career decidedness in relation to “big five” personality constructs and life satisfaction. College Student Journal, 33(4), 646-652.
• Lucas, R. E., Diener, E., & Suh, E. (1996). Discriminant validity of well-being measures. Journal of Personality and Social Psychology, 71, 616 – 628.
• Marquez, S. C., Lopez, S. J., & Mitchell, J. (2013). The role of hope, spirituality and religious practice in adolescents’ life satisfaction: Longitudinal findings. Journal of Happiness Studies, 14, 251-261. doi: 10.1007/s10902- 012-9329-3
• O’Sullivan, G. (2011). The relationship between hope, eustress, self-efficacy, and life satisfaction among undergraduates. Social Indicators Research, 101(1), 155-172. doi:10.1007/s11205-010-9662-z
• Özer, M. & Özsoy Karabulut, Ö. (2003). Yaşlılarda yaşam doyumu. Geriatri, 6(2), 72-74.
• Pavot, W. & Diener, E. D. (1993). Rewiev of the satisfaction with life scale. Psychological Assessment, 5(2), 164-171.
• Pina-Watson, B., Jimenez, N., & Ojeda, L. (2014). Self-construal, career decision self-efficacy, and perceived barriers predict mexican american women’s life satisfaction. The Career Development Quarterly, 62, 210-223. doi: 10.1002/j.2161-0045.2014.00080.x
• Rice, R.W. (1984) Organizational work and the overall quality of life. Applied Social Psychology Annual 5, 155-178.
• Rottinghaus, P. J., Jenkins, N., & Jantzer, A. M. (2009). Relation of depression and affectivity to career decision status and selfefficacy in college students. Journal of Career Assessment, 17(3), 271-285. doi: 10.1177/1069072708330463
• Sahranç, Ü. (2008). Bir durumluk akış modeli: Stres kontrolü, genel öz-yeterlik, durumluk kaygı, yaşam doyumu ve akış ilişkileri. The Journal of SAU Education Faculty, 16, 122-144.
• Santilli, S., Marcionetti, J., Rochat, S., Rossier, J. & Nota, L. (2017). Career adaptability, hope, optimism, and life satisfaction in Italian and Swiss adolescents. Journal of Career Development, 44(1) 62-76. doi: 10.1177/0894845316633793
• Santilli, S., Nota, L., Ginevra, M. C., & Soresi, S. (2014). Career adaptability, hope and life satisfaction in workers with intellectual disability. Journal of Vocational Behavior, 85, 67-74.
• Shin, Y. J. & Kelly, K. R. (2015). Resilience and decision‐making strategies as predictors of career decision difficulties. The Career Development Quarterly, 63(4), 291-305. doi: 10.1002/cdq.12029
• Snyder, C. R., Lopez, S. J., Shorey, H. S., Rand, K. L., & Feldman, D. B. (2003). Hope theory, measurements, and applications to school psychology. School Psychology Quarterly, 18(2), 122-139. doi:10.1521/scpq.18.2.122.21854
• Suh, E., Diener, E., Oishi, S., & Triandis, H. C. (1998). The shifting basis of life satisfaction judgments across cultures: Emotions versus norms. Journal of Personality and Social Psychology, 74, 482– 493.
• Tuzgöl Dost, M. (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22), 132-143.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2018). İş gücü istatistikleri haziran 2018. Erişim: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27696 adresinden 30.03.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Ulaş, Ö., & Özdemir, S. (2018). Üniversite son sınıf öğrencilerinde algılanan kariyer engellerinin yordayıcıları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(3), 672-688. doi: 10.16986/HUJE.2017033806
• Vecchio, G. M., Gerbino, M., Pastorelli, C., Del Bove, G., & Caprara, G. V. (2007). Multi- faceted self-efficacy beliefs as predictors of life satisfaction in late adolescence. Personality and Individual Differences, 43, 1807–1818. doi:10.1016/j.paid.2007.05.018
• Veenhoven, R. (1996). The study of life satisfaction. In W. E. Saris, R. Veenhoven, A. C. Scherpenzeel, & B. Bunting (Ed). A comparative study of life satisfaction with life in Europe (s. 11-48). Budapest: Eötvös University Press. Willner, T., Gati, I., & Guan, Y. (2015). Career decision-making profiles and career decision-making difficulties: A cross-cultural comparison among US, Israeli, and Chinese samples. Journal of Vocational Behavior, 88, 143- 153.
• Wright, S. L., & Perrone, K. M. (2010). An examination of the role attachment and efficacy in life satisfaction. The Counseling Psichologist, 38(6), 796-823. doi: 10.1177/0011000009359204
• Yang, Y., Zhang, M., & Kou, Y. (2016). Self-compassion and life satisfaction: The mediating role of hope. Personality and Individual Differences, 98, 91–95. doi: 10.1016/j.paid.2016.03.086
• Yıkılmaz, M., & Demir Güdül, M. (2015). Üniversite öğrencilerinde yaşam doyumu, yaşamda anlam ve bilinçli farkındalık arasındaki ilişkiler, Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 297-315. doi: 10.12984/eed.09530