Ortaokul Öğrencilerinin Hoşgörü Eğilimleri ile Demokrasi Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2015, Cilt: 7 Sayı: 02, - , 19.12.2015

Özlem Bektaş Öztaşkın Mustafa İçen

Öz

Demokrasi diğerlerinin düşüncesini anlama, sosyal adalet, fırsat eşitliği, insan hak ve özgürlüklerini hedefleyen bir süreçtir. Siyasi fikir, değer, inanç gibi unsurlar demokrasiye geçiş yapan toplumlarda hayati bileşenlerdir (Hu, 2003). Demokrasi kavramını karşılayan...

Anahtar Kelimeler

-

Ortaokul Öğrencilerinin Hoşgörü Eğilimleri ile Demokrasi Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada ortaokul öğrencilerinin “hoşgörü eğilimleri” ile “demokrasi algıları” arasında
anlamlı bir ilişki olup olmadığı ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın evrenini 2013-2014 eğitim-
öğretim yılında Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı İstanbul İli ortaokullarında öğrenim gören öğrenciler
oluştururken örneklem grubunu ise okullardan tesadüfî yöntemle seçilen 56'sı (%48,7) erkek, 59'u
(%51,3) kız toplam 115 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada korelasyonel araştırma yöntemi
kullanılmıştır. Veriler SPSS 21.0 istatistik programı kullanılarak, t-testi, Pearson Korelasyon katsayısı ve
Regresyon Analizi ile çözümlenmiştir. Veri toplama aracı olarak Çalışkan ve Sağlam (2012) tarafından
geliştirilen “Hoşgörü Eğilim Ölçeği” ve Duruhan ve Ersöz (2013) tarafından geliştirilen “Ortaokulda
Demokrasi Algıları Ölçeği” kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda cinsiyet açısından öğrencilerin
“hoşgörü eğilimleri” arasında ve “demokrasi algıları” arasında anlamlı bir fark olduğu ve “hoşgörü
eğilimleri” ile “demokrasi algıları” arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, demokrasi algıları, hoşgörü eğilimleri

Kaynakça

• Akın, U. ve Özdemir, M. (2009). Öğretmen Adaylarının Demokratik Değerlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi: Eğitim Bilimleri Fakültesi Örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 183-198.
• Aktan, C.C. (2008). Siyasal Yönetim Biçimleri ve Demokrasi. Köprü Dergisi, Meşrutiyet’in 100. Yılında Türkiye Demokrasisi, 103.
• http://www.koprudergisi.com/index.asp,http://www.koprudergisi.com/index.asp?Bolum=EskiSayilar&Goster=Yazi& YaziNo=935 adresinden 11.09.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Aslan, Ö. (2001). Hoşgörü ve Tolerans Kavramlarına Etimolojik Açıdan Analitik Bir Yaklaşım [Electronic Version]. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), http://eskidergi. cumhuriyet.edu.tr/makale/325.pdf adresinden 11.06.2014 tarihinde edinilmiştir.
• Barber, B. (1984). Güçlü Demokrasi. (Çev. Mehmet Beşikçi), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bayındır, N., İnan, H. Z. ve Demir, S. (2010). Öğretmen Adaylarının Sınıfta Demokratik Ortamı Geliştirmeye İlişkin Öngörüleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5, 89-95.
• Büyükdüvenci, S. (1990). Demokrasi, Eğitim ve Türkiye. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 23(2), 583-597.
• Büyükkaragöz, S. ve Kesici, Ş. (1996). Öğretmenlerin Hoşgörü ve Demokratik Tutumları. Eğitim Yönetimi, 2(3), 353-365.
• Campbell, D.F.J. (2008). The Basic Concept for the Democracy Ranking of the Quality of Democracy. Vienna: Democracy Ranking.
• Çalışkan, H. ve Sağlam, H.İ. (2012). Hoşgörü Eğilim Ölçeğinin Geliştirilmesi ve İlköğretim Öğrencilerinin Hoşgörü Eğilimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1431-1446.
• Çankaya, İ.H. (2010). İlköğretim Okul Yöneticilerinin Demokrasiye İlişkin Tutumlarını Etkileyen Bazı Etkenler Üzerine Bir Araştırma. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 945 -960.
• Çengelci, T., Hancı, B. ve Karaduman, H. (2013). Okul Ortamında Değerler Eğitimi Konusunda Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56.
• Demirbolat, A.O. (1999). Demokrasi ve Demokratik Eğitim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 229-244.
• Demircioğlu, İ.H., Mutluer, C. ve Demircioğlu, E. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Demokratik Öğretmen Nitelikleri Hakkındaki Görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(2), 577-586.
• Deveci, H. ve Ay, T. S. (2009). İlköğretim Öğrencilerinin Günlüklerine Göre Günlük Yaşamda Değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(6), 167-181.
• Diker, Z. (2012). Demokrasi Eğitimi ve Lise Öğrencilerinin Demokratik Davranışları Üzerine Bir Araştırma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3), 229-238.
• Doğan, A. ve Kılınç, M. (2014). İlkokul Düzeyindeki Farklı Ders Kitaplarında Barış ve Savaş Kavramlarına Yer Veriliş Düzeyinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. The Journal of Academic Social Science, 2(1), 277- 289
• Doğan, F. (2008). Ankara İli İlköğretim Okulları Yönetici ve Öğretmenlerinin Demokrasi Eğitimi ve Okul Meclisleri Projesine İlişkin Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Duman, B. (2010). Correlation Between the Graduate-Students’ Perception of Educational Philosophies and Their Democratic Attitudes. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 5830–5834.
• Duruhan, K. ve Ersöz, Y. (2013). Ortaokulda Demokrasi Algıları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Tarih Okulu Dergisi (TOD), 6(XV), 657-672.
• Dworkin, A. G., Saha, L. J. and Hill, A.N. (2003). Teacher Burnout and Perceptions of a Democratic School Environment. International Education Journal. 4(2), 108-120. http://iej.cjb.net108
• Edwards, C. H. (2008). Classroom Discipline & Management (Fifth Edition). New Jersey: John Wiley & Sons Publishers.
• Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen Adaylarının Demokratik Tutumları ile Empatik Becerilerinin Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 211-222.
• Hanson, J.S. and Howe, K.R. (2011). The Potential for Deliberative Democratic Civic Education. Democracy & Education, 19(2), 1-9.
• Hill, D. M. (1974). Democratic Theory and Local Government, London: Allen and Unwin
• Hotaman, D. (2010). Demokratik Eğitim: Demokratik bir Eğitim Programı. Kuramsal Eğitimbilim, 3(1), 29-42.
• Hu, A. K.. (2003). Attitudes toward Democracy between Mass Publics and Elites in Taiwan and Hong Kong. Taipei: Asian Barometer Project Office.
• İlğan, A., Karayiğit, D. ve Çetin, B. (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Demokratik Değerlere Sahip Olma Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 97- 118.
• Karadağ, E., Baloğlu, N. ve Yalçınkayalar, P. (2006). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Demokratik Tutumları ile Öğretmenlerin Demokratik Değerleri Üzerine İlişkisel Bir Araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(12), 65-82.
• Korkmaz, H. E. ve Erden, M. (2013). Demokratik Bir Eğitim Ortamında Eğitim Programının Özellikleri. NWSA- Education Sciences, 1C0582, 8(2), 209-224.
• Kuş, Z. ve Çetin, T. (2014). İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algıları, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 769-790.
• Middaugh, E. ve Perlstein, D. (2005). Thinking and Teaching in a Democratic Way: Hilda Taba And Ethos of Brown. Journal of Curriculum and Supervision, 20(3), 234–256.
• Odejobi, C.O. and Adesina, A.D.O. (2012). Peace Education and School Curriculum. JEP ejournal of Education Policy. http://www4.nau.edu/cee/jep/Journals.aspx?id=309 adresinden 16 Eylül 2012 tarihinde indirilmiştir.
• Özdayı, N. (1998). Eğitim Yöneticilerinin Demokrasi ve Hoşgörü Tutumları İle Liderlik Özellikleri Arasındaki İlişki. MÜ Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 221-235.
• Perliger, A., Canetti-Nisim, D. and Pedahzur, A. (2006). Democratic Attitudes Among High-School Pupils: The Role Played by Perceptions of Class Climate. School Effectiveness and School Improvement, 17(1), 119–140.
• Pustu, Y. (2005). Yerel Yönetimler ve Demokrasi. Sayıştay Dergisi, 57, 121-134.
• Russell, J.D., Shin, D.C. and Jou, W. (2007). Understanding Democracy: Data from Unlikely Places. Journal of Democracy, 18(4), 142-156.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve Demokrasi: İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi Cumhuriyet International Journal of Education, 1(1), 48-63.
• Sağlam, H. İ. (2000). Sosyal Bilgiler Dersinin Demokratik Tutum Geliştirmedeki Rolü. Milli Eğitim Dergisi, 146, 67- 71.
• Schmitter, C. Philippe ve Karl, T.Lyn. (1993). Demokrasi Nedir, Ne Değildir?, Çev: Levent Gönenç, Der: Atilla Yayla., Sosyal Siyasal Teori/Seçme Yazılar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Şişman, M., Güleş, H. ve Dönmez, A. (2010). Demokratik Bir Okul Kültürü İçin Yeterlilikler Çerçevesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 167-182.
• Tessler, M. and Altinoglo, E. (2004). Political Culture in Turkey: Connections Among Attitudes Toward Democracy, The Military And Islam. Democratization, 11(1), 22-51.
• UNICEF (1999). Peace education in UNICEF. http://www.unicef.org/education/files /PeaceEducation.pdf adresinden 16 Eylül 2012 tarihinde indirilmiştir.
• Üste, B. (2007). İnsan Hakları Eğitimi ve İlköğretimdeki Önemi. Ege Akademik Bakış/Ege Academic Review, 7(1), 295–310
• Varlık, Ü. ve Ören, B. (2003). Demokrasi ve Temsil. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5, 173-185.
• Vieno, A., Perkins, D.D., Smith, T.M. and Santinello, M. (2005). Democratic School Climate And Sense of Community in School: A Multilevel Analysis. American Journal of Community Psychology, 36, 327-341.
• Yazıcı, K. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Demokratik Değerlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 36(159), 165-178.
• Yeşil, R. ve Aydın, D. (2007). Demokratik Değerlerin Eğitiminde Yöntem ve Zamanlama. TSA, 11(2), 65-84.
• Yılman, M. (1995). Demokrasinin Kültürel Temelleri. İzmir.
• Yılmaz, K. (2011a). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimi Tarzları ile Demokratik Değerlere İlişkin Görüşleri Arasındaki İlişki. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 147-170.
• Yılmaz, K. (2011b). Öğretmen Adaylarının Demokratik Değerler ile Öğrenci Kontrol İdeolojilerine İlişkin Görüşleri Arasındaki İlişki. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 297-315.
• Yiğit, E. Ö. ve Çolak, K. (2010). Democratic Attitudes of Social Studies Pre-Service Teachers. Educational Research Association The International Journal of Research in Teacher Education, 1(Special Issue): 82-95 ISSN: 1308-951X
• Yüce, S.G. ve Demir, Ö. (2011). Polis Adaylarının “Demokrasi” Kavramına İlişkin Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi. Polis Bilimleri Dergisi, 13(2), 147-178.
• Yüksel, İ., Bağcı, Ş. ve Vatansever, E. (2013). İlköğretim Son Sınıf Öğrencilerinin Demokratik Değerlere Sahip Olma Düzeylerinin Belirlenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 309-334.
• Zehir Topkaya, E. ve Yavuz, A. (2011). Democratic Values and Teacher Self-Efficacy Perceptions: A Case of Pre- Service English Language Teachers in Turkey. Australian Journal of Teacher Education, 36(8). http://dx.doi.org/10.14221/ajte.2011v36n8.1