Haşim Nahit Erbil’in Kaleminden Millî Mücadele Yılları

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 9, - , 01.09.2013

Veysel Ergin

Öz

Kültür tarihimizde büyük hizmetleri olan nice insan, nefes alma sırasını savdıktan sonra, bu toprağın bağrına öylesine siniyor ki onları hatırlayan bile pek çıkmıyor. Hele bu şahıslar, tek kişilik bir kalem ordusu gibi, birçok alanla meşgul olmak zorunda kaldığı için belli bir alanda sivrilememiş veya dönemin fikrî ve siyasî havasına ters düşmüşse, yeni nesillerin onları tanıması adeta…

Anahtar Kelimeler

-

Haşim Nahit Erbil’in Kaleminden Millî Mücadele Yılları

Öz

Kültür tarihimizde son zamanlarda yapılan çalışmalar, birçok alanda eser veren unutulmuş değerleri birer birer
ortaya çıkarmaktadır. Bir Türkmen aydını olan Haşim Nahit de, tek kişilik bir kalem ordusu gibi, değişik alanlarda verdiği
eserlerle günümüze kalmayı başarabilmiştir. Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne geçiş sürecinde yaşamış olan Haşim Nahit
Erbil’in hayatı, sanatı ve fikirleri; devrin edebiyat tarihinin hem oluşumuna hem de anlaşılmasına kaynaklık edebilecek
zenginliktedir.
İkinci Meşrutiyet karışıklığının yaşandığı bir dönemde Türkiye’ye gelen Nahit Erbil, birkaç yıl sonra, Balkan
Savaşlarının acılarına şahit olur. Trakya’da yapılan Yunan zulmünü, hikâye ve makaleleriyle kayıt altına alır. Birinci Dünya
Savaşının acılarını ise, Çanakkale cephesi ve geride kalan kadınların fedakârlıkları yönüyle ele alır.
Milletimizin varoluş mücadelesi olan Kurtuluş Savaşı, Anadolu insanının fedakârlığı ve acıları bakımından Haşim
Nahit’in eserlerinde yer alır. Savaşın son yıllarında Avrupa’da başlayan diplomatik süreçte, devrinin tanığı Nahit Erbil’in
kalemine sıcağı sıcağına yansır. Özellikle İngiltere ve Fransa’nın tutumuyla ilgili yaşananlar ile dönemin Osmanlı ve Türk
diplomatlarının gayretleri, yaşananların tarihi öneminin anlaşılması amacıyla, Haşim Nahit’in tespit ve tahlilleri eşliğinde
verilmiştir.
Bu çalışma; öncesi ve sonrasıyla, Millî Mücadele yıllarını, Haşim Nahit Erbil’in hayatı ve eserleri tanıklığında
değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Millî Mücadele yılları, Haşim Nahit’in hayatı ve eserleri, Savaşların acıları

Kaynakça

• Erbil, Haşim Nahit (1940/1). Millî Mücadele. Yeni Adam, N: 300, s.6.
• Erbil, Haşim Nahit (1940/2). Vatanla Ben, Kara Gün Yazıları (derleme). Ankara: Titaş B.evi.
• Erbil, Haşim Nahit (1942). Ziya Gökalp’ın Ölümünün 18. Yıldönümü. Türk Yurdu, C. 26 S:5-6, s.173-176.
• Erbil, Haşim Nahit (1945/1). Üç Büyükler Uyuşabilirler mi. Vakit, S: 9975, s. 2.
• Erbil, Haşim Nahit (1945/2). Sosyal Tetkikler: Ankara Cinayetinin Sosyal Psikoloji Cephesi. Vakit, S: 10005, s.
• Erbil, Haşim Nahit (1952). Ortadoğu’nun Ehemmiyeti. Her Gün, N: 1635, s. 2-3.
• Erbil, Haşim Nahit (1954). 7000 Senelik Sümer Medeniyetinde Kıbrıs. İstanbul: M. Sıralar Matbaası.
• Ergin, V. (2013). Haşim Nahit Erbil, Hayatı-Sanatı-Fikirleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Haşim Nahit (1912). Kahraman Hatun. Tasvir-i Efkâr, N: 678, s. 4.
• Haşim Nahit (1914/1). Türkiye’de İstiklâl-i Millî ve Cavit Beyin Eski Sözleri. Servet-i Fünun, S: 1217, s. 321
• Haşim Nahit (1914/2). Harbin Netaici (Neticeleri). Servet-i Fünun, S: 1211, s. 225-229.
• Haşim Nahit (1914/3). 1912’deki İngiltere. Servet-i Fünun, S: 1214, s. 373-374.
• Haşim Nahit (1914/4). Millî Hikâye: Hâcir. Servet-i Fünun, S:1205, s. 134-135.
• Haşim Nahit (1914/5). Tarih Huzurunda Fransa ve İngiltere. Servet-i Fünun, S: 1212, s. 249-250.
• Haşim Nahit (1914/6). Asya ve Afrika’da Cihat. Servet-i Fünun, S: 1224, s. 21-23.
• Haşim Nahit (1914/7). Musahabe: İçtimaiyat mı Edebiyat mı. Servet-i Fünun, S: 1218, s. 340-342.
• Haşim Nahit (1914/8). Musahabe-i Edebiye. Servet-i Fünun, S: 1203, s. 99-101.
• Haşim Nahit (1915/1). Türkiye İçin Necat ve İtilâ Yolları. İstanbul: Şems Matbaası.
• Haşim Nahit (1915/2). Sultan Osman Reşadiye’nin intikamı: Mehmet Çavuş. Servet-i Fünun, S: 1242, s.314
• Haşim Nahit (1915/3). Hilal-i Ahmer’in Galatasaray Sultanisi Hastanesinde: Yaralılar ve Hanımlarımız. Servet-i Fünun, S: 1263, s.227-229.
• Haşim Nahit (1920/1). Deliren Esir (Manzum piyes). İstanbul.
• Haşim Nahit (1920/2). Mukaddes İhtiras. Ümit, N:10, 23 Eylül 1336, s. 8.
• Haşim Nahit (1921/1). Mukaddes Müdafaa. İkdam, N: 8825, s.4.
• Haşim Nahit (1921/2). Ümit Bize Nereden Geliyor. İkdam, N: 8821, s.4.
• Haşim Nahit (1921/3). Akşam. Yarın, S: 6, s.5.
• Haşim Nahit (1922/1). Edirne’den Geçerken Neler Gördüm. İkdam, N: 9214, s.2.
• Haşim Nahit (1922/2). Kâzım’ın Rüyası (Yakup Kadri Beye ithaf). İkdam, N: 8929, s. 4-5.
• Haşim Nahit (1922/3). Türk Birliği. İkdam, N: 8958, s. 4.
• Haşim Nahit (1922/4). Harbin Umdeleri. İkdam, N:8984, s.3.
• Haşim Nahit (1922/5). Paris Mektupları: Paris’te İstanbul Meselesi. İkdam, N:9119, s. 1.
• Haşim Nahit (1922/6). Paris Mektupları: Konferans Arifesindeyiz. İkdam, N: 9102, s. 2.
• Haşim Nahit (1922/7). Fransa’daki Türkiye Dostluğunun Sebebi. İkdam, N: 9088, s. 1.
• Haşim Nahit (1922/8). Venedik Konferansı Hakkında Ferid Beyin Beyanatı. İkdam, N: 9139, s.1.
• Haşim Nahit (1922/9). Paris Mektupları: Paris’te İlâhi Zaferin Tesidi (Kullanması). İkdam, N: 9160, 18 Eylül (1922), s. 2.
• Haşim Nahit (1922/10). Paris Mektupları: Paris Camiinin Mihrabı Kurulurken. İkdam, N: 9198, 26 Ekim 1338 (1922), s. 3.
• Haşim Nahit (1925/1). Türk’ün Avrupalılaşması ve Türkçülük-1. Hâkimiyet-i Milliye, N: 1412.
• Haşim Nahit (1925/2). Kuvvet ve Kanun İstihsali. Hâkimiyet-i Milliye, N: 1464, s. 2.
• Haşim Nahit (1926). 30 Ağustos. Türk Hava Mecmuası, S: 8, s.1-2.
• Uğraş, N. (2008). Osmanlı Basınında (İkdam, Sabah, Tanin, Tercüman-ı Hakikat) Balkan Savaşları Sırasında
• Osmanlı Devleti’nde Yaşanan Siyasal Gelişmeler. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.