Kıbrıs'ın Stratejik Önem (I. Haçlı Sefer Esnasında Doğu Akdeniz Liman Kentlerle Olan İlişkileri)

Yıl 2016, Cilt: 8 Sayı: 15, 17 - 31, 15.12.2016

Mehmet Özmenli

Öz

Doğu Akdenz'n stratejk br noktasında bulunan Kıbrıs, tarh boyunca pek çok medenyete ve topluma ev sahplğ yapmış ve her alanda önemn hçbr zaman kaybetmemştr. Akdenz'n ortasında çağlar boyunca Mısırlılardan çeştl Arap kavmlerne, Selçukludan Türk Beylklerne, Arslan Yürekl Rchard'dan Luzgnan Tapınak Şövalyelerne, Bzans'tan Osmanlı'ya kadar pek çok medenyetn, mll etn ve kavmn saldırılarına maruz kalmış Kıbrıs adası, aynı şeklde tarhn her devresnde göçler ve sorunlar adası olarak anılmıştır.  Doğu Akdenz'de var olmanın özet olan Kıbrıs, stratejk olarak öneml lman kentler olan Lazkye,  Antakya ve Tarsus yerleşm yerlernn elden ele dolaşmasında mutlak surette katkı sağlamıştır. Bazen asker üs olarak, bazen de lojstk destek merkez konumunda ve en önemls de zorda kalanların sığınağı olmuştur.  İslâm orduları, Hz. Osman dönemnde Surye bölges komutanı Muavye'nn başlattığı denzlere de hâkm olma syasetnn br gösterges olarak Kıbrıs adasına MS 648-649 tarhnde çıkarma yapmıştır. Bu tarhten tbaren Doğu-Batı (İslâmHırstyan) çatışmasının öneml merkez konumunda olmuştur.  XI. yüzyılın sonlarında batının doğuya egemen olma arzusuyla başlattıkları haçlı seferler k özellkle I. Haçlı sefer önces ve sonrasında Doğu Akdenz'n yukarıda saydığımız kentlernn sık el değştrmeler le lgl değerlendrmelerde bulunulmuştur. Ayrıca bu kentlern Kıbrıs adası le lşklernden bahsedlmştr. Ana kaynak ve çağdaş kaynaklar taranmak suretyle çalışma yapılmıştır. Anahtar 

Anahtar Kelimeler

Haçlı Seferler, Kıbrıs, Doğu Akdenz, Lojstk, Türk Devletler

Strategic Importance Of Cyprus (Relations With Eastern Mediterranean Port Cities During The First Crusade)

Öz

Located at a strategc pont n the eastern Medterranean, Cyprus has been home many cvlzatons and socetes throughout hstory and has never lost ts mportance n every feld. Havng sustaned the attacks of many cvlzatons, natons, and trbes from Egyptans to varous Arab trbes, from Seljuks to Turksh prncpaltes, from Crusaders and Byzantne to Ottomans n the mddle of the Medterranean, the sle of Cyprus have been referred to as the Isle of mmgraton and problems throughout the ages of hstory. Beng the summary of exstence n the eastern Medterranean, Cyprus has undoubtedly contrbuted to the strategcally mportant port ctes of Lataka, Antoch and Tarsus settlements travel from hand to hand. It has sometmes been used as a mltary base, and sometmes as a logstc support center, and most mportantly has been the refuge of those who run nto dffcultes. Islamc armes, durng the regn of Hz. Osman, have landed on the sland of Cyprus on AD 648-649 as an ndcator of naval domnaton polcy ntated by the Syran commander Muavye. From ths date, t has been a major center of the East-West (Muslm-Chrstan) conflct. Assessments have been made regardng the ctes mentoned above of EastMedterranean frequently changng hands after the Crusades that began wth the desre of the West to domnate the east, at the end of the XI. Century, especally before and after the 1st Crusade.  Moreover, the relatonshps of these ctes wth the sland of Cyprus have been mentoned. A study has been performed through scannng prmary sources and contemporary sources. Keywords

Anahtar Kelimeler

Crusades, Cyprus, Eastern Medterranean, Logstcs, Turkish States

Kaynakça

• Âbû'l-Farac, (1999) Gregory. Abu'l-Farac Tarh. Çevren ömer Rıza Doğrul. Clt I. 2 clt. Ankara: TTK.
• Aksarayî, (2000) Kermüddn Mahmud-. Müsameretü'l-Ahbâr. Ankara: TTK.
• Azmî. (1988) Azmî Tarh. Çevren Al Sevm. Ankara: TTK.
• Buharî. (Tarhsz) «Kütüb- Sitte.» Clt 4-7. Düzenleyen İbrahim Canan. İstanbul: Akçağ.
• Demirkent, Işın, ,(2007) Haçlı Seferler Tarh (Makaleler-Bldrler-İncelemeler). İstanbul: Dünya Kitapları
• Eknc, Abdullah. (2006) Ortaçağ'da Urfa. Ankara: Gaz Ktabevi.
• el.-Belazûir. (2002) Fütûhu'l-Büldân. Çevren Mustafa Fayda. Ankara: Kültür Bakanlığı
• Haldun, İbn. (1989) Mukaddme. Çevren Zakr Kadr Ugan. İstanbul: MEB.
• Hazm, İbn. (2004) Cevamu's-Sre. İstanbul: Çıra.
• İbnü'-Esr. (1989) El Kâml F't-Tarh . Düzenleyen Mertol Tulum. Çevren Ahmet Ağırakça. Cilt 3. 10 clt. İstanbul: Bahar.