Hürriyet Gazetesi’nce 1964 Johnson Mektubu Süreci’nde Kullanılan Dilin Milliyetçi Söylem Bağlamında Söylem Analizi Yöntemiyle İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 9 Sayı: 2, 371 - 394, 20.12.2017

İsmail Cem Feridunoğlu

Öz

Bu çalışmanın konusunu 6 Haziran 1964’te Türkiye’nin Kıbrıs’a müdahale kararı

almasının ardından dönemin ABD Başkanı Johnson’ın imzasını taşıyan ve diplomasi

tarihine Johnson Mektubu olarak geçen mesajın ve etkilerinin Hürriyet Gazetesi

özelinde söylem analizi yöntemiyle incelenmesi oluşturmaktadır.** Kıbrıs’ta 1960’lı

yıllarda doruk noktasına ulaşan şiddet eylemleri, Türkiye’nin bu soruna çözüm

bulma çabaları ve hem iç hem de iç politikada takınılan tavrın daha iyi

anlaşılabilmesi için Kıbrıs tarihinin dönüm noktalarına değinilerek 1964’e kadar

gelinen süreç incelenmiş, ardından Türk basınının amiral gemisi olarak adlandırılan

Hürriyet Gazetesi’nin 1964 yılı Nisan ve Temmuz aylarını kapsayan süreçteki tüm

Kıbrıs haberleri söylem analizi yöntemi kullanılarak çözümlenmiştir. Kıbrıs sorunu

konusunda literatürde pek çok çalışma bulunmasına rağmen bir gazete özelinde

spesifik söylem analizine dayanan çalışma sayısının azlığı göz önünde

bulundurularak bu çalışmanın literatüre önemli bir katkı yapacağı düşünülmektedir.

Çalışma Kıbrıs Tarihi ve Nisan-Temmuz 1964 dönemi Hürriyet Gazetesi

nüshalarının söylem analizi olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. İlk bölüm için

geniş bir literatür taraması yapılmış, ikinci bölüm içinse Nisan-Temmuz 1964

tarihlerindeki tüm Hürriyet Gazetesi nüshaları taranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs, İsmet İnönü, Johnson Mektubu, Hürriyet Gazetesi

The Language Used by the Hürriyet Newspaper in the Process of Johnson’s 1964 Letter: A Discourse Analysis in the Context of Nationalistic Discourse

Öz

This study is the investigation of the Johnson Letter, which carries the signature of

the U.S. President Johnson, written on 6th, June, 1964 right after the Turkey's

decision in interference to Cyprus and its effects on the basis of Hürriyet Newspaper

with the method of discourse analysis. In the 1960s, the violence acts in Cyprus

reached a peak point. Turkey's efforts to find a solution to this matter and its foreign

and domestic behaviour in the milestones of Cyprus History are examined, the

process until 1964 is observed and with the discourse method the Cyprus news of

Hürriyet Newspaper, which is recognized as the leading newspaper of the Turkish

press, are investigated from the months April to June of the year 1964. Although

there are many studies regarding the Cyprus problem in the literature, there are only

a few studies based on the discourse analysis of a newspaper; thus it has been

considered that this present study will contribute to the literature. This study consists

of two chapters: History of Cyprus and the Discourse Analysis of Hürriyet

Newspaper issues from April to June 1964. For the first chapter a wide literature

scan is made and for the second chapter all Hürriyet Newspaper issues from April to

June 1964 are scanned.

Anahtar Kelimeler

Cyprus, İsmet İnönü, Johnson Letter, Hürriyet Newspaper

Kaynakça

• ARMAOĞLU, Fahir (1999) 19. Yüzyıl Siyasi Tarihi (1789-1914), Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları
• ARMAOĞLU, Fahir (1983) 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayınları
• BAĞCI, Hüseyin (1990) Demokrat Parti Dönemi Dış Politikası, Ankara, İmge yayınevi
• Braudel F. Akdeniz ve Akdeniz Dünyası Cilt 2 (1990), Çeviren: M. Ali Kılıçbay, İstanbul, Eren Yayıncılık
• Çay, Abdulhaluk (1989) Kıbrıs’ta Kanlı Noel-1963, Ankara Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü,
• DEBEŞ, Taçgey (1993), Sir Ronald Storrs’un Anıları, KKTC, Mez-Koop Bank Kültür Yayınları
• FIRAT, Melek (2001), 1945-1960 Yunanistan’la İlişkiler,” Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Ed. Baskın Oran, İstanbul, İletişim Yayınları
• GAZİOĞLU Ahmet (1996), İngiliz Yönetiminde Kıbrıs II (1878-1952) Enosis Çemberinde Türkler, İstanbul, Kıbrıs Araştırma ve Yayın Merkezi
• GÜREL, Şükrü Sina (1984) Kıbrıs Tarihi 1878-1960, Ankara
• HÜLAGÜ, Metin, Türkiye Yunanistan İlişkilerinde Kıbrıs, http://www.metinhulagu.com/images/dosyalar/2012022920708_0.pdf (e.t.19.05.2013)
• KALELİOĞLU, Oğuz (Mayıs 2008) Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi S 41
• KESER, Ulvi, ve AKGÜN Serdal, (2015) "Stratejik Güvenlik Bağlamında Doğu Akdeniz ve Kıbrıs Adasının Stratejik Pozisyonu Üzerine Bir Değerlendirme", Lefkoşa, Kıbrıs- Akdeniz Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları,
• Kıbrıs’ta İlk Türk Konsolosluğu: http://nicosia.emb.mfa.gov.tr/MissionChiefHistory.aspx
• OBELİNG, Pierre (1987) Bella Pais’e Giden Yol, Çeviren: Mehmet Doğan, Ankara
• ORAN, Baskın (2002), Türk Dış politikası, İstanbul, İletişim Yayınları
• TOPUZ, Hıfzı (1973), Türk Basın Tarihi 100 Soruda, İstanbul, Gerçek Yayınevi
• SARINAY, Yusuf (2000), Osmanlı İdaresinde Kıbrıs-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel müdürlüğü, Osmanlı Arşivleri Daire Başkanlığı, Yayın No: 43
• Şahin, Haluk (1987) Gece Gelen Mektup, İstanbul, Cep/Belgesel
• ŞENER, Bülent (2013) Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, sayı: 205, İstanbul, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı
• TBMM Tutanak Dergisi c:32 3 Eylül 1964, D.1, B.130