Hero and Power Phenomena in Turkish Epopees

Yıl 2018, Cilt: 10 Sayı: 18, 279 - 288, 04.06.2018

Ülkü Kara Düzgün

Öz

Epopees are unique amongst the narrative literary
genres as they reflect all stages of development of a nation from its
formation, and its national way of thinking. Based on the postulate that epopee
texts stem from common incidents lived through by a nation, it is evident that
common cultural, social, economic and traditional perspectives can be derived
from the epic texts. The protagonist and power approach in Turkish epopee texts
that comprise many principles related with national unity connotes important
data about Turkish perception of power from centuries ago till today. Motives
relating the protagonist characters encountered in Turkish epopees with god
involve a concept that devotes a special place for Turkish nation in heaven.
From this viewpoint, this article elaborates origin of protagonist, protagonist
and god, and interaction between protagonist and power concepts with reference
to Turkish epopee tradition.

Anahtar Kelimeler

Protagonist, Epopee, Power, God, epic

Türk Destanlarında Kahraman ve İktidar Olgusu

Öz

Anlatım esasına bağlı edebi
türler içinde destan metinleri bir milletin varoluşundan bu yana geçirdiği
bütün gelişim aşamalarım ve milli tefekkür tarzım yansıtmaları bakımından eşsiz
eserlerdir. Destan metinlerinin bir milletin başından geçen ortak hadiseleri
konu ettiği önermesinden yola çıkıldığında, destan metinlerinde bir millete ait
ortak kültürel, sosyal, ekonomik, geleneksel bakış açısını tespit etmenin
mümkün olduğu anlaşılmaktadır. Milli beraberliğe dair birçok umdeyi bir arada
barındıran Türk destan metinlerindeki kahraman ve iktidar yaklaşımı yüzyıllar
ötesinden günümüze Türk iktidar algısına dair önemli veriler taşımaktadır. Türk
destan metinlerinde karşılaştığımız kahraman tipini Tanrı’ya bağlayan amiller,
iktidarı ve dolayısıyla Türk milletini de Tanrı katında özel kılan bir anlayış
içermektedir. Bu noktadan hareketle, aşağıdaki makalede Türk destan geleneğinde
izlenen kahramanın kökeni, kahraman ile tanrı ve kahraman iktidar kavramlarının
birbiri ile etkileşimi üzerinde durulmuştur. 

Anahtar Kelimeler

Kahraman, Destan, İktidar, Tanrı, Epik

Kaynakça

• Bowra, Cecil Maurice. (1952), Heroic Poetry, London-Macmillan: St. Martins Press.
• Cariyle, Thomas. (2004), Kahramanlar, Çev. Behzat TANÇ, İstanbul: Ötüken Yayınları. Chadwick, Nora K. - Victor Zhirmunsky (1969), Oral Epics Of Central Asia, Cambridge: Cambridge University Press.
• Dumezil, Georges. (1996), Archaic Roman Religion - L, London: Johns Hopkins University Press.
• Ergin, Muharrem. (1970), Orhun Abideleri, İstanbul: MEB Yayınları.
• Fiye, Northrop. (1966), Anatomy of Criticism, New York: Atheneum.
• Kara Düzgün, Ülkü (2014), Türk Destan Kahramanı ve Başkurt Destanlarının Tipolojisi, Konya: Kömen Yayınları.
• Miller, Dean A. (2000), The Epic Hero, London: The Johns Hopkins University Press.
• Ögel, Bahaeddin. (2002), Türk Mitolojisi - II, Ankara:
• Propp, Vladimir. (1998), Folklor-Teori ve Tarih. Çev. Necdet HASGÜL-Tolga TANYEL, İstanbul: Avesta Yayınları.
• Raglan, Fits Roy Richard Somerset. (1949), The Hero. A Study in Tradition, Myht, and Drama, London: Watts.
• Segal, Robert A. (1990), In Quest Of Hero, New Jersey: Mythos: The Princeton/Bollingen Series in World Mythology.