Bizans Resim Sanatında Öteki Kadın Tasviri: Hacer

Year 2020, Volume: 12 Issue: 22, 221 - 235, 21.06.2020

Hatice Demir

https://doi.org/10.38155/ksbd.695428

Abstract

Öz
Bu çalışmanın konusunu Bizans resim sanatında Hacer’in tasviri oluşturmaktadır. Eski Ahit Yaratılış episodu 16: 1-16 ve 21: 8-21’de Hacer ile ilgili referanslar vardır. Yaratılış 16: 1-16’ya göre; İbrahim’in eşi Sarah/Saray/Sare’nin, Hacer isminde Mısırlı bir cariyesi/hizmetçisi vardır. Sarah ileri yaşına gelmiştir ve kısırdır. Hacer ve İbrahim’in birlikte olmasına müsaade eder ve Hacer İsmail’e hamile kalır. Hacer, Sarah’ı küçümser ve bunun üzerine Sarah, Hacer’i İbrahim’e şikâyet eder. Hacer kaçar ve bir pınar başında Cebrail ile konuşur. Hacer ile ilgili olarak diğer bir referans Eski Ahit Yaratılış episodu 21: 8-21’de geçer. Sarah geç yaşında hamile kalır ve İshak doğar. Sarah, İbrahim’den Hacer’i kovmasını ister. Hacer “öteki kadın” figürüdür. Soylu değildir ve hanımı tarafından horlanır. Gerek oğlu İsmail ve gerekse kendisi ikinci sınıf insandır. Görmüş olduğu baskı üzerine önce kaçmayı dener. Tanrı’nın meleği geri dönmesini ve hanımına itaat etmesini söyler.
Hacer’in, Kitab-ı Mukaddes’te çizmiş olduğu “öteki kadın” figürü, Bizans resim sanatına da yansır. Örneğin, Sarah ile kıyaslandığında, yapılan tasviri yok denecek kadar azdır. Tasvirler genelde kilise resim programlarında, İbrahim’in Hayat siklusu içerisinde yer alır. San Marco katedralinde yer alan İbrahim siklusu içerisinde Hacer’in iki ayrı tasviri ile karşılaşılır. Bunun dışında kitap resmi örneklerinde de Hacer’in tasvirleri yer alır.

Keywords

Hacer, Eski Ahit, Kadın, Bizans

References

• Adamo D., T. & Erivwierho, F., E. (2005). The African wife of Abraham (Gn 16:1-16; 21:8-21), OTE 18 (3), 455-471.
• Angel, H. (2013). Sarah’s Treatment, of Hagar (Genesis 16): Morals, Messages, and Mesopotamia. Jewish Bible Quarterly 41:4(164). 211-218.
• Drey, P., R. (2002). The Role of Hagar in Genesis 16. Andrews University Seminary Studies. 40(2). 179-195.
• Faleni, M., W. (2008). Hagar: Case Study of Abuse of Women. MA. Dissertation. Cape Town: University of the Western Cape.
• Gaiser, F., J. (2014). Sarah, Hagar, Abraham— Hannah, Peninnah, Elkanah: Case Studies in Conflict, Word & World, 34(3). 273-284.
• Ginzberg, L. (1998). The Legends of the Jews, trans. H. Szold (Philadelphia: Jewish Publication Society of America, 1909).
• Gregg, C., R. (2015). Shared Stories, Rival Tellings: Early Encounters of Jews, Christians, and Muslims. Oxford Scholarship Online. 1-34. DOI:10.1093/acprof:oso/9780190231491.003.0007
• Grimes, J. (2004). Reinterpreting Hagar’s Story. lectio difficilior 1. 1-12. ISSN 1661-3317 http://www.lectio.unibe.ch
• Gürgen, İ. (2018). Hammurabi Kanunları’nda ve Tevrat’ta Kadınla İlgili Hükümlerin Değerlendirilmesi, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 333-348.
• Hawk, L., D. (2011). Cast Out and Cast Off: Hagar, Leah, and the God Who Sees. Priscilla Papers, 25(1). 9-13.
• Okoye, J., C. (2007). Sarah and Hagar: Genesis 16 and 21, Journal for the Study of the Old Testament, 32 (2), 163-175.
• Pinker, A. (2009). The Expulsion of Hagar and Ishmael (Gen 21:9-21), Women in Judaism: A Multidisciplinary Journal, 6 (1), 1-24.
• Rix, C., M. (2015). Trauma and Narrative Wreckage in the Biblical Story of Hagar. Cultural and Religious Studies 3(3). 167-176 doi: 10.17265/2328-2177/2015.03.005.
• Spitzer, T. (1998). “Where do You Come from, and Where Are You Going?”: Hagar and Sarah Encounter God. Atlas Serials. 8-18.
• Teubal, S., J. (1997). Ancient Sisterhood. The Lost Tradition of Hagar and Sarah, Athens: Ohio University Press.
• https://avalon.law.yale.edu/ancient/hamframe.asp